Sam Albatros: Το προτέρημα της ελαττωματικότητας

Όταν υπέπεσε στην αντίληψή μου το Ελαττωματικό Αγόρι, πολύ πριν διαπιστώσω την μεγάλη εμπορική του επιτυχία, ένιωσα ότι πρόκειται για ένα βιβλίο που έχει πολλά να πει και οφείλουμε να το δούμε  προσεκτικά. Και είχα δίκιο γιατί, εκτός από το πρώτο ελληνικό queer βιβλίο, είναι μια ιστορία γύρω από βιώματα και συναισθήματα που δε γνωρίζουν φύλο, την παιδικότητα, τη φιλία, την αγάπη, τον φόβο, καθένας μας μπορεί να διαβάσει κομμάτια του εαυτού του στην ιστορία αυτού του μικρού αγοριού. Ένα βιβλίο που διαβάζεται εύκολα, αλλά δύσκολα ξεχνιέται.

Η  σημαντικότερη συμβολή του βιβλίου είναι η επινόηση του όρου της ελαττωματικότητας, όχι μόνο στα ζητήματα φύλου αλλά και σε κάθε περίπτωση που τα κοινωνικά στερεότυπα δημιουργούν απαιτήσεις που δεν μπορούν να εκπληρωθούν, αφήνοντας πίσω μόνο βαριά ενοχικά και ανεπούλωτα τραύματα.

Η Sam Albatros κάνει το τραύμα, επνευση και το ελάττωμα,  προτέρημα. Με βαθιά ευαισθησία και χιούμορ, αλλά και με βαθιά καλλιέργεια, ευρύτητα γνώσεων και μια πολύ πλατιά θεώρηση γύρω από τη ζωή και τον άνθρωπο, παρά το νεαρό της ηλικίας. Αυτά, μαζί με τους κοινούς μας τόπους, την ταπεινή καταγωγή, τη βαθιά εντύπωση της παιδικής ηλικίας, την αγάπη για το junk food και τα αγχώδη στομάχια μας δημιούργησαν πωςτην αίσθηση ότι δεν τα λέμε για πρώτη φορά. Όσο κατάφερα να χωρέσω στο χαρτί, μια συζήτηση που χρειάζεται ήχο, εικόνα, βίωμα για να φανεί η ομορφιά της.

Τι είναι αυτό που στην ουσία θες να πεις με το «Ελαττωματικό Αγόρι»;

Καθαρά συγγραφικά ήθελα να μιλήσω για την ιστορία ενός χαρούμενου παιδιού το οποίο το μόνο που θέλει είναι να παίζει με τους φίλους του pokemon και video games, αλλά εν τέλει καταλήγει να παίζει με τη φοβικότητα και τη βία της ελληνικής κοινωνίας, γιατί ουσιαστικά αυτά είναι τα παιχνίδια που έχει στη διάθεσή του. Ήθελα να δείξω αυτή την προσγείωση από τον παιδικό κόσμο, όπου επιτρέπεται στα παιδιά σε ένα βαθμό να είναι άφυλα, όμως προοδευτικά πρέπει να χωρέσουν σε συγκεκριμένα έμφυλα στερεότυπα και πώς μπορεί αυτή η διεργασία ένα πολύ χαρούμενο παιδάκι να το καταντήσει δυστυχισμένο. Προσωπικά, δεν είμαι σίγουρος ότι μπορώ να το εντοπίσω στον εαυτό μου. Όλα αυτά τα χρόνια μου έρχονται διάφορες καλλιτεχνικές ιδέες. Προς το τέλος του διδακτορικού μου σκεφτόμουν τι ωραία που θα ήταν αν έγραφα αυτό το μυθιστόρημα με αυτόν τον πρωταγωνιστή, το οποίο φυσικά δεν δημιουργήθηκε de novo, σε ένα βαθμό στηρίζεται σε ένα προηγούμενο project που ξεκίνησα γύρω στο 2017, το «Αδερφή», πιο mixed media με ποίηση, οικογενειακές φωτογραφίες, προσωπικά queer βιώματα. Eνδεχομένως ένα κίνητρο ήταν να ειπωθεί αυτή ιστορία με έναν πιο προσβάσιμο τρόπο. Έχω κάνει και διδακτορικό στη γνωσιακή νευροεπιστήμη, τα επιστημονικά μου άρθρα τα διαβάζουν πέντε άνθρωποι, τα τελευταία 15 χρόνια γράφω ποιήματα, επίσης τα διαβάζουν πέντε άνθρωποι -υπάρχει και αυτό το ανέκδοτο, πηγαίνεις σε μία ποιητική βραδιά και ο αριθμός των ατόμων που παρουσιάζουν ποιήματα είναι μεγαλύτερος από αυτούς που παρακολουθούν- οπότε σε ένα βαθμό ήθελα να γράψω κάτι πιο ανοιχτό από τον εξειδικευμένο λόγο της επιστήμης και τον κλειστό λόγο  της ποίησης. Είναι και τα δύο λίγο μανιέρες, ειδικά στην επιστήμη αισθάνομαι ότι την ίδια δουλειά θα μπορούσε να την έχει κάνει οποιοσδήποτε άλλος, στη λογοτεχνία παράγεις κάτι τόσο δεμένο με την ταυτότητά σου που είναι δύσκολο να το διαχωρίσεις από την ύπαρξή σου, σαν να έχεις φτιάξει έναν μικρό κλώνο.

Διαβάζοντας το βιβλίο ένιωσα ότι είσαι πολύ βαθιά συνδεδεμένος με την παιδικότητα σου, πράγμα αρκετά σπάνιο, πολλοί δυσκολεύονται να θυμηθούν την παιδική τους ηλικία εσύ, όμως, τη μεταφέρεις τόσο ζωντανά που είναι σαν να βρίσκεσαι ακόμα μέσα της.

Ίσως σε ένα βαθμό έχει να κάνει με το ότι όταν ήμουν παιδί φοβόμουν πάρα πολύ να μεγαλώσω και όταν κάτι περνάει από το πρίσμα του φόβου ή το σκέφτεσαι πάρα πολύ έντονα είναι σχετικά δύσκολο να το ξεχάσεις και να χαθεί. Επίσης, σε ένα βαθμό η παιδική μου ηλικία ήταν πολύ επαναλήψιμη,  μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον που τα παιδιά απλά έπαιζαν στις γειτονιές, ήταν σαν να ζεις το ίδιο επεισόδιο ξανά και ξανά, οπότε οτιδήποτε διαφορετικό συνέβαινε στην καθημερινότητα αναγκαστικά το θυμάσαι για πάντα, σε αντίθεση ενδεχομένως με παιδιά από άλλες κοινωνικές τάξεις που βίωναν τόσα εξαιρετικά πράγματα, ταξίδια, νέους φίλους, υπολογιστές, παιχνίδια, όλα καινούργια και όλα χάνονται στις μνήμες τους γιατί ήταν πολλά. Η δική μου παιδικότητα και ίσως πολλών παιδιών της ελληνικής επαρχίας είχε πάντα μία εγκαρτέρηση για κάτι, για ένα παιχνίδι, για το καλοκαίρι… Όταν είναι τόσο φτωχός ο κόσμος στον οποίο ζεις, θυμάσαι και τα πράγματα με μεγαλύτερο ενθουσιασμό, νοσταλγία και αγάπη. Συνδύασέ τα αυτά και με τον φόβο, γίνονται πολύ έντονες οι αναμνήσεις.

Η δική μου παιδικότητα και ίσως πολλών παιδιών της ελληνικής επαρχίας είχε πάντα μία εγκαρτέρηση για κάτι, για ένα παιχνίδι, για το καλοκαίρι

Επίσης καταφέρνεις και αναδεικνύεις κάτι που ακόμα νομίζω πως παραμένει ταμπού, το ζήτημα της παιδικής σεξουαλικότητας, για μένα είναι ίσως η σημαντικότερη συμβολή του βιβλίου.

Ομολογώ ότι το θέμα της παιδικής σεξουαλικότητας δεν είναι κάτι το οποίο με ενδιέφερε να ειπωθεί και δεν γνωρίζω τόσο καλά. Ξεκίνησα με κάτι πιο εύκολο, θεωρώ ότι το ζήτημα της παιδικής σεξουαλικότητας είναι πολύ πιο δύσκολο. Η δική μου σεξουαλικότητα αναπτύχθηκε πολύ αργότερα από το δημοτικό, οπότε είναι μάλλον συμπτωματική η ύπαρξη αυτών των κομματιών που θα μπορούσαν να μιλήσουν σε κάποιον για την παιδική σεξουαλικότητα. Ότι κάνουν τα παιδιά γίνεται στα πλαίσια του μιμητισμού. Ένα παιδάκι ουσιαστικά κάνει αυτά που βλέπει  στην τηλεόραση, ίσως στα επαρχιακά σπίτια να είναι και λίγο πιο ελεύθερα τα πράγματα, μπορεί κατά λάθος ένα παιδάκι να δει μια κασέτα που δεν θα έπρεπε. Δική μου πρόθεση ήταν να μιλήσω όχι για τη σεξουαλικότητα, αλλά για την έκφραση του φύλου και τι συμβαίνει σε ένα παιδάκι όταν διαπράττει το έγκλημα να προδώσει το φύλο του και τους κανόνες που το διέπουν. Με το να βάζω τα δυο παιδάκια να τρίβονται μεταξύ τους στο πρώτο κεφάλαιο, θέλω να δείξω τα κοινωνικά standards γύρω από το τι επιτρέπεται και τι όχι. Η μαμά όταν το αγοράκι τρίβεται με το κοριτσάκι έκανε σκόντο, πήγε, άφησε τα κουλουράκια και έφυγε. Όταν, όμως, μπήκε και τα είδε να φοράνε το ένα τα ρούχα του άλλου, έφριξε και άρχισε τα δέρνει, η παρενδυσία είναι εγκληματική ενέργεια. Ο πουριτανισμός μπορεί να εμφανιστεί και να φύγει ανάλογα με το τι μας συμφέρει. Υπάρχει βέβαια η νοοτροπία να προστατεύσουμε το κορίτσι, ενώ στο αγόρι δίνονται πολλές περισσότερες ελευθερίες, αρκεί μόνο να μη γίνει αδερφή.

Ελληνική επαρχία: τι σημαίνει για ένα παιδί να ανακαλύπτει τη σεξουαλικότητα του σε αυτό το πλαίσιο;

Το να μεγαλώνεις σε μία μικρή πόλη σημαίνει καταρχάς πολύ λιγότερη πολυφωνία. Υπάρχουν πολύ πιο στάνταρ στερεότυπα τα οποία θεωρείς μοναδικά στον κόσμο. Σε τόσο κρίσιμη ηλικία και χωρίς άλλες προσλαμβάνουσες από την τηλεόραση θεωρείς ότι ο κόσμος σου είναι αυτό ακριβώς που βλέπεις και τέλος. Σε κάποιο σημείο λέει το παιδάκι στο βιβλίο σε μια επίσκεψη στο σπίτι της φίλης του ότι είναι όπως όλα τα σπίτια στον κόσμο, στον τρίτο όροφο κτλ. Το να ζεις σε έναν κόσμο όπου υπάρχουν δυνατότητες που βλέπεις, ακούς ή τουλάχιστον συζητάς λίγο πιο ανοιχτά σε κάνει να φοβάσαι λιγότερο και να ελπίζεις περισσότερο. Ταυτόχρονα είναι πολύ πιο ριψοκίνδυνο να μεγαλώνεις στην επαρχία, γιατί το πώς θα εκφραστείς εξαρτάται κυρίως από τι ανθρώπους έχεις γύρω σου, η έννοια του κοινωνικού περιβάλλοντος είναι ζωτικής σημασίας. Να σου δώσω ένα παράδειγμα: πριν μερικά χρόνια γνώρισα ένα παιδί το οποίο έτυχε να πηγαίνει στο ίδιο νηπιαγωγείο με μένα, εγώ στην αριστερή αίθουσα, αυτό στη δεξιά, εγώ συνέχισα σε άλλο σχολείο, αυτός έμεινε στο ίδιο, αντίστοιχα εγώ πήγα στο κάτω Λύκειο και αυτός στο πάνω και είχαμε εντελώς διαφορετικές εμπειρίες. Εγώ στο σχολείο έτρωγα bullying, αυτός στην ώρα της γυμναστικής έπαιζε pokemon μαζί με αρκετά παιδάκια, στο Λύκειο αυτός συνέχισε να είναι φίλος με αυτά τα παιδιά και είχαν καταφέρει μάλιστα μία παρέα 5-6 ατόμων να θεωρούνταν τα cool παιδιά και ήταν γκέι και λεσβίες, τα συζητούσαν μεταξύ τους ανοιχτά και κάνανε όσα μπορεί να κάνει ένας έφηβος. Την ίδια ώρα εγώ ήμουν κάθε μέρα στο διάλειμμα μόνος μου στην τάξη και έγραφα ποιήματα γιατί το περιβάλλον μου εκείνη την περίοδο ήταν τοξικό, ήταν άτομα που με έβριζαν συνέχεια και με φώναζαν «αδερφή». Αν είχα και εγώ ένα φίλο να παίζουμε μαζί και συνεχίζαμε να ήμασταν φίλοι στο Λύκειο ίσως να είχα μία πολύ διαφορετική εμπειρία και αυτό ισχύει για πολλά άλλα παιδιά της επαρχίας που δεν έχουν καταφέρει να βρουν είτε παιδιά παρόμοια με αυτά είτε συμμάχους.

Υπάρχει η νοοτροπία να προστατεύσουμε το κορίτσι, ενώ στο αγόρι δίνονται πολλές περισσότερες ελευθερίες, αρκεί μόνο να μη γίνει αδερφή

Σε μια πόλη ενδεχομένως να μη συνέβαινε αυτό, ανάλογα βέβαια που ζεις, γιατί και σε μεγάλες πόλεις υπάρχουν γκέτο. Και οι έρευνες άλλωστε δείχνουν πολύ διαφορετικές εμπειρίες queer παιδιών από φτωχές οικογένειες σε σχέση με παιδιά από εύπορες. Σε ένα σχολείο με ακριβά δίδακτρα όσο bullying και να δεχτείς, θα μείνει στο λεκτικό και αυτό θα προσπαθήσουν να το σταματήσουν, γιατί ενδεχομένως σέβονται τα χρήματά σου, ενώ αντίστοιχα σε ένα δημόσιο σχολείο εξαρτάται πολύ από τους καθηγητές. Υπάρχουν και πολύ καλοί καθηγητές, που προσέχουν τα παιδιά και θέλουν το καλύτερο για αυτά και άλλοι που είναι απλά δημόσιοι υπάλληλοι του στυλ «δε βαριέσαι, ας προσπαθήσει και αυτός να αμυνθεί, φταίει αυτός που δεν υπερασπίζεται τον εαυτό του κτλ». Δεν υπάρχει υποχρέωση από το σχολείο να αντιδράσει εξαιτίας της ίδιας της δομής του.

Νομίζω ότι δεν υπάρχει κοινωνικό ζήτημα που δεν είναι ταξικό και ο δικαιωματισμός οφείλει να περνάει μέσα από αυτό το πρίσμα.

Είχε γράψει κάποιος «δεν έχουν πρόβλημα με τους gay, έχουν πρόβλημα με τους φτωχούς gay». Στο εργαστήριο που ήμουν στο Λονδίνο υπήρχε μία κοπέλα λεσβία από εξαιρετικά προνομιούχα οικογένεια. Την έχω πετύχει σε διάφορα πάνελ σε διάφορες οργανώσεις να προωθεί LGBT άτομα, αλλά όπως την έχω γνωρίσει εγώ πρόκειται για ένα πάρα πολύ αλαζονικό και μη κατανοητικό άτομο και πραγματικά δεν μπορώ να καταλάβω πιο ακριβό queer κομμάτι εκπροσωπεί. Δεν αισθάνομαι ότι έχει δυσκολευτεί σε κάποιο βαθμό με το queerness της,  προέρχεται από ένα πολύ προστατευμένο περιβάλλον Δυσκολεύομαι να κατανοήσω πώς ακριβώς αντιπροσωπεύει άτομα που έρχονται από μη προνομιούχα περιβάλλοντα.

Προσωπικά θα έλεγα στα νέα παιδιά να κάνουν όσες επαναστάσεις θέλουν, να μη φοβούνται, να μιλάνε ανοιχτά, να ρωτάνε τώρα γιατί αργότερα μπορεί να είναι πάρα πολύ αργά

Η «αγία ελληνική οικογένεια» είναι μέρος του προβλήματος;

Δεν ξέρω αν θα μπορούσα να το ανιχνεύσω ως αποκλειστικά ελληνικό πρόβλημα. Λαμβάνοντας υπόψη συνομιλίες με άτομα από τον υπόλοιπο κόσμο, δεν αισθάνομαι ότι διαφέρουμε τόσο πολύ, νομίζω περισσότερο αφορά τις μη προνομιούχες επαρχιακές οικογένειες που λέγαμε πριν παρά κάτι ξεκάθαρα ελληνικό. Μοιάζουμε πολύ μεταξύ μας σαν άνθρωποι και σαν καταστάσεις και ίσως και αλλού συμβαίνουν πολύ χειρότερα πράγματα. Αυτή η ανάγκη τα παιδιά να πετύχουν, να ταιριάξουν υπάρχει και αλλού, τη βλέπεις πολύ έντονα ας πούμε στην αμερικανική λογοτεχνία, μετανάστες από την Ασία και άλλες χώρες με πολύ έντονη την ανάγκη να δουν το παιδί τους καλό μαθητή, καλό φοιτητή, να βγάζει λεφτά, να ζήσει με το αντίθετο φύλο ευτυχισμένο, οι ανάγκες του μας περνάνε αδιάφορες. Υπάρχει μάλιστα μια σειρά για το fitting in και προσπαθεί να εξηγήσει γιατί οι έγχρωμοι μετανάστες στην Αμερική θεωρούν τους λευκούς ως πιο ιδανικούς συντρόφους και έτσι τους βρίσκουν και πιο ελκυστικούς. Από την άλλη, όταν το οικονομικό δεν είναι πλέον πρόβλημα, είναι πολύ πιο εύκολο να βάλεις σε προτεραιότητα την ευτυχία τη δική σου και των παιδιών σου. Σε καμία περίπτωση δεν το λέω αυτό για να δικαιολογήσω οτιδήποτε, αλλά όταν υπάρχει οικονομική στέρηση, το ένστικτο επιβίωσης μπαίνει πρώτο και οι προτεραιότητες είναι συγκεκριμένες. Φυσικά, υπάρχουν λαμπρές εξαιρέσεις και αυτές είναι που πρέπει να ακολουθούμε.

Η θεσμοθετημένη θρησκεία;

Υπάρχουν άνθρωποι θρησκευόμενοι πολύ καλοί και δεκτικοί, πάλι λαμπρές εξαιρέσεις. Η επίσημη θρησκεία, όμως, έχει μία στάση εντελώς παγιωμένη, όπως φαίνεται και στο βιβλίο, που δεν διευκολύνει την ύπαρξή queer ατόμων σε κανένα βαθμό, για λόγους που δεν μπορώ να κατανοήσω. Ίσως όταν κάτι είναι τόσο δογματικό που οποιαδήποτε αλλαγή θέτει σε κίνδυνο την ύπαρξη του είναι πιο εύκολο να συνεχίσει με στερεότυπα και καλούπια, ώστε να μην καταρρεύσει.

Η ελληνική κοινωνία τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει καθόλου; Είτε προς το καλύτερο είτε προς το χειρότερο.

Και ναι και όχι. Στο γυμνάσιο που πήγαινα πάει τώρα η ανιψιά μου που κάνει παρέα με ένα αγόρι και  φτιάχνουν τα μαλλιά τους μαζί, πάνε μπαλέτο μαζί, πράγματα που στην εποχή μας ήταν ανεπίτρεπτα. Στο ίδιο σχολείο μία καθηγήτρια που την είχα και εγώ τους είπε «αχ, τι ωραία που εσείς είστε καλά παιδιά, όχι όπως της άλλης τάξης», εννοώντας τα Ρομά και τα παιδιά την έκραξαν που δεν μπορεί να συγχρονιστεί με την εποχή. Ή αντίστοιχα αντιδρούν με θέματα τα οποία αφορούν τα δικαιώματα των γυναικών. Από την άλλη, όμως, λαμβάνω μηνύματα από παιδιά γυμνασίου-λυκείου που μου λένε διαβάζουν το βιβλίο και χαίρονται πάρα πολύ που αισθανόμαστε ότι αλλάζουν τα πράγματα τουλάχιστον στη λογοτεχνία, που το πρώτο queerβιβλίο στην Ελλάδα είναι γεγονός γιατί στο σχολείο υπάρχει το ενδεχόμενο να αποβληθούν επειδή φορούν σκουλαρίκια, ή ντύνονται περίεργα ή είναι γκέι. Επιπλέον, και τηλεοπτικά πλέον και στα social mediaσυζητάμε πολύ πιο ανοικτά αυτά τα πράγματα, σίγουρα τα πράγματα είναι καλύτερα σε κάποιον βαθμό, υπάρχει μία αλλαγή αλλά δεν μπορώ να την ποσοτικοποιήσω.

Δυστυχώς ακούμε πάρα πολλές ιστορίες για παιδιά που βασανίζουν άλλα παιδιά. Τι είναι αυτό που μπορεί να οδηγήσει έναν άνθρωπο στα πιο τρυφερά του χρόνια να γίνει τόσο σκληρός και βίαιος απέναντι στους πιο αδύναμους;

Δεν είμαι παιδοψυχολόγος, οπότε η απάντησή μου ίσως ακουστεί ως ένα βαθμό απλουστευτική. Θα έλεγα ότι ορισμένα άτομα αισθάνονται κυρίαρχοι και χαίρονται με το να βασανίζουν άλλα παιδάκια. Κάποιος από κοινωνιολογική πλευρά θα έλεγε ότι αυτά τα παιδιά ίσως προέρχονται από διαλυμένα σπίτια, ζουν τη βία εκεί και την αναπαράγουν, είτε αισθάνονται τα ίδια άσχημα για κάτι προσωπικό και εκφράζουν τα κόμπλεξ τους. Συνήθως κάνουμε τέτοιες ερωτήσεις για να μπορέσουμε να προλάβουμε το κακό και να κάνουμε την επόμενη γενιά καλύτερη. Από αυτή την άποψη αυτό που μπορούμε να κάνουμε εμείς είναι να μεγαλώνουμε τα παιδιά όσο καλύτερα, με όσο καλύτερες αρχές γίνεται και αντίστοιχα το ελληνικό σχολείο να είναι πιο έτοιμο, πιο άγρυπνο για τέτοια περιστατικά σχολικού εκφοβισμού και να μην τα θεωρεί απλά καθημερινότητα. Νομίζω αν το αγγλικό σχολείο είναι σε κάτι καλό, όπως το έχω ζήσει, είναι ότι στέκεται πολύ σοβαρά απέναντι σε τέτοια περιστατικά, πολύ εύκολα δίνουν αποβολές και διώχνουν παιδιά από το σχολείο αν το ξανακάνουν.

Έχεις συγχωρήσει τους ανθρώπους που σου φέρθηκαν άσχημα;

Νομίζω το πιο εύκολο πλαίσιο να τα σκεφτείς αυτά είναι να πεις ότι οι άνθρωποι τότε δεν ήξεραν, τώρα υπάρχει πολύ μεγαλύτερη ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και συνειδητοποίηση. Ο λόγος που τα έκαναν όλα αυτά έχει σίγουρα να κάνει με την εποχή και για μένα είναι ξεκάθαρο είναι στο πλαίσιο του ελαττωματικού αγοριού, όταν θεωρείς ένα παιδάκι ελαττωματικό, γίνεται πολύ εύκολα στόχος κοροϊδίας, με όποιον τρόπο και αν διαφέρει. Τα παιδιά  πολλές φορές δεν έχουν αναπτύξει αυτό το φίλτρο και συμπεριφέρονται σαν να είναι το καθένα στη δική του ταινία, σαν τα μάτια τους να είναι μία κάμερα και λένε το καθένα την ιστορία του και ο υπόλοιπος κόσμος δεν τους ενδιαφέρει. Πρέπει να περάσουν μερικά χρόνια για να μπορέσουν να αναπτύξουν την ενσυναίσθηση ότι και οι άλλοι άνθρωποι είναι σαν κι αυτούς, αισθάνονται τα ίδια πράγματα, να συνειδητοποιήσουν ότι όλοι είμαστε διαφορετικές version του ίδιου πράγματος, αν και πολλοί άνθρωποι δεν το καταλαβαίνουν ποτέ (γέλια). Η συγχώρεση έχει να κάνει περισσότερο με το αν αναγκάζεσαι αυτούς τους ανθρώπους να τους τρως στη μάπα. Αν ζεις σε άλλη πόλη ή σε άλλη χώρα και οι ζωές σας έχουν αποκοπεί, δεν είναι άνθρωποι που σε αφορούν πια.

Όταν γνωρίσεις έναν άλλον πολιτισμό και διάφορες εμπειρίες άλλων ανθρώπων σε βοηθάει πολύ να καταλάβεις τον εαυτό σου και να δεις ότι μερικά πράγματα δεν είναι αυτονόητα, το ξύλο, η κακοποίηση, δεν είναι όλες οι οικογένειες έτσι και μπορείς να είσαι αυτό που θέλεις

Τι σε βοήθησε να προχωρήσεις και να εξελιχθείς προσωπικά;

Το ότι έφυγα σε πολύ νεαρή ηλικία από την πόλη στην οποία ζούσα, μπήκα στο πανεπιστήμιο στα 17 μου. Ήδη σαν έφηβος ήταν πολύ δύσκολο να συνυπάρχω με τους γονείς μου, όχι απαραίτητα επειδή ήμουν εγώ πάρα πολύ δύσκολος, γιατί αυτό ήταν το μότο τους, μετά συνειδητοποίησα ότι δεν ισχύει κάτι τέτοιο (γέλια).  Ότι έμενα σε άλλη πόλη μόνος μου με βοήθησε πάρα πολύ να φτιάξω τη δική μου ταυτότητα και να αφήσω όλα αυτά πίσω χωρίς να χρειάζεται να τα αναμοχλεύω. Ακόμα περισσότερο με βοήθησε  όταν έφυγα για Erasmusστο Παρίσι και αργότερα μέσω υποτροφιών κατάφερα να φύγω στο Λονδίνο. Όταν γνωρίσεις έναν άλλον πολιτισμό και διάφορες εμπειρίες άλλων ανθρώπων σε βοηθάει πολύ να καταλάβεις τον εαυτό σου και να δεις ότι μερικά πράγματα δεν είναι αυτονόητα, το ξύλο, η κακοποίηση, δεν είναι όλες οι οικογένειες έτσι και μπορείς να είσαι αυτό που θέλεις. Λόγου χάρη, έτυχε να κάνω ιδιαίτερο στην κόρη της Emma Thompson, γνώρισα όλη την οικογένεια, άλλος κόσμος και έβλεπα ένα παιδάκι 16-17 χρονών να  ξέρει τόσα πολλά πράγματα, πολλές φορές αισθανόμουν ότι μιλούσα με συνομήλικο κι ας αναπαρήγαγε πράγματα που απλά είχε ακούσει. Αυτές οι έντονες αντιθέσεις μου επέτρεψαν ως ένα βαθμό να καταλάβω την ιδιαιτερότητα της ελληνικής επαρχίας και να συνειδητοποιήσω ότι αυτό το περιβάλλον και αυτοί οι άνθρωποι αξίζουν να γίνουν μέρος της λογοτεχνίας, ειδικά στο πλαίσιο της ελαττωματικότητας, γιατί το μυθιστόρημα μιλάει συνήθως για πιο high class καταστάσεις και συνθήκες. Η ζωή στο εξωτερικό κατά κάποιο τρόπο με βοήθησε να καταλάβω καλύτερα τη ζωή μου στην Ελλάδα και τι σήμαινε, όπως τα καθημερινά νεύρα στις ελληνικές οικογένειες, εγώ το θεώρούσα «φυσιολογικό» κομμάτι της «φυσιολογικής» συνύπαρξης. Μόνο αν πας σε ένα άλλο πλαίσιο καταλαβαίνεις ότι όλο αυτό καταλήγει τοξικό.

Αισθάνομαι ότι είναι η καλύτερη και η χειρότερη στιγμή να είναι κάποιο παιδί queer, τουλάχιστον στην Ελλάδα, γιατί τώρα κάπως αρχίζουν να εδραιώνονται αλλαγές

Ξέρω ότι πολλά παιδιά σου στέλνουν μηνύματα. Τι έχεις να πεις στα «ελαττωματικά»  παιδιά για τη ζωή τους;

Σε ένα βαθμό τη ζηλεύω τη νέα γενιά, είναι πολύ τυχερά που έχουν ίντερνετ, Tik-Tok, Instagram που δημιουργούν ένα πιο εμπλουτισμένο και ποικίλο περιβάλλον και αν δεν υπάρχουν πολλά άτομα σαν κι αυτά στο περιβάλλον τους μπορούν να έρθουν σε επαφή με εμπειρίες άλλων παιδιών στο εξωτερικό και αυτό βοηθάει να μην νιώθουν weirdos ή παρείσακτα. Αισθάνομαι ότι είναι η καλύτερη και η χειρότερη στιγμή να είναι κάποιο παιδί queer, τουλάχιστον στην Ελλάδα, γιατί τώρα κάπως αρχίζουν να εδραιώνονται αλλαγές και είναι τώρα που μπορούν και αυτά να συνεισφέρουν και να συμμετέχουν θετικά σε αυτό. Νομίζω ότι κάθε γενιά ζηλεύει την επόμενη, η μητέρα μου ζήλευε τη δική μας επειδή είχαμε να φάμε, η δική μας γενιά αντίστοιχα ζηλεύει την επόμενη που ενδεχομένως στο queer κομμάτι τουλάχιστον βιώνει μία μεγαλύτερη ελευθερία. Ελπίζω κάποια στιγμή η ανθρωπότητα να φτάσει σε μια κατάσταση ευδαιμονίας που θα σταματήσουν οι γενιές να ζηλεύουν τις προηγούμενες, δεν ξέρω αν αυτό είναι ουτοπία ή αν θα καταλήξει να είναι δυστοπικό. Προσωπικά θα έλεγα στα νέα παιδιά να κάνουν όσες επαναστάσεις θέλουν, να μη φοβούνται, να μιλάνε ανοιχτά, να ρωτάνε τώρα γιατί αργότερα μπορεί να είναι πάρα πολύ αργά, να αναζητούν ανθρώπους σαν και αυτούς και ανθρώπους διαφορετικούς από αυτούς γιατί με τη σύγκριση καταλαβαίνεις πολλά περισσότερα, να δοκιμάζουν καινούργια πράγματα για να αναπτύξουν κριτήριο ώστε να μπορούν να ζουν σύμφωνα με τις δικές τους ανάγκες, να κατανοήσουν τι τους κάνει και τι δεν τους κάνει, να δίνουν δεύτερες ευκαιρίες όταν το αισθάνονται. Να αφομοιώνουν βιώματα άλλων ανθρώπων, γιατί έτσι αποκτάς περισσότερη κατανόηση, σπάει το φράγμα της ατομικότητας. Με όλα τα βιώματα γίνεσαι ταυτόχρονα πολλά άτομα, δεν είσαι πλέον μόνο εσύ που έχεις σημασία.

Λογοτεχνικά περιμένουμε και άλλα πράγματα από σένα;

Σίγουρα θα υπάρξει και δεύτερο και τρίτο και τέταρτο. Ίσως κάποια στιγμή το βιβλίο να γίνει θεατρικό. Tώρα θα κάνω και μία μετάφραση στο Crush του Richard Siken, την αγαπώ πάρα πολύ τη μετάφραση, ξεκίνησα να μεταφράζω περίπου στα 16, στα 18 άρχισα να μαθαίνω γαλλικά γιατί ήθελα να διαβάζω Μπωντλαίρ από το πρωτότυπο. Αγαπάω πολύ τον γραπτό λόγο, αλλά δε βλέπω τον εαυτό μου αποκλειστικά σαν συγγραφέα, μου αρέσει πολύ το performance, το video art. Το όνειρό μου είναι να έρθουν κάποια στιγμή έτσι τα πράγματα ώστε να μπορώ να ζήσω από την τέχνη, όποια μορφή κι αν έχει αυτή.

Το βιβλίο της Sam Albatros «Ελαττωματικό Αγόρι» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Εστία.