Γιατί το ταξίδι του Τζον Κέρι στην Κίνα μας αφορά όλους

Την Τρίτη 13 Απριλίου μια σημαντική έκθεση των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών ανέφερε ότι η κορυφαία απειλή για τις ΗΠΑ αυτή τη στιγμή είναι η Κίνα. Μια μέρα αργότερα ο Τζον Κέρι, ο «τσάρος του κλίματος» της κυβέρνησης Μπάιντεν, επιβιβάστηκε σε ένα αεροπλάνο για το Πεκίνο.

Ο Κέρι είναι ο πρώτος υψηλόβαθμος αξιωματούχος της κυβέρνησης Μπάιντεν που πατάει το πόδι του στη Κίνα. Το κάνει μόλις μια εβδομάδα πριν από μια μεγάλη παγκόσμια Σύνοδο Κορυφής για το Κλίμα, που διοργανώνει ο Μπάιντεν κι ένα μήνα αφότου κορυφαίοι Κινέζοι και Αμερικανοί διπλωμάτες πέρασαν μια μέρα αλληλοεξευτελίζοντας ο ένας τον άλλον στην Αλάσκα.

Αυτή είναι η πρόκληση μιας ταχέως επιδεινούμενης σχέσης ΗΠΑ-Κίνας. Από τη μία πλευρά, δεν είναι μυστικό ότι το Πεκίνο και η Ουάσινγκτον διαφωνούν σε πολλά θέματα: τεχνολογικές αντιπαλότητες, ανθρώπινα δικαιώματα, Ταϊβάν, Χονγκ Κονγκ, Θάλασσα της Νότιας Κίνας.

Από την άλλη πλευρά, αμφότεροι γνωρίζουν ότι κάθε σοβαρό σχέδιο για την αποτροπή μιας παγκόσμιας κλιματικής καταστροφής απαιτεί συνεργασία μεταξύ του νούμερο ένα ρυπαντή στον κόσμο, της Κίνας, και των ΗΠΑ, που είναι ο νούμερο δύο ρυπαντής.

Επιπλέον, ο χρόνος τελειώνει: αυτή τη στιγμή ο κόσμος οδεύει προς μια αύξηση της θερμοκρασίας κατά 3 βαθμούς Κελσίου. Πολύ πάνω από τον στόχο του 1,5 βαθμών Κελσίου που οι επιστήμονες τονίζουν ότι θα αποτρέψει τις χειρότερες επιπτώσεις της αύξησης της θερμοκρασίας.

Το κλίμα φορά και τους δύο;

Τα καλά νέα είναι ότι η κλιματική αλλαγή είναι μεγάλη υπόθεση και για τις δύο πλευρές. Η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει καταστήσει το κλίμα «βασικό στοιχείο της εξωτερικής πολιτικής και της εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ», όπως επανειλημένως έχουν τονίσει οι Μπάιντεν και Κέρι. Μία από τις πρώτες κινήσεις του Αμερικανού προέδρου μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ήταν η επανένταξη στη Συμφωνία του Παρισιού, την οποία ο προκάτοχός του, Ντόναλντ Τραμπ, είχε εγκαταλείψει.

Εν τω μεταξύ, αν και η Κίνα συνεχίζει να κατασκευάζει πολλές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα, έχει επίσης γίνει παγκόσμιος ηγέτης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ηλιακή ενέργεια και τα ηλεκτρικά οχήματα. Το περασμένο φθινόπωρο το Πεκίνο δεσμεύτηκε να επιτύχει το μέγιστο της παραγωγής διοξειδίου του άνθρακα έως το 2030 και να επιτύχει ουδετερότητα ως προς τον άνθρακα έως το 2060 (δηλαδή οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα θα αντισταθμίζονται από ίσες ποσότητες δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα, είτε με φυσικό τρόπο είτε με τεχνολογικά μέσα).

Ο Τζον Κέρι θέλει η Κίνα να παραστεί στη Σύνοδο Κορυφής για το Κλίμα που διοργανώνει ο Μπάιντεν διαδικτυακά στις 22-23 Απριλίου. Μέχρι στιγμής, η πρόσκληση για συμμετοχή του Πεκίνου «λιμνάζει» στο γραμματοκιβώτιο του Σι Τζινπίνγκ, με την κινεζική ηγεσία να φαίνεται να «ζυγίζει» τι έχει να κερδίσει ή να χάσει από τη συμμετοχή της στη Σύνοδο.

Δεύτερον, ο Κέρι θέλει οι Κινέζοι να παράσχουν περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το πώς ακριβώς σχεδιάζουν να επιτύχουν τους στόχους τους για τις εκπομπές ρύπων. Το πρόσφατο, πολυαναμενόμενο 5ετές σχέδιο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας δεν περιείχε πολλές λεπτομέρειες.

Τι επιδιώκει η Κίνα;

Ένας σημαντικός στόχος είναι να συμφωνήσει με τις ΗΠΑ σχετικά με τον τρόπο παροχής οικονομικής βοήθειας στις αναπτυσσόμενες χώρες που ανησυχούν για τις οικονομικές και χρηματοοικονομικές συνέπειες της εγκατάλειψης των φθηνών ορυκτών καυσίμων. Το Πεκίνο πιθανόν να το βλέπει αυτό ως ένα κέρδος για όλους: να βοηθήσει περισσότερες χώρες να συμφωνήσουν για τους κλιματικούς στόχους, κάτι που επιθυμούν και οι ΗΠΑ, ενώ παράλληλα θα δημιουργήσει μεγαλύτερη παγκόσμια ζήτηση για την τεχνολογία των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που η Κίνα επιθυμεί να πουλήσει.

Αλλά το Πεκίνο θέλει και κάτι άλλο: να διαπιστώσει αν οι ΗΠΑ θα τους αντιμετωπίσουν ως ισότιμο εταίρο ή ως αντίπαλο. Το Πεκίνο έχει καταστήσει σαφές ότι θεωρεί τον εαυτό του ισότιμο εταίρο της Ουάσινγκτον σε μια σειρά από παγκόσμια ζητήματα, συμπεριλαμβανομένου του κλίματος.

Μπορούν, τελικά, οι ΗΠΑ και η Κίνα να συνεργαστούν πραγματικά για το κλίμα, ενώ διαφωνούν για όλα τα υπόλοιπα; Αυτό είναι το ερώτημα του ενός εκατομμυρίου. Σε έναν ιδανικό κόσμο το Πεκίνο και η Ουάσινγκτον θα μπορούσαν να οικοδομήσουν μια σχέση εμπιστοσύνης σε θέματα κλίματος που θα βοηθούσε να μετριάσει τον ανταγωνισμό σε άλλους τομείς. Σε έναν λιγότερο ιδανικό κόσμο, η συνεργασία για το κλίμα συνεχίζεται ακόμη και όταν οι δύο πλευρές ανταλλάσσουν πυρά παντού αλλού. Το χειρότερο αποτέλεσμα και για τις δύο πλευρές – και για τον υπόλοιπο κόσμο – είναι αυτό στο οποίο η ίδια η μίνιμουμ συνεργασία για το κλίμα καταρρέει.