Η δημοκρατια επιστρέφει στη Βραζιλία

«Μόνο ο Θεός μπορεί να με εμποδίσει απο το να διεκδικήσω ξανά την προεδρία», έλεγε πριν λίγες μέρες ο Ζαιρ Μπολσονάρο που θεωρεί οτι θα επανεκλεγεί στις 2 Οκτωβρίου. Συνεχίζει στο παράδειγμα του Ντοναλντ Τραμπ. Σε περίπτωση ήττας του θα είναι λόγω πιθανής νοθείας, μιας και ήδη εχει δηλώσει πως το εκλογικό σύστημα ειναι ελαττωματικό. Με άλλα λόγια, είναι έτοιμο το αφήγημα για την αναμενόμενη ήττα του και για να απονομιμοποιησει τη νίκη του Λούλα.

Πολλά σενάρια κυκλοφορούν ήδη στα ΜΜΕ σε χώρες της Λατινικής Αμερικής αλλά και σε χώρες του “Βορρά” για ενδεχόμενο πραξικοπήματος αλλά και για τη στάση του στρατού σε ένα τέτοιο σενάριο.

Την Κυριακή 2 Οκτωβρίου οι Βραζιλιάνοι εκλέγουν Πρόεδρο, Αντιπρόεδρο, 27 γερουσιαστές, 513 βουλευτές, νέους κυβερνήτες πολιτειών και μέλη των κοινοβουλίων των πολιτειών. Οι υποψήφιοι για την προεδρία της χώρας είναι έντεκα, εκ των οποίων οι δύο επικρατέστεροι, ο Μπολσονάρο και ο Λούλα. Ένας πιθανός δεύτερος γύρος θα διεξαχθεί στις 30 Οκτωβρίου. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, ο πρώην πρόεδρος Ινασιο Λουλα ντα Σίλβα προηγείται με 10-15 μονάδες του Μπολσοναρο.

Τον τελευταίο μήνα ο Μπολσονάρο ψήφισε νόμο που του δίνει οκτω δις ευρώ για να δαπανήσει για κοινωνικές παροχές. Το Asistencia Brasil αντικαθιστά το διάσημο Bolsa familia του Λούλα το οποίο αυξήθηκε κατα 33%. Παράλληλα κάνει καμπάνια στη Βορειοανατολική Βραζιλία, περιοχή καταγωγής του Λούλα, όπου έχει δημιουργηθεί μεγάλης κλίμακας πρόγραμμα κοινωνικής στέγασης.

Ο Λούλα τοποθετώντας ως υποψήφιο αντιπρόεδρο τον Geraldo Alckmin, πρώην κυβερνήτη της πόλης του Σαο Παολο, ελπίζει να πάρει ψήφους απο μια πόλη που το Εργατικό Κόμμα (PT) δεν έχει μεγάλη δύναμη ενώ στοχεύει ψηφοφόρους του κέντρου μιας και ο Alckmin δεν προέρχεται απο την Αριστερά.

Άλλη μια εκλογική αναμέτρηση γεμάτη από fake news

Ο Μπολσονάρο συνεχίζει το βρώμικο παιχνίδι που ξεκίνησε στις τελευταίες εκλογές, στοχεύει σε μια ανεπαρκώς μορφωμένη κατώτερη μεσαία τάξη με σημαντική επιρροή από την εκκλησία.

Μερικά απο τα ψέματα που κυκλοφορούν στα κοινωνικά μεσα είναι οτι ο Λούλα θα έκλεινε όλες τις εκκλησίες, είναι ο αντίχριστος και οτι μαζί του η Βραζιλία ακολουθεί το δρόμο της Κούβας και της Βενεζουέλας.

Η δεξιά και ακροδεξιά της Βραζιλίας που στηρίζει το Μπολσονάρο έχει ήδη δείξει δείγματα γραφής. το 2014 ξεκίνησε μια μεγάλης κλίμακας έρευνα για τη διαφθορά στη πολιτική σκηνή, η “Lava Jato”, όπου λόγω της διαφθοράς αρκετοί δισεκατομμυριούχοι κατέληξαν στη φυλακή.

Ο πρώην πρόεδρος Λούλα συνελήφθη και καταδικάστηκε, αν και δεν μπορούσαν να προσκομιστούν στοιχεία εναντίον του. Έμεινε στη φυλακή για ενάμιση χρόνο για να μη μπορέσει να συμμετάσχει στις εκλογές του 2018. Στη συνέχεια, η δίκη διαπιστώθηκε οτι δεν είχε σωστή νομική βάση σύμφωνα με το Ανώτατο Δικαστήριο και ο Λούλα αφέθηκε ελεύθερος. Ο πρόεδρος της Βουλής που διαδέχθηκε την έπτωτη Ντίλμα Ρούσεφ στην προεδρία μετά την εκλογή του Λούλα δυο φορές, κατέληξε στη φυλακή. Ο δικαστής που μέχρι στιγμής είχε ανταμειφθεί απο τον Μπολσονάρο με τη θέση του Υπουργού Δικαιοσύνης απονομιμοποιήθηκε πλήρως όταν αποδείχθηκε ότι πολλές απο τις δίκες που είχε διεξάγει είχαν καθαρό πολιτικό κίνητρο.

Πριν τέσσερα χρόνια υπήρχε όντως ένα πρόβλημα με τη διαφθορά στη Βραζιλία. Αυτό έκανε μεγάλη ζημιά στο PT, το κόμμα του Λούλα, και ελλείψει του ίδιου που ήταν στη φυλακή, υποψήφιος ήταν ο Φερνάντο Χαντάντ που έλαβε 45% των ψήφων στο δεύτερο γύρο και έχασε από το Μπολσονάρο.

Ο Μπολσονάρο πλέον μπορεί να υπολογίζει στη πλήρης υποστήριξη των ευαγγελιστών εκκλησιων, που τον υποστηρίζουν και έχουν συντηρητικά χαρακτηριστικά. Ο τελευταίος γάμος του έγινε απο ένα διάσημο πάστορα και αποτέλεσε μεγάλο επικοινωνιακό γεγονός.

Από την άλλη, ο Λούλα αναφέρεται συχνά στη “χρυσή εποχή” της οκταετίας που ήταν πρόεδρος της χώρας, όπου η φτώχεια μειώθηκε σημαντικά καθώς και οι κοινωνικές ανισότητες, ενώ η χώρα είχε σημαντικούς ρυθμούς ανάπτυξης και αναβάθμιση στο διεθνές πλαίσιο. Το PT παραμένει το μεγαλύτερο κόμμα της χώρας και απευθύνεται ιδιαίτερα στα χαμηλά στρώματα της κοινωνίας όπου το ψωμί στο τραπέζι και τα κοινωνικοοικονομικά δικαιώματα είναι πιο σημαντικά απο τις “επιτυχίες” που παρουσιάζει ο Μπολσονάρο.

Δηλαδή την περιορισμένη οικονομική ανάπτυξη, την ιδιωτικοποίηση – μεταξύ άλλων – της ElektroBras, της μεταρρύθμισης της εργατικής νομοθεσίας, περαιτέρω καταστροφής του δάσους του Αμαζονίου με αποψίλωση του και παράνομη εξόρυξη χρυσού και άλλων μετάλλων και εισβολή και μετακίνηση αυτόχθονων πληθυσμών του Αμαζονίου.

Επίσης η καταστροφική διαχείριση του Covid, όπου ο Μπολσονάρο το αποκαλούσε για πολύ καιρό ως “μια γρίπη” και για την “υστερία” ενώ “οι άνθρωποι απλώς πεθαίνουν”, με απολογισμό 685.000 νεκρούς σε ένα πληθυσμό 215 εκατομμυρίων.

Η αυριανή κάλπη είναι μια επίπονη διαδικασία για ένα λαό που έχει τεράστιες οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες, ενώ για άλλη μια φορά έρχονται αντιμέτωποι δυο εντελώς διαφορετικοί κόσμοι. Πολλοί αναλυτές φοβούνται επεισόδια παρόμοια με αυτά της ήττας Τραμπ στις ΗΠΑ. Άλλοι αναρωτιούνται αν θα αντιδράσει ο στρατός, ενώ θυμίζουν ότι ο Μπολσονάρο υπήρξε λοχαγός του στρατού και έχει συμπεριλάβει αρκετούς στρατιωτικούς στη κυβέρνηση του.

Το σίγουρο είναι ότι με μία πολιτική αλλαγή στη Βραζιλία, που είναι το πλέον πιθανό σενάριο μετά απο τη νίκη του Λούλα, η μεγαλύτερη χώρα της Λατινικής Αμερικής θα ξαναστρίψει στα Αριστερά. Και είναι αυτό που θέλει και η πλειοψηφία του βραζιλιάνικου λαού και όλων των προοδευτικών δυνάμεων στην Ευρώπη.

*Ο Γιώργος Καρατσιουμπάνης είναι οικονομολόγος-διεθνολόγος, πολιτικός σύμβουλος της ευρωομάδας της Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.