Γράφει ο Δημήτρης Κατσάκος στην AV
Λέσβος, 2020. Ανάμεσα στις δεκάδες χιλιάδες εγκλωβισμένες ψυχές που προσπαθούν να επιβιώσουν στη Μόρια είναι και ο Asema Paul Yongo, 19 χρονών από την αγγλόφωνη περιοχή του Καμερούν. Βρίσκεται στο hot spot από τις 24 Ιουλίου του 2019. Η ιστορία του είναι από αυτές που γίνονται ταινία, που ραγίζει καρδιές σε όσους την διηγείται. Το όνειρό του; «Να γίνω ποδοσφαιριστής».
Ο Asema Paul Yongo, πριν το ξέσπασμα του κορωνοϊού, προπονούνταν και έπαιζε μπάλα στην Cosmos FC, την ομάδα που ίδρυσε ο Γιώργος Πατλάκας στη Λέσβο και από την οποία, έχουν περάσει πάνω από 700 άτομα τα τελευταία χρόνια, όλοι πρόσφυγες και μετανάστες, από 14 χρονών και πάνω.
Η σχέση του Asema Paul Yongo με το ποδόσφαιρο όμως, ξεκινάει πολύ νωρίτερα. Το πρώτο που αντικρίζει κανείς μόλις πατάει το πόδι του στο Καμερούν, στο αεροδρόμιο της Ντουάλα, είναι μια γιγάντια αφίσα του Σαμουέλ Ετό. Μαζί με τον Ροζέ Μιλά αποτέλεσαν τα μεγαλύτερα ποδοσφαιρικά ινδάλματα μιας ολόκληρης χώρας και έγιναν αφορμή παιδιά απ’ άκρη σε άκρη να κλωτσούν αυτοσχέδιες μπάλες.
Έτσι και ο Asima. «Ζούσαμε με την οικογένειά μου σ’ ένα χωριό στο Καμερούν. Κατάγομαι από μια πολύ φτωχή οικογένεια. Αγαπάω να παίζω ποδόσφαιρο. Όταν ήμουν στο χωριό έφτιαχνα μπάλες μόνος μου. Στο Καμερούν δεν έχουμε αναπτυγμένο ποδοσφαιρικό σύστημα, όμως. Ψάχναμε να βρούμε δικά μας υφάσματα για να φτιάξουμε τις δικές μας μπάλες γιατί δεν είχαμε κανονικές. Ήμουν πολύ ενθουσιασμένος, όμως, γιατί μου άρεσε το παιχνίδι και δεν με πείραζε. Πήγα σχολείο για μερικά χρόνια αλλά η εκπαίδευση στο Καμερούν είναι ακριβή γι’ αυτό και εγώ γύρισα πίσω στο χωριό. Εκεί ήμασταν όλοι φτωχοί. Δεν είχαμε αυτοκίνητα, ούτε καν ποδήλατα. Ήθελα δυο ώρες με τα πόδια για να πάω στην πόλη και στο σχολείο».
Από τις αλάνες του Καμερούν μέχρι τη Μόρια και την Cosmos FC η ζωή του Asima άλλαξε ριζικά και σημαδεύτηκε ανεξίτηλα. Δραπέτευσε από το Καμερούν και έμεινε στη Νιγηρία για 5 μήνες. Η γειτονική χώρα, όμως, δεν ήταν καθόλου ασφαλής. Ο πρόεδρος του Καμερούν ζήτησε από το στρατό να συλλάβει όσους δραπέτευσαν. Ο Asima προέρχεται από την αγγλόφωνη περιοχή του Καμερούν, τις περιοχές δηλαδή που παλαιότερα βρίσκονταν στη σφαίρα επιρροής της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Σήμερα η αγγλόφωνη κοινότητα της χώρας βρίσκεται αποξενωμένη από την κυβέρνηση, ενώ αγγλόφωνοι πολιτικοί μιλούν μέχρι και για απόσχιση αυτών των τμημάτων από το κεντρικό κράτος.
Σε ηλικία 17-18 χρονών είδε τους γονείς του να εκτελούνται μπροστά του. Ο αδερφός του συνελήφθη και τα τελευταία δύο χρόνια βρίσκεται σε φυλακή στο Καμερούν. Ο Asima κατάφερε με κάποιους φίλους του να διαφύγει στη Νιγηρία.
Ο δρόμος της προσφυγιάς είναι πάνω κάτω ίδιος για χιλιάδες ανθρώπους. Όλοι κουβαλούν μαζί τους όσα μπορούν. Προσωπικά αντικείμενα, λίγα ρούχα, μνήμες, πόνο, αλλά κυρίως ελπίδα. Ο Asima κουβάλησε όλα αυτά και κάτι ακόμα, την αγάπη για το ποδόσφαιρο.
Φτάνει στην Τουρκία. «Προσπάθησα να παίξω και όταν βρισκόμουν εκεί, πριν φτάσω στην Ελλάδα. Έμεινα για 2μιση μήνες, αλλά μας κυνήγησαν και έτσι φύγαμε για την Ελλάδα και τη Λέσβο. Όταν έφτασα εκεί, οι διακινητές με απήγαγαν και δεν μου έδιναν να φάω. Βρισκόμουν μαζί με πρόσφυγες από τη Συρία. Έκλαιγα κάθε μέρα, έψαχνα να βρω φαγητό.
Παρακαλούσα για φαγητό και ένας Τούρκος με είδε και με ρώτησε “τι μπορώ να κάνω για σένα”. Αυτό που ήθελα ήταν να παίξω ποδόσφαιρο. Με πήγε σε μια ομάδα. Μου έδωσε φαγητό, ρούχα, χρήματα να μείνω σ’ ένα ξενοδοχείο στην Τουρκία. Η αστυνομία, όμως, ήρθε στο ξενοδοχείο, μας έλεγξε και είδε πως δεν είχαμε χαρτιά. Μίλησα μ’ έναν μάνατζερ και είπε να πάω στην Ελλάδα γιατί εκεί θα είμαι ασφαλής».
Άγγελος ΜπαράιΟ κόσμος της Μόριας και η Cosmos του Asima
Η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας έχει μετατρέψει τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου σε φυλακές. Αυτή τη στιγμή στη Μόρια βρίσκονται πάνω από 15 χιλιάδες ψυχές που καθημερινά αυξάνονται. Την ώρα που οι κυβερνήσεις της Ευρώπης στρέφουν το βλέμμα τους αλλού, την ώρα που οι πολεμικές επεμβάσεις που γεννούν την προσφυγιά συνεχίζονται, οι χιλιάδες ξεριζωμένοι προσπαθούν να επιβιώσουν με τη σκέψη και την ελπίδα για μια καλύτερη ζωή.
«Αυτή τη στιγμή οι συνθήκες στην Μόρια είναι πολύ δύσκολες» εξομολογείται ο ίδιος. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα πως το επόμενο βράδυ της συνομιλίας, άλλοι πρόσφυγες του καμπ μπήκαν στα δωμάτιά τους και τους επιτέθηκαν. «Δεν νιώθω ασφαλής και πολλές φορές έχω εφιάλτες. Ακόμη και για να πάω στην τουαλέτα, φοβάμαι πάρα πολύ. Τραυματίζουν ανθρώπους τα βράδια. Δεν έχω οικογένεια, αδέρφια. Δεν ξέρω τι να κάνω.
Ζω σ’ ένα δωμάτιο μ’ άλλους 11 ανθρώπους και ανάμεσα σ’ αυτούς μια γυναίκα που μόλις γέννησε. Όταν ξυπνάω το πρωί, κάνω την προσευχή μου. Διαβάζω τη Βίβλο που έχω πάντα μαζί μου για περίπου 30 λεπτά. Πρόκειται για τα λόγια του Θεού. Τα διαβάζω γιατί κρύβουν πολύ μεγάλη δύναμη μέσα τους. Νιώθω πως με ακούει και είναι δίπλα μου. Πριν φάω προσεύχομαι, πριν κοιμηθώ, ακόμη και στην προπόνηση».
Η διέξοδος, νοητική και σωματική; Πάλι το ποδόσφαιρο: «Το αγαπώ γιατί είναι γεμάτο πάθος. Μου δίνει δύναμη ειδικά αυτή την περίοδο που είμαι ψυχολογικά καταρρακωμένος. Όταν παίζω ποδόσφαιρο ξεχνάω όλα τα προβλήματα που έχω. Νιώθω χαρούμενος».
Αρχικά συμμετείχε σε ένα τουρνουά με την «αφρικανική ομάδα». Ο προπονητής της Cosmos τον είδε που έπαιζε καλά και τον κάλεσε να προπονηθεί μαζί τους. Η Cosmos FC είναι μια ομάδα προσφύγων με πολύ ταλαντούχοι παίκτες αλλά τα παρατούν κάποια στιγμή γιατί δεν αντέχουν ψυχολογικά τις συνθήκες στο καμπ, μας διηγείται ο Asima.
Ιδρύθηκε τον Σεπτέμβριο του 2016 από τον Κώστα Πατλάκα. Μέχρι σήμερα έχουν περάσει πάνω από 700 άτομα από την Cosmos FC, οι οποίοι έρχονται και φεύγουν, από ηλικίες 14 και άνω. Κυρίως πρόκειται για παιδιά αφρικανικής καταγωγής, τώρα έχουμε πολλούς Αφγανούς και πια πολλά ανήλικα ασυνόδευτα παιδιά από το Safe Zone.
Κάποιοι από αυτούς ήταν ποδοσφαιριστές στις χώρες τους και κυνηγούν να παίξουν ποδόσφαιρο στην Ευρώπη, έχοντας πρώτα λάβει το άσυλο. Πέρασαν παίκτες που θα μπορούσαν άνετα να παίξουν σε ομάδες της Β και της Α΄ Εθνικής, λέει ο κόουτς. Τώρα στον Αιολικό αγωνίζονται δύο και ετοιμάζονται άλλοι τρεις.
Ο Κώστας Πατλάκας επέστρεψε στη Λέσβο το 2015 εξαιτίας ενός προβλήματος υγείας που αντιμετώπιζε. Είδε ένα γκρουπ νέων να τρέχουν. Τους σταμάτησε, τους ρώτησε και έμαθε πως από μόνοι τους είχαν διοργανώσει στη Μόρια ένα μίνι Μουντιάλ αφρικανικών χωρών το καλοκαίρι του 2016 και μεταξύ τους ανακάλυψαν πως υπάρχουν ποδοσφαιριστές.
Το μόνο που μπορούσαν να κάνουν, όμως, ήταν να τρέχουν για να διατηρούν τη φυσική τους κατάσταση. «Ενημερώθηκα πως δεν έχουν ούτε καν γήπεδο και ίδρυσα την Cosmos. Αγόρασα στολές, παπούτσια, μπάλες, νοίκιασα γήπεδα». Η Cosmos FC δεν είναι ούτε ΜΚΟ, ούτε οργάνωση. Από τον περασμένο Σεπτέμβριο χρηματοδοτείται από το UEFA Foundation.
«Τρία χρόνια το πάλευα μόνος μου, δεν άντεχα οικονομικά» εξομολογείται ο κόουτς. Η Cosmos δεν συμμετέχει σε κάποιο πρωτάθλημα, τα καλοκαίρια, όμως, επειδή είναι πολύ ισχυρή ομάδα, πολλοί σύλλογοι παίζουν εναντίον της φιλικά παιχνίδια κατά τη διάρκεια της προετοιμασίας.
Ο Κώστας επαιξε ποδόσφαιρο μέχρι τα 18 μου αλλά το εγκατέλειψε λόγω σπουδών. Πλέον ασχολείται με τον Αιολικό καθώς η UEFA για να στηρίξει την τοπική κοινωνία ζητούσε ως partner κάποιο τοπικό σωματείο.
«Πλέον με τη χρηματοδότηση μπορούμε να πληρώνουμε προπονητές, να έχουμε ρούχα, μπάλες. Πέρυσι έτυχε να χρωστάω το γήπεδο το οποίο νοικιάζουμε 4 μήνες. Είχαμε φτάσει στο σημείο να έχουμε μόνο 3 μπάλες».
«Αυτά τα παιδιά κουβαλούν πολλά προβλήματα, πόσο μάλλον όταν ζεις κάτω από τέτοιες συνθήκες. Ειλικρινά δεν βλέπουν την ώρα αυτές τις τρεις φορές την εβδομάδα που κάνουμε προπονήσεις – Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή -. Έρχονται για προπόνηση κάτω από οποιεσδήποτε καιρικές συνθήκες, ακόμη κι αν βρέχει».
Οι προπονήσεις γίνονται στο γήπεδο του χωριού της Μόριας, 700 μέτρα απόσταση από το καμπ. Περιγράφει την ομάδα σαν μία «Παγκόσμια Εθνική» και μιλά για τις δυσκολίες να προπονείς παιδιά από 27 διαφορετικές χώρες. Ο Κώστας Πατλάκας εκτός από το ποδόσφαιρο προσπαθεί να βοηθήσει τα παιδιά και με τα χαρτιά τους και τη διαβίωσή τους εκεί.
«Να έχεις 80 παιδιά από 27 διαφορετικές χώρες και να τα βλέπεις όλα μαζί να προσεύχονται, να παίζουν μπάλα, να μιλάει ο ένας στον άλλον. Οι κόντρες μεταξύ Αφρικανών και Αφγανών, δεν υπάρχουν εδώ στην ομάδα. Είναι φίλοι μέσα και έξω από το γήπεδο. Αυτό που προσπαθώ να κάνω είναι να τους συμβουλεύω να αποφεύγουν κακοτοπιές και τσακωμούς.
Μ’ αρέσει που μέσω της ομάδας δίνουμε χαμόγελο σ’ όλα αυτά τα παιδιά. Έτσι καταλαβαίνεις τελικά τη δύναμη του ποδοσφαίρου. Δεν μπορείς να διανοηθείς τι δύναμη έχει. Εγώ το κατάλαβα μέσω της ομάδας».
Το μεγάλο όνειρο
Θέλει να δοκιμάσει την τύχη του στον Ολυμπιακό, τον οποίο όπως λέει θαυμάζει και αγαπά. «Το όνειρό μου είναι να παίξω στον Ολυμπιακό. Όταν έχω χρόνο προσπαθώ να τον παρακολουθήσω. Στο καμπ δεν έχουμε τηλεόραση και πρέπει να πάω στη Μυτιλήνη να δω κάποιον αγώνα» σημειώνει. Αγαπημένη του ομάδα παγκοσμίως είναι η Μπαρτσελόνα, ενώ λατρεύει τον Μαραντόνα ως «δεύτερο θεό» και θέλει να μάθει περισσότερα για το ελληνικό ποδόσφαιρο.
«Το όνειρό μου είναι να παίξω ποδόσφαιρο. Αν μπορούσα θα κοιμόμουν μέσα στο γυμναστήριο για να κάνω προπόνηση». Ο Asima αυτή τη στιγμή βρίσκεται στη χώρα μας μόνος του, εγκλωβισμένος, χωρίς χαρτιά. Είναι ένα ακόμα θύμα της φτώχειας, του πολέμου, της προσφυγιάς. Τι είναι αυτό όμως που τον κρατά καθημερινά όρθιο; Είναι τελικά μόνο η αγάπη για το ποδόσφαιρο; Μάλλον αυτό είναι η αφορμή. Η αιτία είναι η δίψα του ανθρώπου για ζωή, για δημιουργία. Όταν ο Ναζίμ Χικμέτ έγραφε τον «Μικρόκοσμο» ο Asima ήταν αγέννητος, ο κόσμος γύρω μας τόσο διαφορετικός, αλλά και τόσο ίδιος. Οι στίχοι όμως του Τούρκου ποιητή αποτυπώνουν σε όλο τους το μεγαλείο τη φλόγα που έχει ο Asima στην ψυχή του, όπως και όλοι οι «Asima» αυτού του κόσμου:
Ε, το λοιπόν, ό,τι και να είναι τ’ άστρα,
εγώ τη γλώσσα μου τους βγάζω.
Για μένα, το λοιπόν, το πιο εκπληκτικό,
πιο επιβλητικό, πιο μυστηριακό και πιο μεγάλο,
είναι ένας άνθρωπος που τον μποδίζουν να βαδίζει,
είναι ένας άνθρωπος που τον αλυσοδένουνε.
