«Put the ball in the basket» θα μπορούσε να λέει στην σύζυγο του ο άνθρωπος που γεννήθηκε 6 Νοεμβρίου του 1861 και εξαιτίας της επιμονής του και της ευρηματικότητας του όλοι όσοι ασχολούμαστε απο οποιοδήποτε μετερίζι με το μπάσκετ, του οφείλουμε τεράστια ευγνωμοσύνη. Ο Καναδός στην καταγωγή Τζέιμς Νέϊσμιθ, καθηγητής φυσικής αγωγής στο Πανεπιστήμιο του Σπρίνγκφιλντ στην Μασαχουσέτη έψαχνε εκείνες τις κρύες νύχτες του Δεκέμβρη του 1891 έναν τρόπο για να κρατήσει σε εγρήγορση τους φοιτητές του που δεν μπορούσαν εξαιτίας των καιρικών συνθηκών να ασκηθούν σε εξωτερικούς χώρους.
Του Ανδρέα Τσεμπερλίδη
Ο προϊστάμενος του ο δρ. Λούθερ Γκουλιγκ του είχε δώσει ένα χρονικό περιθώριο δύο εβδομάδων και ο χρόνος πίεζε αφόρητα τον Νέϊσμιθ. Η άλλη απαίτηση που είχε θέσει ο Γκουλιγκ ήταν πως το νέο άθλημα έπρεπε να είναι «δίκαιο για όλους τους παίκτες και να μην είναι σκληρό». Ο Νέϊσμιθ σκέφτηκε αρχικά να μεταφέρει τα δημοφιλή αθλήματα της εποχής όπως το μπέιζμπολ και το ποδόσφαιρο στο γυμναστήριο χωρίς όμως επιτυχία. Το μόνο που κράτησε ήταν η σφαιρική μπάλα του ποδοσφαίρου που ταίριαζε καλύτερα σε αυτό που είχε στο μυαλό του.
Έπειτα παρατήρησε πως οι περισσότεροι τραυματισμοί συνέβαιναν όταν κάποιος επιχειρούσε να τρέξει με την μπάλα λόγω της φυσικής επαφής. Έτσι αποφάσισε πως για την αποφυγή των χτυπημάτων η πάσα ήταν ο μοναδικός τρόπος. Έπρεπε όμως να υπάρχει και ανταμοιβή, ένας στόχος που θα προσπαθούσαν οι αγωνιζόμενοι να πετύχουν. Έτσι ζήτησε απο τον επιστάτη του κτιρίου, τον Μπόμπ Στεμπινς δύο ξύλινα κουτιά αλλά το μόνο που μπόρεσε να βρει ο Στεμπινς ήταν δύο άδεια καλάθια απο ροδάκινα. Όταν λύθηκε και αυτό το πρόβλημα προέκυψε νέο σχετικά με την θέση των καλαθιών. Δεν έπρεπε να είναι χαμηλά στο έδαφος αλλά ψηλότερα ώστε οι παίκτες να μην δημιουργούν κλοιό γύρω απο αυτάαποτρέποντας τους αντιπάλους να βάλουν την μπάλα μέσα.
Το κρέμασμα όμως των καλαθιών επέβαλλε και έναν καινούριο τρόπο βολής απο τον ευθύβολο που είχαν μάθει και συνηθίσει οι φοιτητές του. Τότε ο Νέϊσμιθ θυμήθηκε ένα παιχνίδι της νιότης του, το «Duck on a rock» όπου ο σκοπός ήταν μία πέτρα να χτυπήσει τον στόχο (Duck) που προστάτευε με τα απλώμενα χέρια του ο αντίπαλος. Ο Νέϊσμιθ και η παρέα του γρήγορα αντιλήφθηκαν πως ο καλύτερος τρόπος για να πετύχουν τον στόχο δεν ήταν η ευθεία βολή αλλά αυτή που διέγραφε στον αέρα μία τοξοειδή πορεία και έτσι αυτό το παιδικό παιχνίδι έδωσε την λύση του πρωτόγονου σουτ στον Καναδό.
Στις 21 Δεκεμβρίου του 1891 οι 18 αθλητές της YMCA έδωσαν τον πρώτο αγώνα αγωνιζόμενοι 9 εναντίον 9 και κατέληξε σε κλωτσοπατιναδα. Οι κανόνες δεν ήταν ακόμα κατανοητοί και όσοι υπήρχαν δεν στάθηκαν ικανοί να αποτρέψουν τους αντιπάλους να χτυπάνε και να κάνουν τάκλιν συνηθισμένοι απο το ποδόσφαιρο. Για να εξαλείψει αυτό το φαινόμενο ο Νέϊσμιθ εισήγαγε έναν νέο κανόνα που σήμερα μας φαίνεται ανούσιος αλλά τότε ήταν ο μοναδικός για να προστατεύσει τους παίχτες του. Αυτός της απαγόρευσης του τρεξίματος με την μπάλα που ωστόσο έκανε την διαφορά και στον επόμενο αγώνα όλοι βγήκαν σώοι και αβλαβείς απο το γυμναστήριο. Στις 15 Ιανουαρίου του 1892, στην εφημερίδα του κολλεγίου με την ονομασία The Triangle, δημοσιεύθηκαν οι 13 κανόνες του νεογέννητου αθλήματος. Το Basket Ball, το «παιδί» του Τζέιμς Νέϊσμιθ ξεκινούσε για να κατακτήσει τον κόσμο.
*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο basketbook.gr τον Νοέμβριο του 2019.
