Δολοφονίες, βιασμοί, κακοποίηση: Το πραγματικό τίμημα της «γρήγορης μόδας»

Η Jeyasre Kathiravel ονειρευόταν πάντα μια ζωή πέρα από τα εργοστάσια ενδυμάτων του Dindigul, μια απομακρυσμένη γωνιά της πολιτείας Ταμίλ Ναντού, στη νότια Ινδία.

Παρά τους πενιχρούς μισθούς που κέρδιζε – περίπου 80 λίρες το μήνα – η Kathiravel ήξερε ότι ήταν τυχερή που είχε δουλειά στο Natchi Apparels, ένα τοπικό εργοστάσιο κατασκευής ρούχων για δυτικές, διεθνείς μάρκες, όπως δημοσιεύει ο Guardian.

Όπως πολλές γυναίκες στην κοινότητά της, μια δουλειά στο εργοστάσιο είχε εξασφαλίσει για την οικογένειά της έναν σταθερό μισθό. Κι όμως ήθελε περισσότερα. Έτσι, με όνειρα να ξεφύγει από τη στέρηση και τις διακρίσεις κάστας που καταδίωκαν την οικογένειά της για γενιές, η 20χρονη σπούδαζε για τις εξετάσεις δημόσιας υπηρεσίας το βράδυ πριν φύγει από το σπίτι της κάθε πρωί για να δουλέψει κάνοντας μεγάλες βάρδιες ράβοντας ρούχα για άλλες, πιο τυχερές, νεαρές γυναίκες χιλιάδες μίλια μακριά.

Ο προϊστάμενός της κατηγορείται για τη δολοφονία της

Η Kathiravel δεν ξέφυγε ποτέ από το πάτωμα του εργοστασίου. Την 1η Ιανουαρίου 2021, δεν επέστρεψε στο σπίτι από τη δουλειά. Παρά τις μανιώδεις προσπάθειες της οικογένειάς της να τη βρει, τέσσερις ημέρες αργότερα το σώμα της βρέθηκε σε αποσύνθεση από αγρότες λίγα μόλις μίλια από το χωριό της.

Όταν ο προϊστάμενός της, ένας άντρας που ονομάστηκε από τα ινδικά μέσα ενημέρωσης ως V Thangadurai, συνελήφθη για τη δολοφονία της, λίγοι από τον στενό κύκλο της εξεπλάγησαν. Ο Thangadurai κατηγορήθηκε τότε για τη δολοφονία της και βρίσκεται στη φυλακή εν αναμονή της δίκης.

Για μήνες πριν από το θάνατο της Kathiravel, η οικογένειά της και οι συνάδελφοί της λένε ότι ο Thangadurai διέπραττε μια αδυσώπητη εκστρατεία σεξουαλικής παρενόχλησης εναντίον της, την οποία ένιωθε αδύναμη να αναφέρει ή να σταματήσει.

«Είπε ότι αυτός ο άντρας τη βασάνιζε, αλλά δεν ήξερε τι να κάνει γιατί φοβόταν πολύ μήπως χάσει τη δουλειά της», λέει η μητέρα της, Muthuakshmi Kathiravel.

«Ήταν τόσο καλό κορίτσι, ήταν η καλύτερη από όλους μας. Πάντα με βοηθούσε και στήριζε την οικογένεια, αλλά ήθελε να κάνει διαφορετικά πράγματα στη ζωή της».

Εργαζόμενοι σε συνέντευξή τους εβδομάδες μετά τη δολοφονία της λένε ότι ο Thangadurai ήταν γνωστό πως ήταν σεξουαλικό αρπακτικό που λειτουργούσε ατιμώρητα στο εργοστάσιο.

«Όλοι ξέραμε τι έκανε στην Jeyasre, αλλά κανείς στη διοίκηση δεν νοιάστηκε», λέει μια γυναίκα που εργαζόταν μαζί με την Kathiravel. «Αν παραπονιόταν ότι φοβόταν θα έχανε τη δουλειά της ή ότι άντρες από το εργοστάσιο θα επισκέπτονταν την οικογένειά της και θα έλεγαν ότι ήταν ταραχοποιός».

Ένα χρόνο αργότερα, η οικογένεια της Kathiravel είναι ακόμα σε βαθιά θλίψη. Στο σπίτι τους, το πρόσωπο της Kathiravel τους χαμογελάει από μια φωτογραφία στον τοίχο και λένε ότι δεν μπορούν ποτέ να γεμίσουν το κενό που άφησε πίσω της. Ωστόσο, τώρα πιστεύουν ότι ο θάνατός της δεν ήταν μάταιος.

Η ιστορία της έδωσε δύναμη και σε άλλες γυναίκες

Το τραγικό τέλος της 20χρονης έδωσε δύναμη και σε άλλες γυναίκες να μιλήσουν για τους βασανιστές τους, σηκώνοντας έτσι το πέπλο πάνω από την σκληρή πραγματικότητα στα εργοστάσια που εξυπηρετούν τις ανάγκες κολοσσών, που επενδύουν στη «γρήγορη μόδα».

«Η σεξουαλική παρενόχληση των γυναικών στη βιομηχανία ρουχισμού συνδέεται άμεσα με την απόγνωσή τους να κρατήσουν τις δουλειές τους, με κάθε κόστος» σημείωσε η πρόεδρος του Συνδικάτου Κλωστοϋφαντουργίας και Κοινής Εργασίας της περιοχής (TTCU).

«Τα ρούχα που φορούν οι πολίτες των πλούσιων χωρών, είναι γεμάτα με τ’ αποτυπώματά τους, αλλά ο πόνος τους αποσιωπάται».

Η Κοινοπραξία για τα Δικαιώματα των Εργαζομένων (WRC), ένας παγκόσμιος οργανισμός που διερευνά εργασιακές καταχρήσεις, έκανε ανεξάρτητη έρευνα για το εργοστάσιο όπου απασχολούνταν η 20χρονη και τα αποτελέσματα της έκθεσης είναι συνταρακτικά.

Η Jeyasre δεν είναι η μόνη γυναίκα εργάτρια που δολοφονήθηκε

Οι συνεντεύξεις με 60 εργαζόμενες και τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν απ΄αυτές οδήγησε στο συμπέρασμα πως η Jeyasre δεν ήταν η μόνη γυναίκα που δολοφονήθηκε. Οι ερευνητές δηλώνουν βέβαιοι πως υπάρχουν τουλάχιστον άλλα δύο θύματα, με τα εγκλήματα να χρονολογούνται το 2019 και το 2021.

Οι δολοφονίες φαίνεται ότι έγιναν εντός του εργοστασίου και οι υπεύθυνοι διέταξαν τις εργαζόμενες να μην μιλήσουν.

Πλην αυτών των εγκλημάτων, στην έκθεση αναφέρεται πως την τελευταία δεκαετία ήταν «διάχυτη» η σωματική και λεκτική σεξουαλική παρενόχληση αλλά και οι βιασμοί. Θύτες, συχνά, οι προϊστάμενοι.

Οι εργαζόμενες είπαν στους ερευνητές ότι οι άνδρες προϊστάμενοί τους τις εκφόβιζαν και τις ταπείνωναν δημόσια επειδή δεν είχαν επιτύχει τους στόχους παραγωγής και ότι υφίσταντο συχνά λεκτική κακοποίηση και σεξουαλικές προσβολές. Οι ερευνητές διαπίστωσαν, επίσης, ότι η διοίκηση του εργοστασίου ανεχόταν τις διακρίσεις λόγω κάστας.

Η ιδιοκτήτρια εταιρεία του εργοστασίου αμφισβητεί την ακρίβεια «ορισμένων δηλώσεων στην έκθεση του WRC» και δεσμεύεται πως έχει λάβει μέτρα για την «προστασία των δικαιωμάτων των γυναικών εργαζομένων».

Υπογράφηκαν πρωτοποριακές και νομικά δεσμευτικές συμφωνίες

Τον περασμένο μήνα, υπογράφηκαν πρωτοποριακές και νομικά δεσμευτικές συμφωνίες μεταξύ της επιχείρησης Eastman Exports, της TTCU καθώς και δύο διεθνών ομάδων για τα δικαιώματα των εργαζομένων, της Asia Floor Wage Alliance (AFWA) και της Global Labour Justice (GLJ). Μεταξύ άλλων διατάξεων, προβλέπεται ο ορισμός επόπτη της TTCU εντός του εργοστασίου αλλά και μηδενική ανοχή σε παρενόχληση, λεκτική και σωματική κακοποίηση.

Παρά τη συμφωνία ωστόσο, η Rola Abimourched, αναπληρώτρια διευθύντρια ερευνών και ισότητας των φύλων στο WRC, υπογραμμίζει πως «αντιμετωπίζουμε επιδημία έμφυλης βίας στην παγκόσμια βιομηχανία μόδας, αλλά επειδή αποδέκτες είναι φτωχές γυναίκες που εργάζονται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, δεν λογίζεται ως το τεράστιο σκάνδαλο ανθρωπίνων δικαιωμάτων που είναι».

Το TTCU εξετάζει συνολικά 29 περιπτώσεις θανάτων γυναικών κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες. «Έχουμε δει πολλές γυναίκες να πεθαίνουν σε εργοστάσια στην περιοχή και δεν γίνεται τίποτα για να διαλευκανθούν οι υποθέσεις ή να αποδοθούν ευθύνες» είπε η πρόεδρος του Συνδικάτου, Thivya Rakini.

Η Anannya Bhattacharjee, διεθνής συντονίστρια της AFWA, επεσήμανε πως ότι η οργάνωσή της έχει καταγράψει πολλές περιπτώσεις κατάφωρης βίας με βάση το φύλο σε εργοστάσια ενδυμάτων σε όλη την Ασία.

«Με την πάροδο των ετών, σε όλες τις χώρες παραγωγής, έχουμε γίνει μάρτυρες και έχουμε καταγράψει γυναίκες εργάτριες ενδυμάτων που παρενοχλούνται λεκτικά και σωματικά, να δέχονται επιθέσεις να απειλούνται και να στερούνται βασικών δικαιωμάτων» είπε η ίδια.

Είμαστε όλες στο έλεός τους και δεν έχουμε κανέναν να μας υποστηρίξει

«Εργάζονται σε αυτό το εργοστάσιο περισσότερα από 20 χρόνια και έχω δει απαίσια πράγματα να συμβαίνουν. Βιασμοί, αυτοκτονίες ακόμα και δολοφονίες» σημείωσε μία εργαζόμενη στην Ινδία. «Οι εργάτριες δεν έχουν τη δύναμη να πουν όχι σε άνδρες σε θέσεις εξουσίας, είτε είναι προϊστάμενοι, είτε μάνατζερ. Μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν σε κάθε γυναίκα. Είμαστε όλες στο έλεός τους και δεν έχουμε κανέναν να μας υποστηρίξει».

Εργαζόμενες στην Ινδία, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές και τη Σρι Λάνκα μίλησαν, επίσης, στους ερευνητές της AFWA για παρόμοιες συνθήκες στα εργοστάσιά τους. Αναφέρθηκαν σε διευθυντές που τις ανάγκαζαν να παίρνουν χάπια για να καθυστερήσουν την περίοδό τους, προκειμένου να επιτύχουν τους στόχους παραγωγής, άνδρες που εξανάγκαζαν εργάτριες σε σεξουαλικές σχέσεις για να τους φτιάξουν τις ραπτομηχανές τους αλλά και απολύσεις σε περίπτωση καταγγελιών.