Οι εργάτες των σταδίων του Μουντιάλ στο Κατάρ βιώνουν μία «κόλαση»

Τις άθλιες συνθήκες διαβίωσης και εργασίας των μεταναστών εργατών στα στάδια του Κατάρ για το Μουντιάλ, αναδεικνύει σε εκτενές δημοσίευμα ο Guardian.

Όταν η ομάδα της Αγγλίας φτάσει στο στάδιο Al Bayt για τον αγώνα της με τις ΗΠΑ σε λίγο περισσότερο από δύο μήνες, θα συναντηθεί από μια εκπληκτική αρένα 60.000 θέσεων που χτίστηκε για να θυμίζει νομαδική σκηνή.

Το στάδιο, αναμφισβήτητα το καλύτερο του Κατάρ, θα φιλοξενήσει αγώνες από το εναρκτήριο παιχνίδι μέχρι τους ημιτελικούς. Εάν η Αγγλία κερδίσει τον όμιλό της και φτάσει τόσο μακριά, θα παίξει τέσσερα παιχνίδια στο έδαφος.

Το ίδιο εντυπωσιακό είναι και το παρθένο πάρκο που περιβάλλει το στάδιο. Οι περιποιημένοι χλοοτάπητες είναι διάσπαρτοι με σιντριβάνια, ρυάκια και μια λίμνη. Οι πάπιες παίζουν στο δροσερό νερό. Μια πίστα τρεξίματος περιστρέφεται γύρω από το στάδιο περνώντας από μια σειρά από άψογα γήπεδα προπόνησης με γρασίδι σαν γκαζόν.

Ωστόσο, οι άντρες που εργάζονται μέρα με τη μέρα στην αδυσώπητη ζέστη και υγρασία για να διατηρήσουν αυτόν τον αξιοσημείωτο χώρο πρασίνου –ποτίζοντας το έδαφος, κόβοντας το γρασίδι και τραβώντας με κόπο τα ζιζάνια με το χέρι– ζουν σε πολύ διαφορετικές συνθήκες, σημειώνεται στο δημοσίευμα.

Στο τέλος κάθε βάρδιας, οδηγούνται για 40 λεπτά στην άκρη της ερήμου, όπου τους αφήνουν σε μια φάρμα που ανήκει στον εργοδότη τους, το Al Sulaiteen Agricultural and Industrial Complex (SAIC). Μέσα, ανάμεσα σε σειρές από γιγάντια θερμοκήπια, επιστρέφουν στα δωμάτιά τους σε μικρές ερειπωμένες καμπίνες.

Μερικοί στεγάζουν τρεις ή τέσσερις εργάτες σε μονά κρεβάτια, άλλοι πέντε ή έξι σε κουκέτες, αλλά όλοι όσοι έβλεπε ο Guardian ήταν χωρίς παράθυρα, στριμωγμένοι και βρώμικα. Οι πετσέτες ντυμένες μεταξύ της πάνω και της κάτω κουκέτας παρέχουν τη λίγη ιδιωτικότητα. Μπουκάλια νερού, μαγειρικά σκεύη και προσωπικά αντικείμενα είναι στριμωγμένα κάτω από τα κρεβάτια. Τα ρούχα κρέμονται σε γραμμές που αράζουν στους τοίχους. Το στρατόπεδο είναι τόσο άθλιο όσο κάθε άλλο που έχει δει αυτός ο δημοσιογράφος σε εννέα χρόνια ρεπορτάζ από το Κατάρ.

Η FIFA και η τοπική διοργανώτρια αρχή του Παγκοσμίου Κυπέλλου, η Ανώτατη Επιτροπή Παράδοσης και Κληρονομιάς (SC), έχουν επανειλημμένα ισχυριστεί ότι το τουρνουά ήταν ο καταλύτης για να μεταμορφώσει τις συνθήκες διαβίωσης και εργασίας των χαμηλόμισθων εργατών, στο Κατάρ και σε ολόκληρη την περιοχή, αλλά τα ευρήματα του Guardian αποκαλύπτουν σοβαρές ελλείψεις στη μεταρρυθμιστική διαδικασία.

Οι εργαζόμενοι που δουλεύουν εδώ και χρόνια σε αυτά τα έργα υποτίθεται ότι απολαμβάνουν καλύτερη μεταχείριση, δικαιώματα, μισθούς και συνθήκες εργασίας σύμφωνα με τα αυστηρά «πρότυπα ευημερίας των εργαζομένων», αλλά σε συνεντεύξεις που παραχώρησαν στον Guardian εργαζόμενοι του SAIC σε τρία στάδια του Παγκοσμίου Κυπέλλου, αυτό το καλοκαίρι, – το Al Bayt, το Al Janoub και το Ahmad Bin Ali – διαπιστώθηκαν πολλαπλές παραβιάσεις των κανονισμών.

Όλοι οι εργαζόμενοι που μίλησαν στο βρετανικό μέσο, οι οποίοι είναι κυρίως από το Μπαγκλαντές, το Νεπάλ και την Ινδία, λένε ότι αναγκάστηκαν να πληρώσουν παράνομες αμοιβές σε «μεσολαβητές» στις χώρες τους για να εξασφαλίσουν μία θέση στην προετοιμασία του Παγκοσμίου Κυπέλλου.

«Πληρώσα 300.000 μπαγκλαντεζιανά τάκα», λέει ένας εργάτης, που ισοδυναμεί με σχεδόν 3.000 ευρώ, ένα τεράστιο ποσό για τα δεδομένα του Μπαγκλαντές. «Κάποιοι πληρώνουν λίγο περισσότερο, άλλοι λίγο λιγότερο, αλλά όλοι πληρώνουν».

Η τοπική οργανωτική επιτροπή του Παγκοσμίου Κυπέλλου εισήγαγε ένα πρόγραμμα το 2017 για να ενθαρρύνει τους εργολάβους της να αποπληρώσουν τα τέλη πρόσληψης των εργαζομένων τους. Η επιτροπή είπε ότι η SAIC συμμετέχει στο πρόγραμμα και έχει αποζημιώσει 32.000 ευρώ σε εργαζόμενους που απασχολούνται με συμβάσεις έργου που έχουν ανατεθεί στην εταιρεία. Ωστόσο, οι εργαζόμενοί της, οι οποίοι δεν εργάζονται με σύμβαση για την επιτροπή του Παγκοσμίου Κυπέλλου, λένε ότι δεν έχουν λάβει τίποτα.

Οι περισσότεροι από τους ερωτηθέντες εργαζόμενους λαμβάνουν τον βασικό μισθό 1.000 ριάλ (270 ευρώ το μήνα, που ισοδυναμεί με περίπου 1 ευρώ την ώρα. Το φαγητό και η διαμονή παρέχονται από τη SAIC. Ο μισθός είναι το νόμιμο κατώτατο όριο στο Κατάρ, αλλά οι εργαζόμενοι λένε ότι δυσκολεύονται να αποπληρώσουν τις αμοιβές πρόσληψης που οφείλουν στους διαμεσολαβητές, καθώς και τα πάγια έξοδά τους, και να στείλουν χρήματα στις οικογένειές τους με αυτόν τον μισθό.

«Ο μισθός είναι πολύ χαμηλός, είναι πολύ δύσκολα. Μπορώ να βγάλω τα ίδια στην Ινδία», λέει εργαζόμενος, ο οποίος μπορεί να στείλει μόλις 190 ευρώ περίπου στη σύζυγό και τα τέσσερα παιδιά του κάθε μήνα.

Μετά την την σφοδρή κριτική που έχει δεχθεί το Κατάρ για τη μεταχείριση των χαμηλόμισθων μεταναστών εργαζόμενων ανακοίνωσε έναν νέο νόμο το 2020, με τον οποίο υποσχόταν να καταργήσει το καταχρηστικό σύστημα «kafala», σύμφωνα με το οποίο οι εργαζόμενοι δεν μπορούσαν να αλλάξουν δουλειά -βάσει συμβολαίου που έχουν υπογράψει. Παρόλα αυτά οι εργαζόμενοι λένε ότι η SAIC αρνείται να τους αποδεσμεύσει.

«Η εταιρεία δεν σου δίνει άδεια να φύγεις. Μπορείς να αλλάξεις δουλειά μόνο εάν επιστρέψεις στη χώρα σου, ακυρώσεις τη βίζα σου και υποβάλεις εκ νέου αίτηση», αναφέρει στον Guardian εργάτης. «Αν μπορούσαμε να αλλάξουμε δουλειά, όλοι θα έφευγαν!», είπε άλλος γελώντας.

Η οργανωτική επιτροπή του Παγκοσμίου Κυπέλλου δήλωσε: «Αναγνωρίζουμε ότι οι εργαζόμενοι της SAIC μπορεί να αντιμετωπίζουν ακόμα προκλήσεις από τους εργοδότες τους». Ενθάρρυνε τους εργαζόμενους της SAIC να χρησιμοποιήσουν τη γραμμή επικοινωνίας παραπόνων της για να εκφράσουν ανησυχίες.

Κατά τους πιο ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες, οι εργαζόμενοι σηκώνονται από τα χαράματα και κατευθύνονται στο στάδιο Al Bayt –η κατασκευή του οποίου κόστισε περίπου 700 εκατομμύρια ευρώ. Μέχρι τις επτά, η ζέστη είναι αφόρητη, παρόλα αυτά οι εργαζόμενοι εξακολουθούν να δουλεύουν χωρίς διάλειμμα.

Και φυσικά, δηλώνουν παντελή αδιαφορία για το γεγονός ότι δουλεύουν για την προετοιμασία μίας διοργάνωσης όπως το Μουντιάλ, γεγονότος «γιορτή του αθλητισμού», από τη στιγμή που δεν πληρώνονται αξιοπρεπώς και εργάζονται υπό αυτές τις συνθήκες. «Δεν νομίζω ότι μπορούμε καν να μπούμε στο γήπεδο», δήλωσε εργάτης του Al Bayt. Η οικογένειά του εξαρτάται από το πενιχρό εισόδημά του, αλλά το μεγαλύτερο μέρος του μισθού του πηγαίνει για την αποπληρωμή του ποσού που χρωστάει σε τοκογλύφο, ώστε να μπορεί να αντέξει οικονομικά την αμοιβή των 1.260 ευρώ για να εξασφαλίσει τη δουλειά του, αναφέρει ο Guardian.

Η FIFA είπε ότι βρίσκεται σε επαφή με το SC σχετικά με τις καταγγελίες των εργαζομένων της SAIC. Συγκεκριμένα, δήλωσε: «Εκτός από τα εκτεταμένα μέτρα που έχουν ήδη εισαχθεί, τα οποία στοχεύουν στην υποστήριξη των εργαζομένων που συμμετέχουν στην προετοιμασία και την παράδοση του Παγκοσμίου Κυπέλλου, η FIFA έχει πιέσει ενεργά για την εφαρμογή ευρύτερων εργασιακών μεταρρυθμίσεων που ισχύουν για όλες τις εταιρείες και τα έργα σε ολόκληρη τη χώρα, ώστε να ωφεληθούν όλοι οι εργαζόμενοι στο Κατάρ».