Πριν από μια εβδομάδα ένας εκ των κορυφαίων επιστημόνων που συμμετείχε στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, ο καθηγητής Μοσέν Φακριζαντέχ, δολοφονήθηκε σε λεωφόρο της Τεχεράνης. Το Ιράν κατηγόρησε το Ισραήλ για τη δολοφονία του Φακριζαντέχ, ωστόσο η υπόθεση δεν έχει ακόμη εξιχνιασθεί.
Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που μέλος της επιστημονικής ομάδας του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν δολοφονείται με «οσμή Μοσάντ». Ωστόσο η δολοφονία Φακριζαντέχ, ο οποίος θεωρείται πατέρας του πυρηνικού προγράμματος της χώρας, όσο και η χρονική συγκυρία της δολοφονίας, μόλις πέντε εβδομάδες πριν αναλάβει ο Μπάιντεν την προεδρία των ΗΠΑ, γεννά πολλά ερωτηματικά για το εάν υπάρχει αμερικανικός «δάκτυλος» από πίσω.
Η δολοφονία του μπορεί να προκαλέσει σημαντικό πλήγμα στις πυρηνικές φιλοδοξίες της Τεχεράνης, ωστόσο δεν είναι βέβαιο ότι θα εμποδίσει μακροπρόθεσμα την ανάπτυξη του προγράμματος. Μπορεί βέβαια να δυσκολέψει την αποκατάσταση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, που επί ημερών Τραμπ βρέθηκαν στο χαμηλότερο δυνατό σημείο, με τον Μπάιντεν ωστόσο να έχει δεσμευτεί στην αποκατάσταση των σχέσεων Ουάσινγκτον-Τεχεράνης.
Η συμφωνία του 2015 προέβλεπε το «πάγωμα» του πυρηνικού προγράμματος της χώρας με αντάλλαγμα την σταδιακή άρση των αμερικανικών κυρώσεων. Το 2018 ο Τραμπ εγκατέλειψε τη συμφωνία, επανέφερε τις κυρώσεις και επιδείνωσε τις διμερείς σχέσεις, με την Τεχεράνη να απαντά με συνέχιση του προγράμματος.
Ο Μπάιντεν είναι πρόθυμος να επαναφέρει την κατάσταση στο status quo ante, αλλά αυτό θα χρειαστεί νέες διαπραγματεύσεις που, μετά τη δολοφονία Φακριζαντέχ, είναι πιθανό να ξεκινήσουν από μηδενική βάση. Επίσης, μια νέα συμφωνία δεν θα είναι εύκολο να περάσει από τη Γερουσία, με τους Ρεπουμπλικάνους να μην έχουν καμία διάθεση να συνηγορήσουν σε μια εξομάλυνση των σχέσεων με το Ιράν χωρίς ισχυρά ανταλλάγματα.
Το θέμα είναι επίσης πως θα κινηθεί η Τεχεράνη. Θα γίνει χτύπημα σε αμερικανικό στόχο, όπως έγινε μετά τη δολοφονία του Κασίμ Σουλεϊμανί τον περασμένο Ιανουάριο, ή θα πέσουν οι τόνοι με ορίζοντα την έναρξη διαπραγματεύσεων για μια νέα συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα;
Η Τεχεράνη έχει τώρα την πρωτοκαθεδρία των κινήσεων. Ο πρόεδρος Ρουχανί θέλει μια νέα συμφωνία, αλλά θα πρέπει να ισορροπήσει μεταξύ των πιο μετριοπαθών και εκείνων που ζητούν άμεση απάντηση. Επίσης, δεν είναι βέβαιο πότε θα ξεκινήσουν και πότε θα καταλήξουν οι διαπραγματεύσεις, σε ποιο επίπεδο θα ικανοποιηθούν τα αιτήματα της ιρανικής πλευράς και πότε θα αποσυρθούν οι κυρώσεις που πλήττουν βαθιά την τοπική οικονομία.
Πολλά ερωτήματα και ελάχιστες απαντήσεις προς το παρόν. Μεγάλη πρόκληση για τη διοίκηση Μπάιντεν σε ένα ιδιαίτερα σύνθετο γεωπολιτικό περιβάλλον στη Μέση Ανατολή.
