Παραπομπή της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για αναγραφή θρησκεύματος σε ληξιαρχικές πράξεις

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) δημοσίευσε σήμερα την κοινοποίησή του στην Ελλάδα στις 27 Ιανουαρίου 2021 της προσφυγής που υπέβαλε το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ) ως εκπρόσωπος της Χρυσούλας Πομόνη κατά της προβλεπόμενης από το νόμο υποχρεωτικής καταγραφής του θρησκεύματος στις ληξιαρχικές πράξεις γέννησης (στην περίπτωση αυτή των δίδυμων γιων της), την οποία η προσφεύγουσα και το ΕΠΣΕ θεωρούν παραβίαση της θρησκευτικής ελευθερίας (Άρθρο 9 της ΕΣΔΑ). Το ΕΔΔΑ δήλωσε επίσης ότι η προσφυγή Πομόνη μπορεί να καταστεί πιλοτική υπόθεση (leading case).

Το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ) υπενθυμίζει ότι το ΕΔΔΑ κοινοποίησε στην Ελλάδα ακριβώς πριν από ένα χρόνο, στις 28 Ιανουαρίου 2020, μια παρόμοια προσφυγή που υπέβαλε το ΕΠΣΕ ως εκπρόσωπος της Πωλίνας (Πελαγίας) Παπανικολάου κατά της προβλεπόμενης από το νόμο υποχρεωτικής καταγραφής του θρησκεύματος στις ληξιαρχικές πράξεις γέννησης (στην προκείμενη περίπτωση της κόρης της). Στην προσφυγή εκείνη δόθηκε άμεση προτεραιότητα, ενώ το ΕΔΔΑ είχε επίσης θεωρήσει την προσφυγή Παπανικολάου δυνητικά πιλοτική υπόθεση (leading case).

Επιπλέον, η προσφυγή Πομόνη έχει μεγαλύτερο εύρος από την προσφυγή Παπανικολάου (δείτε και τις δύο παρακάτω στο αγγλικό πρωτότυπο). Και στις δύο, υπάρχει το ερώτημα εάν η απαίτηση για καταγραφής του θρησκεύματος κατά την καταγραφή της γέννησης παιδιών παραβιάζει τη θρησκευτική ελευθερία. Επιπλέον, στην προσφυγή Πομόνη, υπάρχει και ένα δεύτερο ερώτημα εάν η προεκτυπωμένη ενότητα για βάπτιση στις ληξιαρχικές πράξεις γέννησης παραβιάζει τη θρησκευτική ελευθερία, καθώς και μια τρίτη ερώτηση σχετικά με την φερόμενη έλλειψη αποτελεσματικών εσωτερικών ένδικων μέσων κατά αυτών των παραβιάσεων που θα συνιστούσε παραβίαση του δικαιώματος πραγματικής προσφυγής.

Το ΕΠΣΕ υπενθυμίζει πως μετά από μια σειρά προσφυγών του που οδήγησαν σε καταδίκες της Ελλάδας μεταξύ 2008 – 2013 (Αλεξανδρίδης κατά Ελλάδας και ομάδα τριών προσφυγών Δημητράς κτλ κατά Ελλάδας), το 2012 καταργήθηκε η καταγραφή του θρησκεύματος στα ποινικά δικαστήρια και υιοθετήθηκε στην αρχή η ισότιμη επιλογή θρησκευτικού ή πολιτικού όρκου και τελικά, το 2019, μόνο ο πολιτικός όρκος.

Το ΕΠΣΕ ελπίζει ότι, μετά τη δημοσίευση των αποφάσεων σε αυτές τις δύο υποθέσεις Παπανικολάου και Πομόνη, η Ελλάδα θα αναγκαστεί να τροποποιήσει τη νομοθεσία καταργώντας την καταγραφή του θρησκεύματος στις ληξιαρχικές πράξεις γέννησης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Χρυσούλα Πομόνη είναι επίσης μια από τα 324 προσφεύγοντα άτομα στην προσφυγή Μπαρμαξίζογλου κ.λπ. κατά Ελλάδας η οποία κοινοποιήθηκε στην Ελλάδα στις 8 Σεπτεμβρίου 2020 σχετικά με την προβλεπόμενη από το νόμο διακριτική παραβίαση του σεβασμού της οικογενειακής ζωής στα σύμφωνα συμβίωσης που επιτρέπονταν αποκλειστικά σε ετερόφυλα ζευγάρια έως τις 24 Δεκεμβρίου 2015.

Υπενθυμίζεται ότι η προσφυγή εκείνη επικαλείτο την απόφαση της Ευρείας Σύνθεσης του ΕΔΔΑ της 7 Νοεμβρίου 2013 για τις δύο ταυτόσημες προσφυγές Βαλλιανάτος κτλ κατά Ελλάδας (που είχαν υποβληθεί από το Ελληνικό Παρατηρητήριο των Συμφωνιών του Ελσίνκι και από τη Σύνθεση – Ενημέρωση, Ευαισθητοποίηση, Έρευνα) που διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 14 της Σύμβασης σε συνδυασμό με το άρθρο 8. Η προαναφερθείσα κατάργηση του διακριτικού χαρακτήρα του νόμου για τα σύφωνα συμβίωσης στις 24 Δεκεμβρίου 2015 ήταν το άμεσο αποτέλεσμα της απόφασης Βαλλιανάτος.