Ιστορίες χωρίς φωνή: Η εξέγερση των ζώων

“Όπου υπάρχει εξουσία υπάρχει ταυτοχρόνως και αντίσταση” – Μισέλ Φουκό. Γιατί τα ζώα θα αντιστέκονται, τα ζώα θα δραπετεύουν αποζητώντας της ελευθερία τους, τα ζώα θα επιτίθενται στους καταπιεστές και τους βασανιστές τους.

Του Πέτρου Κατσάκου για την Αυγή

Το βίντεο με την τίγρη που επιτίθεται στον εκπαιδευτή της σε κάποιο τσίρκο που περιοδεύει στην Ιταλία κάνει τον γύρο του κόσμου.

Οι περιγραφές αναφέρονται στο σοκ που υπέστησαν οι θεατές της παράστασης που έγιναν μάρτυρες της επίθεσης. Χαρακτηρίζουν το βίντεο ανατριχιαστικό καθώς θεωρούν σκληρές τις εικόνες του ζώου που δαγκώνει και χτυπά με τα νύχια τον εκπαιδευτή της. Πουθενά δεν αναφέρεται πως το ζώο είναι καταδικασμένο σε ισόβια φυλάκιση και πως υποχρεώνεται δια της βίας να παίρνει μέρος σε παραστάσεις εκτελώντας τις εντολές του βασανιστή του. Η είδηση παρουσιάζει την τίγρη για θύτη και ως θύμα τον καταπιεστή της.

Η ίδια οπτική και η ίδια λογική αποτυπώνεται στα βίντεο και στα ρεπορτάζ με το λιοντάρι που λίγες ημέρες αργότερα επιτέθηκε στον θηριοδαμαστή κατά την διάρκεια παράστασης τσίρκου στην πόλη Σότσι της Ρωσίας. Για ένα άνθρωπο που από θαύμα γλύτωσε από τα νύχια του άγριου ζώου μπροστά στα μάτια ακόμη και μικρών παιδιών, κάνουν λόγο τα ανά τον κόσμο ρεπορτάζ. Μόνο που τα παιδιά αυτά ίσως και να μην διδαχθούν ποτέ πως η θέση ενός λιονταριού δεν είναι να κάνει κόλπα σε κάποιο τσίρκο με την απειλή ενός μαστιγίου αλλά να βρίσκεται ελεύθερο στο φυσικό του περιβάλλον. Και φυσικά ελάχιστοι θα τολμήσουν να υποστηρίξουν το δικαίωμα των ζώων να επιτίθενται στους καταπιεστές και τους βασανιστές τους. Μόνο αυτοί που στις ταυρομαχίες ήταν, είναι και θα παραμείνουν με την πλευρά του ταύρου.

Γιατί τα ζώα θα αντιστέκονται, τα ζώα θα δραπετεύουν αποζητώντας της ελευθερία τους, τα ζώα θα επιτίθενται στους καταπιεστές και τους βασανιστές τους. Και αν αναρωτηθεί κανείς αν τα ζώα έχουν αυτό το δικαίωμα καλύτερα να ψάξει ποιος στέρησε από τα ζώα τα θεμελιώδη δικαιώματά τους στην ζωή, στην ελευθερία και στην αξιοπρέπεια. Ας απαντήσουμε στο ποιος αντιμετωπίζει αυτά τα συναισθητικά, συναισθηματικά και συναισθαντικά όντα σαν αντικείμενα, ποιος τα καταπιέζει, ποιος τα υποβιβάζει και ποιος τα κακοποιεί και μετά ας κρίνουμε αν έχουμε το δικαίωμα να κρίνουμε τις πράξεις τους.

Εκτελέσεις ελεφάντων

Τον Ιανουάριο του 1903 η νεοσύστατη ηλεκτρική εταιρεία της Νέας Υόρκης αναλαμβάνει την δημόσια εκτέλεση με ηλεκτροπληξία της Τόπσι, της ελεφαντίνας που κατηγορήθηκε για επιθέσεις κατά των εκπαιδευτών της και καταδικάστηκε στην εσχάτη των ποινών. Τα έξι χιλιάδες βολτ που χτύπησαν το βασανισμένο κορμί της ήταν αρκετά για την ρίξουν νεκρή μπροστά στα μάτια του κόσμου που υποδέχθηκε το θέαμα με ενθουσιασμό. Το Σεπτέμβριο του 1916 πλήθος κόσμου στο Τενεσί των ΗΠΑ παρακολουθεί τον δημόσιο απαγχονισμό της Μαίρης, μιας ακόμη ελεφαντίνας που κυριολεκτικά λιντσαρίστηκε από το πλήθος επειδή τόλμησε να χτυπήσει και να σκοτώσει τον εκπαιδευτή της την ώρα που αυτός την μαστίγωνε ανελέητα με έναν μεταλλικό γάντζο. Το 1994, η ελεφαντίνα Τάικ κατά τη διάρκεια μιας παράστασης σε τσίρκο στη Χονολουλού της Χαβάης, ποδοπάτησε τον φροντιστή της, εκτίναξε και σκότωσε τον εκπαιδευτή της και στη συνέχεια βγήκε από την αρένα τρέχοντας. Έπειτα από μισή ώρα καταδίωξης μέσα στην πόλη η αστυνομία τη σκότωσε με 86 πυροβολισμούς. Η εκτέλεση της Τάικ θα αποτελέσει την απαρχή ενός παγκόσμιου κινήματος εναντίον της χρήσης ζώων στο τσίρκο.

Εις θάνατον με συνοπτικές διαδικασίες

Το καλοκαίρι του 2022 ο Μπαζού, ο χιμπατζής, πηδούσε τα συρματοπλέγματα για να δραπετεύσει από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Αττικού Πάρκου, δικάστηκε, με συνοπτικές διαδικασίες καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε από τους δεσμοφύλακές του γιατί θα μπορούσε λέει να αποτελέσει κίνδυνο για τους ανθρώπους που είχαν πληρώσει εισιτήριο να τον δουν φυλακισμένο. Ήταν κι αυτός ένα από τα χιλιάδες ζώα που έχουν πληρώσει με την ζωή τους το τίμημα για έστω και λίγα λεπτά ελευθερίας μακριά από τους κατ ευφημισμό λεγόμενους ζωολογικούς κήπους. Την ίδια τύχη είχαν και τα ζώα που κατά καιρούς αντέδρασαν με επιθέσεις είτε σε επισκέπτες είτε στο προσωπικό των φυλακών όπου παρά την θέλησή τους κρατούνται για το οικονομικό όφελος των επιχειρηματιών της σκλαβιάς των ζώων. Τίγρεις, λιοντάρια, χιμπατζήδες ακόμη και πάντα έχουν καταδικαστεί στην εσχάτη των ποινών για επιθέσεις εναντίον ανθρώπους σε ανά τον κόσμο ζωολογικούς κήπους χωρίς ποτέ να τους αναγνωρίζεται το παραμικρό ελαφρυντικό.

Από την “Φάρμα των ζώων” ως την αστυνομική λογοτεχνία

Το 1975 η Πατρίσια Χάισμιθ, η μεγάλη κυρία της σύγχρονης αστυνομικής λογοτεχνίας, δημοσιεύει το “Εγχειρίδιο του κτηνώδους φόνου για ζωόφιλους”. Πρόκειται για δεκατρείς ιστορίες φόνου όπου ελέφαντες, σκυλιά, καμήλες, γάτες, γουρούνια, χάμστερ, κατσίκες, άλογα, ποντικοί, πίθηκοι, κοτόπουλα και άλλα ζώα δολοφονούν τα αφεντικά τους και παίρνουν έτσι την εκδίκησή τους για όσα έχουν από τους ανθρώπους υποστεί. Στοκ χώρο της λογοτεχνίας έχει φυσικά προηγηθεί ο Τζορτζ Οργουελ με την “Φάρμα των Ζώων”, όπου τα ζώα δεν αντέχουν τον ζυγό του αφέντη-κτηνοτρόφου και επαναστατούν. Αυτός, όμως, που δίνει μια πιο ριζοσπαστική διάσταση του θέματος είναι ο Άιλον Κοέν που σε δοκίμιό του υπερασπίζεται την πολιτική των εξεγερμένων ζώων υποστηρίζοντας όσα σκοτώνουν τους καταπιεστές τους. Ζώα που καταδικάζονται σε θάνατο όταν τολμούν να κάνουν χρήση της δύναμής τους ενάντια στους βασανιστές τους. Ζώα που είναι δια βίου καταδικασμένα στην άνευ όρων αποδοχή της ανθρώπινης βίας.