Το κρατικό χρήμα σε φιλικά προς την κυβέρνηση ΜΜΕ έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον της Ε.Ε.

Η νομοθεσία κρατών-μελών που στοχεύει στο να αντιμετωπίσει τα fake news κατά τη διάρκεια της πανδημίας δεν θα πρέπει να βάζει εμπόδια στη δημοσιογραφία ούτε θα πρέπει να λειτουργεί αποτρεπτικά για «πηγές» να μιλούν σε δημοσιογράφους.

Αυτό ανέφερε πηγή της Κομισιόν στο EURACTIV Greece, την ώρα που το ελληνικό κοινοβούλιο πέρασε, χθες, τη νομοθεσία-πρόκληση με πρόσχημα τα fake news και για την οποία έχουν καταγραφεί σημαντικές αντιδράσεις. Ωστόσο, όπως σημειώνει η ιστοσελίδα, το ζήτημα της ελευθερίας του Τύπου στην Ελλάδα δείχνει να είναι ευρύτερο.

Η υπερψήφιση του νέου ποινικού κώδικα εισάγει μια σειρά από άρθρα τα οποία αναφέρουν ότι «τα fake news που μπορεί να προκαλέσουν ανησυχία ή φόβο προς τους πολίτες, μπορούν να διώκονται ποινικά» και προβλέπει ποινές φυλάκισης για τουλάχιστον τρεις μήνες.

Από την πλευρά του ο υπουργός Δικαιοσύνης, Κώστας Τσιάρας, διερωτήθηκε «το γεγονός ότι συμπολίτες μας πεθαίνουν επειδή κάποιοι τους έχουν πείσει ότι δεν πρέπει να εμβολιαστούν δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί από το ποινικό μας σύστημα;»

Η αντιπολίτευση και η ΕΣΗΕΑ εξέφρασαν την έντονη αντίθεσή τους στη νομοθεσία αυτή, χαρακτηρίζοντάς την πολύ ασαφή και καταγγέλλοντας ότι θα έχει επιπτώσεις στην ελευθερία του Τύπου.

Η ΕΣΗΕΑ έχει ήδη ενημερώσει την Ευρωπαϊκή και τη Διεθνή Ομοσπονδία Δημοσιογράφων, ενώ σκοπεύει να ζητήσει από το Ευρωκοινοβούλιο να πραγματοποιηθεί ειδική συζήτηση για τα fake news.

Μιλώντας στο EURACTIV η Μαρία Αντωνιάδου, πρόεδρος της Ένωσης, ανέφερε ότι το σωματείο θα συμφωνούσε σε μια νομοθεσία που θα όριζε με καλύτερο τρόπο τα fake news και τα σημεία στα οποία υπάρχει πρόβλημα, όμως η συζήτηση για τις ψευδείς ειδήσεις και την παραπληροφόρηση δεν θα σταματήσει εκεί.

«Αντιθέτως, τίθεται το ζήτημα της διακυβέρνησης του Διαδικτύου και της επακόλουθης αναδιοργάνωσης της παραγωγής και της διάδοσης ειδήσεων» πρόσθεσε.

Ένα πιο ευρύ πρόβλημα

Οι Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα τοποθετούν την Ελλάδα στη λίστα των κρατών με «προβληματική» την κατάσταση στον Τύπο για την περίοδο 2013-2021, ενώ πριν από μία δεκαετία βρισκόταν στην κατηγορία «πολύ καλή». Το 2021 η Ελλάδα κατατάσσεται στην 70η θέση σε σύνολο 180 κρατών, ενώ από την Ε.Ε., την ακολουθεί η Ουγγαρία, η οποία βρίσκεται στην 92η θέση.

Πηγή της Κομισιόν επισημαίνει στην ιστοσελίδα ότι «ο δείκτης ελευθερίας του Τύπου είναι μια σημαντική ένδειξη για την Επιτροπή ώστε να σχεδιάζει τις παρεμβάσεις της και παρακολουθούμε στενά το ζήτημα», για να προσθέσει «αυτές οι λίστες αναφέρονται συστηματικά στις εκθέσεις της Επιτροπής για όλα τα κράτη-μέλη, άρα και για την Ελλάδα».

Για την Μ. Αντωνιάδου η χαμηλή θέση της χώρας στη διεθνή κατάταξη οφείλεται στην οικονομική κρίση και στην πανδημία που ακολούθησε. «Οι πολιτικοί ήθελαν πάντα να ελέγχουν τον τύπου, αλλά η κατάσταση επιδεινώνεται παγκοσμίως» σημειώνει.

Το 2021 ήταν, ακόμη, η χρονιά κατά την οποία δολοφονήθηκε ο δημοσιογράφος Γιώργος Καραϊβάζ, ο οποίος κάλυπτε το αστυνομικό ρεπορτάζ, ενώ το έγκλημα παραμένει άλυτο. Η αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Βέρα Γιούροβα, είχε δηλώσει «σοκαρισμένη» υπογραμμίζοντας ότι η δικαιοσύνη πρέπει να κάνει ό,τι είναι απαραίτητο και να εγγυηθεί την ασφάλεια των δημοσιογράφων.

Το ζήτημα της «λίστας Πέτσα»

Το EURACTIV Greece έθεσε, ακόμη, το ζήτημα της «λίστας Πέτσα» με τα δεκάδες εκατομμύρια που διανεμήθηκαν σε ΜΜΕ από την κυβέρνηση την περίοδο της πανδημίας με πρόσχημα την ενημερωτική καμπάνια για τον κορονοϊό και τον εμβολιασμό.

Η αντιπολιτευόμενη εφημερίδα Documento αποκλείστηκε από τη χρηματοδότηση αυτή, ενώ η εταιρεία Alter Ego, επέστρεψε τα χρήματα αφήνοντας υπόνοιες για έλλειψη διαφάνειας στην διάθεση των κρατικών κονδυλίων.

«Είμαστε ενήμεροι για τα γεγονότα αυτά. Η διαφήμιση σε κρατικά ΜΜΕ είναι ένα από τα θέματα που εξετάζει η Κομισιόν στο πλαίσιο της ετήσιας έκθεσής της για τους κανόνες δικαίου και θα το μελετήσει και στο πλαίσιο της έκθεσης για το 2022» ανέφερε η ίδια πηγή.

Υπογράμμισε, επίσης ότι όπως αναφέρεται στο Σχέδιο δράσης για την ευρωπαϊκή δημοκρατία η οικονομική στήριξη μέσω διαφημίσεων δημοσίου ενδιαφέροντος είναι κρίσιμη, ιδιαίτερα για μη κερδοσκοπικά ΜΜΕ και άλλε, λιγότερο εμπορικές μορφές δημοσιογραφίας.

«Παρόλα αυτά απαιτούνται οι απαραίτητες δικλείδες ασφαλείας για την προστασία της ελευθερίας και του πλουραλισμού στα μίντια και για τον λόγο αυτό η Κομισιόν ενθαρρύνει τα κράτη-μέλη να έχουν κανόνες διαφάνειας και δίκαια κριτήρια στην κατανομή της διαφήμισης» πρόσθεσε.

Οι δηλώσεις αυτές έρχονται την ώρα που στην ελληνική Βουλή συζητείται και αναμένεται να ψηφιστεί η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής για την περιβόητη «λίστα Πέτσα» και τις δημοσκοπήσεις σε ΜΜΕ.

Ένα περίεργο περιστατικό

Η κροατική εφημερίδα  Jutarnji list, συνεργάτης του EURACTIV, ανέφερε ότι στα τέλη του 2020 η Επίτροπος της Κομισιόν για τη Διαφάνεια, Βέρα Γιούροβα, είπε σε μια ομάδα ευρωβουλευτών ότι κάποιες κυβερνήσεις μεταφέρουν κρατικό χρήμα μόνο προς εκείνα τα ΜΜΕ που είναι «πιστοί υπηρέτες της κρατικής προπαγάνδας»

Η Γιούροβα φέρεται να είπε ότι τέτοιες περιπτώσεις έχουν παρατηρηθεί σε Πολωνία, Σλοβενία, Ουγγαρία και Ελλάδα. Το συγκεκριμένο ρεπορτάζ έφτασε και στην… Αθήνα, όμως λίγο αργότερα εκπρόσωπος της Κομισιόν υποστήριξε ότι πρόκειται για ανακρίβειες.

«Έχουμε δει κάποιες παραπλανητικές αναφορές για εσωτερική συνάντηση με ευρωβουλευτές, όμως θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι η αντιπρόεδρος Γιούροβα δεν έκανε κανένα σχόλιο για την Ελλάδα ειδικά σε αυτή τη συζήτηση» είχε αναφέρει ο εκπρόσωπος.

Πάντως, αρκετοί αξιωματούχοι που έλαβαν μέρος στη συνάντηση αυτή επιβεβαίωσαν στο EURACTIV ότι η Γιούροβα έκανε ξεχωριστή αναφορά στις τέσσερις αυτές χώρες…