Απολιγνιτοποίηση και δίκαιη μετάβαση: Προκλήσεις και αδιέξοδα στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας
Με αφορμή τη δημοσίευση του «Σχεδίου δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης λιγνιτικών περιοχών» από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς δημοσιεύει στο πλαίσιο της σειράς Περιβάλλον – Κλιματική κρίση – Οικολογία μια σειρά παρεμβάσεων για το ζήτημα της απολιγνιτοποίησης. Η μελέτη του Σωτήρη Μικρού, φυσικού με μεταπτυχιακές σπουδές στη διαχείριση κινδύνων και καταστροφών και στην πολιτική επιστήμη, που δημοσιεύεται σήμερα είναι η δεύτερη από αυτές και έχει τίλο «Απολιγνιτοποίηση και δίκαιη μετάβαση. Προκλήσεις και αδιέξοδα στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας».
Ο Σ. Μικρός στο πρώτο μέρος της μελέτης επιχειρεί μια συστηματική βιβλιογραφική ανασκόπηση με στόχο αφενός να αναδείξει τα απαραίτητα στοιχεία που χαρακτηρίζουν εν γένει μια διαδικασία δίκαιης ενεργειακής μετάβασης και αφετέρου να βρει τα κατάλληλα θεωρητικά εργαλεία για την πληρέστερη εξέτάση της συγκεκριμένης διαδικασίας απολιγνιτοποίησης της Δυτικής Μακεδονίας.
Το δεύτερο μέρος της μελέτης ξεκινά με μια παρουσίαση των ιδιαίτερων κοινωνικών και οικονομικών χαρακτηριστικών της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας που θα πρέπει να βρίσκονται στον πυρήνα όποιου σχεδιασμού φιλοδοξεί να απαντήσει με μια στοιχειώδη αποτελεσματικότητα στο ζήτημα του ενεργειακού μετασχηματισμού της περιοχής. Δυστυχώς, όπως αναδεικνύεται από τη μελέτη, οι μέχρι ώρας κυβερνητικοί σχεδιασμοί φαίνεται να επικαθορίζονται πλήρως από μια λογική που επιδιώκει την επίτευξη στόχων σε εκβιαστικά χρονικά περιθώρια αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις και την έκτασή τους, υποτιμά τα στοιχεία κοινωνικής και διαγενεακής δικαιοσύνης και αποφεύγει την ενεργό εμπλοκή των άμεσα πληττόμενων.
Ένα ακόμη κομβικό ζήτημα, που αναλύεται επαρκώς στο κείμενο, είναι η ιδιαίτερα προβληματική ένταξη του φυσικού αερίου ως μεταβατικού καυσίμου στον εθνικό σχεδιασμό. Τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούνται για να δικαιολογήσουν αυτή την επιλογή, που ναρκοθετεί τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας, αφορούν την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας και την κάλυψη της ενεργειακής ζήτησης, όμως, δεν τεκμηριώνεται γιατί αυτοί οι στόχοι δεν μπορούν να επιτευχθούν μέσα από το συνδυασμό ΑΠΕ και τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας.
Άλλωστε όπως εξηγεί και ο Σ. Μικρός στα συμπεράσματα της μελέτης: «Δεν οφείλει κανείς να αποδεχθεί ένα επίπλαστο δίλλημα και να διαλέξει ανάμεσα στη σταδιακή κλιματική ουδετερότητα και τη διατήρηση του βιοτικού του επιπέδου. Είναι και τα δύο εφικτά και σε τελική ανάλυση αλληλένδετα. Η έναρξη της διαδρομής είναι ήδη γεγονός, όμως, ο προσδιορισμός των βημάτων γίνεται εμφανές πως αποτελεί ένα εξ ολοκλήρου πολιτικό διακύβευμα».
Μπορείτε να βρείτε ολόκληρη την ανάλυση στο σύνδεσμο που ακολουθεί: https://poulantzas.
