Ανάλυση Eteron: Χαρτογραφώντας τη νέα γενιά – Μια συγκριτική ανάλυση με έμφαση σε ιδεολογίες, αξίες και τοποθετήσεις

Το Eteron – Ινστιτούτο για την Έρευνα & την Κοινωνική Αλλαγή δημοσιεύει σήμερα τη συγκριτική ανάλυση του Κώστα Γούση, συντονιστή του project «Youth – Voice On», με τίτλο «Χαρτογραφώντας τη νέα γενιά – Μια συγκριτική ανάλυση». Η ανάλυση βασίζεται στην ποσοτική έρευνα που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο, σε συνεργασία με την aboutpeople στις αρχές Απριλίου, “Η Ακτινογραφία των Ψηφοφόρων: Ιδεολογίες, Αξίες, Τοποθετήσεις”, και εστιάζει στα ευρήματα για τις τοποθετήσεις της νέας γενιάς ανά ηλικιακή ομάδα. Υπενθυμίζεται ότι το δείγμα των 4.128 ατόμων της έρευνας, περιελάμβανε απαντήσεις 721 νέων ηλικίας 17 – 34 ετών.

Η ανάλυση έχει ως στόχο να σκιαγραφήσει την εικόνα που διαμορφώνεται στη νέα γενιά για μια σειρά από ζητήματα, όπως: θεσμοί, δημοκρατία & συλλογικές δράσεις, οικονομία, δαπάνες & ρόλος του κράτους, μεταναστευτικό, έμφυλα ζητήματα, ιδεολογικοπολιτικές αναφορές & προσδοκίες για το μέλλον.  Σε αυτήν επισημαίνονται ακόμη οι πιο έντονες διαφορές που προκύπτουν στις απαντήσεις, εστιάζοντας στα αποτελέσματα ανά ηλικιακή ομάδα (17-34 ετών, 35-54 ετών, 55 ετών & άνω). Απώτερος σκοπός είναι να εμπλουτίσουμε την οπτική μας μέσα από μια συγκριτική ανάλυση των ευρημάτων με τα αποτελέσματα της τελευταίας έρευνας του Ινστιτούτο για τη νέα γενιά μετά τα Τέμπη, καθώς και τις περσινές έρευνες για την οικονομία μετά την πανδημία και τη Generation Z.

Αναφερόμενος στα συμπεράσματα της έρευνας, ο Κώστας Γούσης τονίζει: «Η κρίση εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς βαθαίνει μετά το δυστύχημα στα Τέμπη, με τα ποσοστά δυσπιστίας απέναντι σε όλους τους θεσμούς του πολιτικού συστήματος να είναι πολύ πιο ανεβασμένα στη νέα γενιά. Η μεγάλη πλειοψηφία των νέων συνδέουν τη δυσαρέσκεια για τον τρόπο που λειτουργεί η δημοκρατία με το αίτημα για δημοκρατική εμβάθυνση. Στα ζητήματα της οικονομίας, αποτυπώνεται ισχυρό μήνυμα υπέρ του αναπροσανατολισμού των δημοσίων δαπανών σε τομείς όπως η υγεία, η παιδεία και η δημόσια ασφάλιση και η τοποθέτηση των νέων υπέρ της μεγαλύτερης κρατικής παρέμβασης. Η νέα γενιά δεν είναι ομογενοποιημένη ως προς τις τοποθετήσεις και τις πρακτικές της. Τις πιο εμφανείς επιδράσεις της συντηρητικής ατζέντας τις βλέπουμε στο μεταναστευτικό. Η θεματική στην οποία φαίνεται με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο να έχει συντελεστεί στη νέα γενιά μια αλλαγή νοοτροπίας σε προοδευτική κατεύθυνση είναι τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα».

Ποια είναι τα κεντρικά ευρήματα της έρευνας ως προς τις τάσεις που αποτυπώνονται στη νέα γενιά (17 – 34 ετών);

– Η δυσαρέσκεια για την ατομική οικονομική τους κατάσταση κυριαρχεί (55,7%). Συγκριτικά με τις προσδοκίες τους για το άμεσο μέλλον, 1 στα 3 άτομα αναμένουν & μάλλον αναμένουν να βελτιωθεί η κατάστασή τους τους επόμενους μήνες.

– Μεγάλο ποσοστό δηλώνουν ότι ενδιαφέρονται πολύ & αρκετά για την πολιτική (67,9%), αν και το ποσοστό όσων συζητάνε συχνά πολιτικά θέματα όταν είναι με φίλους/ες παραμένει χαμηλό (30,3%).

– Πολύ χαμηλά ποσοστά εμπιστοσύνης συγκεντρώνουν όλοι οι βασικοί θεσμοί που συγκροτούν το ελληνικό πολιτικό σύστημα, με την πρωτιά στα ποσοστά δυσπιστίας των νέων να καταλαμβάνουν τα ΜΜΕ (91,8%), τα πολιτικά κόμματα (89,4%), το Κοινοβούλιο (77,5%) και η κυβέρνηση (74,6%). Ο μόνος θεσμός που απολαμβάνει ποσοστά εμπιστοσύνης άνω του 30% είναι οι Ανεξάρτητες Αρχές (33%).

– Η μεγάλη πλειοψηφία είναι δυσαρεστημένη με τον τρόπο που λειτουργεί η δημοκρατία στην Ελλάδα (75,8%),  αν και συμφωνούν ότι παρά τα προβλήματά της δεν υπάρχει καλύτερο πολίτευμα από την κοινοβουλευτική δημοκρατία (76,6%).

– Το 82,3% θεωρεί ότι η δημοκρατία θα ήταν καλύτερη αν οι πολίτες συμμετείχαν περισσότερο μέσα από λαϊκές συνελεύσεις και δημοψηφίσματα, ενώ το 14,6% διατυπώνει την άποψη ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η δικτατορία είναι προτιμότερη από την δημοκρατία.

– Το 77,4% συμφωνεί & μάλλον συμφωνεί ότι η αστυνομία είναι πολύ βίαιη όταν υπάρχουν συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις και η πλειοψηφία (54,8%) διαφωνεί & μάλλον διαφωνεί με την άποψη ότι το δικαίωμα σε συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις πρέπει να περιορίζεται όταν απειλείται η δημόσια τάξη.

– H πλειοψηφία κάνει θετική συνολική αποτίμηση της συμμετοχής της χώρας στην ΕΕ (64,1%) έναντι του 30,4% που κάνει αρνητική. Το 70,4% πιστεύει ότι θα ήταν καλύτερα να παραμείνουμε στο ευρώ έναντι του 19,1% που θα προτιμούσε να επιστρέψουμε στη δραχμή.

– Η πλειοψηφία των νέων θεωρούν τα μνημόνια (σε ποσοστό 84,6%) και τις ιδιωτικοποιήσεις (σε ποσοστό 64,7%) κάτι κακό.

– Ως προς τα δημόσια οικονομικά, είναι εντυπωσιακό ότι το 68,5% των νέων συμφωνούν με την άποψη ότι οι αμυντικές δαπάνες θα πρέπει να μειωθούν ώστε να δοθεί μεγαλύτερο βάρος σε τομείς όπως η υγεία, η παιδεία και η κοινωνική ασφάλιση.

– Υψηλά ποσοστά δημοφιλίας συγκεντρώνει το κοινωνικό κράτος (80%). Επιπλέον, τo 67,3% των νέων θεωρούν ότι το κράτος πρέπει να παρεμβαίνει περισσότερο στην ελληνική οικονομία για να δημιουργηθούν καλύτερες συνθήκες οικονομικής ανάπτυξης, έναντι του 20,7% που θεωρούν ότι οι ιδιωτικές επιχειρήσεις αποτελούν τον κύριο τρόπο για να δημιουργηθούν καλύτερες συνθήκες οικονομικής ανάπτυξης.

– Το 22,8% των νέων τάσσονται υπέρ της αθεΐας και το 48% δηλώνουν ότι η θρησκεία είναι σημαντική για τη ζωή τους.

– Το 58,6% διαφωνούν & μάλλον διαφωνούν να καθιερωθεί η θανατική ποινή για ορισμένα εγκλήματα.

– Το 58,2% συμφωνούν & μάλλον συμφωνούν με την αποποινικοποίηση της κάνναβης για προσωπική χρήση.

– Το 45,5% πιστεύει ότι η Συνθήκη των Πρεσπών ήταν μια κακή ή μάλλον κακή συμφωνία για τα συμφέροντα της Ελλάδας, έναντι του 23,8%που πιστεύει το αντίθετο.

– Σε σχέση με το μεταναστευτικό, το 71,1% συμφωνούν & μάλλον συμφωνούν ότι ο αριθμός των μεταναστών στη χώρα μας τα τελευταία 10 χρόνια είναι υπερβολικά μεγάλος. Το 64,6% συμφωνούν & μάλλον συμφωνούν ότι οι μετανάστες/ριες οφείλουν να αποδεχτούν τις ελληνικές αξίες και τον ελληνικό τρόπο ζωής. Τέλος, το 47% διαφωνούν & μάλλον διαφωνούν ότι η παρουσία μεταναστών/ριών στη χώρα μας κάνει περισσότερο καλό παρά κακό.

– Το 69,8% συμφωνούν & μάλλον συμφωνούν να θεσμοθετηθούν οι γάμοι ομόφυλων ζευγαριών. Το 59,4% συμφωνούν & μάλλον συμφωνούν να θεσμοθετηθεί η υιοθεσία παιδιών από ζευγάρια ομοφυλοφίλων. Το 68,5% έχουν θετική & μάλλον θετική άποψη για το κίνημα MeToo.

– Ως προς τις ιδεολογικές αναφορές την πρωτιά στις απαντήσεις έχει ο φιλελευθερισμός – δημοκρατικό κέντρο (18,3%). Ακολουθούν η σοσιαλδημοκρατία (15,2%) και ο δημοκρατικός σοσιαλισμός (13,2%). Σε χαμηλά ποσοστά βρίσκονται ο νεοφιλελευθερισμός (7,3%) και ο συντηρητισμός (3,5%). Η διάκριση ανάμεσα σε αριστερά και δεξιά παραμένει σημαντική για το 41% των νέων έναντι του 53% που δηλώνει ότι η διάκριση αυτή δεν ανταποκρίνεται στη σύγχρονη εποχή.

Σημειώνεται ότι όπως και στις υπόλοιπες έρευνες του Eteron, έτσι και στην τρέχουσα ανάλυση, δεν περιλαμβάνεται πρόθεση ψήφου.

Η ανάλυση του Κώστα Γούση, «Χαρτογραφώντας τη νέα γενιά: Μια συγκριτική ανάλυση», είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του Eteron.

Η σύνοψη των κύριων ευρημάτων σχετικά με τη νέα γενιά είναι διαθέσιμη εδώ.

Το pdf με όλους τους πίνακες της έρευνας, όπως έχουν διαμορφωθεί για την ανάλυση ανά ηλικιακή ομάδα είναι διαθέσιμο εδώ.