Η Ευρώπη θα φτωχύνει πιο γρήγορα από όσο νομίζαμε

Την περασμένη εβδομάδα, ο Γιοσέπ Μπόρελ, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έκανε μια από τις πιο σημαντικές παρεμβάσεις του 2022.

Ο Ισπανός επίτροπος αναγνώρισε μερικές δυσάρεστες αλήθειες, τις οποίες πολλοί Ευρωπαίοι ηγέτες αλλά και συνάδελφοί του στην Κομισιόν δεν παραδέχονται ή διστάζουν να τις ομολογήσουν δημόσια. Ο κεντρικός ισχυρισμός του Μπόρελ δεν είναι κάτι που δεν γνωρίζαμε ή δεν έχουμε αναλύσει εδώ στη ROSA, αντίθετα θα λέγαμε ότι είναι κάτι πολύ προφανές εδώ και μια δεκαετία, αλλά μόλις τώρα η κυρίαρχη πολιτική ελίτ αρχίζει να το ομολογεί. «Η ευημερία μας βασίζεται στη φθηνή ενέργεια που προέρχεται από τη Ρωσία», δήλωσε, προσθέτοντας ότι «Οι Κινέζοι εργαζόμενοι με τους χαμηλούς μισθούς τους έχουν καταφέρει πολύ καλύτερα […] να συγκρατήσουν τον πληθωρισμό από όλες τις κεντρικές τράπεζες μαζί». Στη συνέχεια ο Μπορέλ συνόψισε τα τελευταία 30 χρόνια του ευρωπαϊκού μοντέλου σε μια μόνο φράση: «Η ευημερία μας βασίστηκε στην Κίνα και τη Ρωσία».

Είπε αλήθειες; Είπε. Τις γνωρίζουν και οι υπόλοιποι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες και τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες; Ναι, τις γνωρίζουν. Τα φθηνά ορυκτά καύσιμα έχουν πλέον τελειώσει, όπως επίσης και τα φθηνά καταναλωτικά αγαθά. Η ηπειρωτική Ευρώπη εξαρτάται από το ρωσικό αέριο τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, εισάγοντας επίσης χαμηλό πληθωρισμό, με την Κίνα να γίνεται το «εργαστήριο του παγκόσμιου καπιταλισμού», παρέχοντας στις πλουσιότερες χώρες του κόσμου τα πάντα. Αυτή η περίοδος, όπου πολίτες με χαμηλά εισοδήματα μπορούσαν να έχουν μία μίνιμουμ πρόσβαση σε ένα πλήθος καταναλωτικών αγαθών, εξαφανίζεται σιγά σιγά.

Τα άσχημα νέα δεν τελείωσαν εκεί όμως, καθώς ο Μπόρελ μίλησε και για την εξάρτηση της ευρωπαϊκής ηπείρου από τις ΗΠΑ για την εξασφάλιση της κυριαρχία της και της άμυνάς της. Αυτό έχει επίσης συνέπειες και στο πεδίο της ενεργειακής ασφάλειας, με τον Ισπανό τεχνοκράτη να προσθέτει ότι η αποσύνδεση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα δεν θα πρέπει να σημαίνει μεγαλύτερη «υποταγή» στην Ουάσιγκτον. «Τι θα συνέβαινε αύριο αν οι ΗΠΑ, με έναν νέο πρόεδρο, αποφάσιζαν να μην είναι τόσο φιλικές με τους Ευρωπαίους;», αναρωτήθηκε. «Μπορείτε να φανταστείτε την κατάσταση στην οποία η βαθιά εξάρτησή μας από από το LNG, που προέρχεται από τις ΗΠΑ, θα προκαλούσε μία ακόμη κρίση; Θα αντέχαμε κάτι τέτοιο;», πρόσθεσε.

Ο Μπόρελ σημείωσε ακόμα ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει τόσο εσωτερικές όσο και εξωτερικές πολιτικές προκλήσεις. Στο εσωτερικό, κατέδειξε τη συνεχή άνοδο της ακροδεξιάς ως τον νούμερο ένα κίνδυνο, από την Τζόρτζια Μελόνι στην Ιταλία μέχρι τον Βίκτορ Όρμπαν στην Ουγγαρία και το ισπανικό κόμμα Vox, αναγνωρίζοντας ότι τέτοια κόμματα και σχηματισμοί αποτελούν «η επιλογή του λαού» και όχι «αποτέλεσμα ξένης παρέμβασης». Από την άλλη πλευρά, η βασική εξωτερική πρόκληση είναι η άνοδος του εθνικισμού και η αναβίωση μορφών ιμπεριαλισμού του 19ου αιώνα. Αυτή η διαπίστωση δεν περιορίζεται μόνο στη Ρωσία και στην επέμβαση σε Κριμαία παλαιότερα και στην Ουκρανία σήμερα, αλλά επεκτείνεται και στην Τουρκία και την Κίνα, με τον κόσμο να εισέρχεται σε ένα «πολυπολικό περιβάλλον», όπως σημείωσε ο Μπόρελ.

Το οξύμωρο είναι ότι ο Μπόρελ δεν είναι κανένας προοδευτικός ακαδημαϊκός ή κάποιος γεωπολιτικός αναλυτής, φιλόσοφος ή διανοούμενος, αλλά ένα από τα πολλά πολιτικά πρόσωπα που επί χρόνια υπηρέτησαν εκείνες τις πολιτικές που μας οδήγησαν εδώ που μας οδήγησαν. Καλές είναι οι διαπιστώσεις, αλλά τι να τις κάνεις αν δεν υπάρχει πλάνο για την επόμενη μέρα; Διαπιστώσεις κάνουμε όλοι μας, ωστόσο οι διαπιστώσεις όσων λαμβάνουν αποφάσεις που αφορούν τις ζωές εκατομμυρίων πολιτών δεν αποτελούν «κολυμβήθρα του Σιλωάμ». Έχουν τεράστια ευθύνη όσοι μας έφεραν σε αυτή την κατάσταση, μηδενός εξαιρουμένου. Το ερώτημα είναι τι κάνουμε από εδώ και πέρα, όταν ακόμα και εκείνοι που μας οδήγησαν στον γκρεμό το ομολογούν πλέον χωρίς καμία ντροπή ή συστολή.