Όπως εκατομμύρια μαθητές σε όλο τον κόσμο, η Γκρέτα Τούνμπεργκ συνεχίζει να μαθήματά της διαδικτυακά. Η 17χρονη Τούνμπεργκ τα τελευταία δύο χρόνια έχει γυρίσει σχεδόν όλο τον κόσμο για να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες για το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής, συμμετέχοντας σε μια σειρά διεθνών διασκέψεων και συναντώντας πολιτικούς ηγέτες, ακτιβιστές, οργανώσεις, δεκάδες ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται σε ζητήματα περιβάλλοντος.
Όλα ξεκίνησαν τον Αύγουστο του 2018, όταν χιλιάδες Σουηδοί διαδήλωσαν έξω από το κοινοβούλιο της χωράς, καλώντας τις κυβερνήσεις να λάβουν μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος και να λάβουν σοβαρή υπόψη την κλιματική αλλαγή. Φέτος οι κινητοποιήσεις και οι συναντήσεις περιορίστηκαν λόγω του κορονοϊού, ωστόσο το μήνυμα που εξέπεμψε η Τούνμπεργκ και το κίνημά της είναι σαφές.
«Όλα τα κινήματα έπρεπε να κάνουν ένα βήμα πίσω φέτος. Αυτή ήταν η υποχρέωση όλων μας απέναντι στην προστασία της δημόσιας Υγείας. Τα μέτρα του lockdown, οι αποστάσεις στην καθημερινή ζωή δεν επιτρέπουν τη διοργάνωση μαζικών κινητοποιήσεων, ωστόσο δεν πρέπει να σταματήσουμε την προσπάθειά μας και τις διεκδικήσεις μας».
Η Τούνμπεργκ με πλακάτ που γράφει “Σχολική απεργία για το κλίμα” στη Λωζάνη της Ελβετίας, στις 7 Ιανουαρίου 2020. Credit: AFP.
Φέτος, λόγω της πανδημίας, το κίνημα της Τούνμπεργκ έχει πολλαπλασιάσει πρωτοβουλίες διαδικτυακού ακτιβισμού, για να μη χαθεί η επαφή μεταξύ των ανθρώπων και των οργανώσεων. Μία από αυτές τις πρωτοβουλίες, που ξεπερνά τα όρια του κεντρικού ζητήματος, που είναι το περιβάλλον και η κλιματική αλλαγή, ήταν οι διαδικτυακές καμπάνιες για την ενίσχυση της συμμετοχής των Αμερικανών στις προεδρικές εκλογές. Με δεδομένο ότι η απελθούσα ηγεσία Τραμπ είχε αποσύρει τη στήριξη και συμμετοχή των ΗΠΑ στη Συμφωνία των Παρισίων για το Κλίμα, η ήττα του στις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου ήταν καθοριστικής σημασίας για να αλλάξει θέση η χώρα σε αυτό το θέμα. Ο Μπάιντεν είχε ξεκαθαρίσει ότι σε περίπτωση νίκη τους οι ΗΠΑ θα επέστρεφαν στη Συμφωνία και θα συνέβαλαν ενεργά στην υλοποίηση των στόχων που έχουν τεθεί. «Η εκλογή του Μπάιντεν είναι θετική, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι λύθηκαν τα προβλήματα. Θα πρέπει να συνεχίσουμε να πιέζουμε ακόμα περισσότερο, να γίνουμε περισσότερο ‘ενοχλητικοί’ και να επαναλαμβάνουμε τα αιτήματά μας όλο και πιο συχνά».
Την ίδια στιγμή, μαζί με τη συμμετοχή στις αμερικανικές εκλογές, ένα άλλο ζήτημα απασχόλησε και απασχολεί την παγκόσμια σκηνή – εκείνο του κοινωνικού και φυλετικού ρατσισμού και της αστυνομικής βίας.
Τον Νοέμβριο για δύο συνεχόμενες εβδομάδες η Τούνμπεργκ, μαζί με 350 νέους σε ηλικία ακτιβιστές από όλο τον κόσμο συμμετείχαν σε ένα διαδικτυακό συνέδριο για το κλίμα, το «Mock COP 26», μέσα από οποίο επιχείρησαν να ευαισθητοποιήσουν νέους πολίτες για την κλιματική κρίση, να ενημερώσουν για την κατάσταση σήμερα, να ακούσουν τους προβληματισμούς των συμμετεχόντων και να σχεδιάσουν λύσεις. «Οι προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας είναι πολλές, με τις νεότερες γενιές να θέλουν αλλαγή του σημερινού μοντέλου. Η κλιματική δικαιοσύνη δεν είναι ανεξάρτητη από την φυλετική δικαιοσύνη, για αυτό και πρέπει να έχουμε ανοιχτά τα μάτια και τα αυτιά μας σε ό,τι συμβαίνει γύρω μας. Μέσα από το κίνημά μας προσπαθούμε να ευαισθητοποιήσουμε τους πολίτες και να δημιουργήσουμε μια μεγάλη συμμαχία, να αλλάξουμε τα κακώς κείμενα δεκαετιών».
Η Τούνμπεργκ στο Ευρωκοινοβούλιο στις Βρυξέλλες, στις 4 Μαρτίου 2020. Credit: Kenzo Tribouillard / AFP via Getty Images.
Με κάποιες κυβερνήσεις να μιλούν για «πράσινη ανάκαμψη» ως απάντηση στις συνέπειες της πανδημίας, η Τούνμπεργκ πιστεύει ότι πρέπει να ασκηθεί μεγαλύτερη πίεση προς τους πολιτικούς ηγέτες. Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «Climate emergency EU», η ίδια μαζί με άλλους ακτιβιστές έστειλαν επιστολή στους ηγέτες της ΕΕ και στους επικεφαλής των κρατών-μελών τον περασμένο Ιούλιο, ζητώντας να αναλάβουν δράση για να εκπληρωθεί εντός των χρονοδιαγραμμάτων της Συμφωνίας των Παρισίων η μείωση των εκπομπών των αέριων ρύπων. Μετά την επιστολή αυτή, συναντήθηκαν με την καγκελάριο Μέρκελ και διαδικτυακά με την πρόεδρο της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αλλά και τον Ιταλό πρωθυπουργό Τζουσέπε Κόντε. Η Τούμπεργκ όμως δεν έχει πειστεί ότι πράγματι η ΕΕ συνολικά αντιλαμβάνεται τι ακριβώς διακυβεύεται με την κλιματική αλλαγή. «Πάντα συμφωνούμε ότι δεν έχουν γίνει όσα έπρεπε να έχουν γίνει. Είναι θετικό ότι συμφωνούμε, αλλά δεν αρκεί. Ήδη πρέπει να κινηθούμε πολύ πιο γρήγορα από τις δυνατότητές μας».
Αντίθετα με όσα διεκδικεί το νεανικό περιβαλλοντικό και κοινωνικό κίνημα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον περασμέμνο Οκτώβριο ψήφισε υπέρ της συνέχισης της πολιτικής των επιδοτήσεων προς τους αγρότες χωρίς να συμπεριλάβει ως δεσμευτικό κριτήριο για τις επιδοτήσεις το σεβασμό των προβλέψεων της Συμφωνίας των Παρισίων. «Αυτό συνιστά άλλη μια απόδειξη ότι οι πολιτικοί ηγέτες άλλα λένε και άλλα τελικά κάνουν», υπογραμμίζει η Τούνμπεργκ. «Πολλοί πολιτικοί είναι πρόθυμοι να ψηφίσουν σημαντικές προοδευτικές πολιτικές όταν αυτές αφορούν το μακρινό μέλλον, ενώ όταν πρόκειται για μια νομοθεσία που έχει άμεσο αντίκτυπο στις ζωές όλων μας είναι διστακτικοί ή πράττουν το ακριβώς αντίθετο από αυτό για το οποίο δεσμεύονται».
Η Τούνμπεργκ θα γίνει 18 ετών τον Ιανουάριο και μοιάζει περισσότερο αποφασισμένη από ό,τι πριν δύο χρόνια που ξεκίνησε μαζί με άλλους συνομηλίκους της αυτή την μεγάλη προσπάθεια. Για το 2021 θέλει να ταξιδέψει και να στείλει το μήνυμά της στην Ασία. «Θέλουμε να συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας. Ελπίζω να έρθουν τα πράγματα όπως θα θέλαμε. Αλλά και να μην έρθουν, εμείς δεν θα το βάλουμε κάτω».
