Ο συγγραφέας και μελετητής της παγκόσμιας μουσικής ιστορίας, Κρίστοφερ Κινγκ, υπογράφει ένα συναρπαστικό μουσικό οδοιπορικό στα χωριά της Ηπείρου, στην πανέμορφη αυτή γωνιά της Ελλάδας.
Του Δημήτρη Ραπίδη
Ο Κινγκ γράφει για την ιστορία της Ηπείρου και το μεγαλείο του τοπίου, για τα πανηγύρια, τα τσίπουρα, τους οργανοπαίχτες, το μοιρολόι του Αλέξη Ζούμπα και τον σκάρο του Κίτσου Χαρισιάδη, τις επιρροές από την Ανατολή και τα ταξίμια, το χορό των Σατύρων, αλλά και τις μακρυνές αναφορές στα μπλουζ του αμερικανικού Νότου.
Η αφήγηση των ιστοριών και το ξεδίπλωμα ιστοριογραφικών λεπτομερειών, μαζί με τα συνεχή flashback που κάνει ο συγγραφέας καταφέρνουν να κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη.
Μέσα σε κάτι παραπάνω από 400 σελίδες συγκεντρώνονται με πυκνότητα και συγγραφική ενάργεια πληροφορίες και αναδεικνύονται συναισθήματα που δύσκολα μπορεί να συναντήσει κάποιος σε ένα μόνο βιβλίο, για ένα θέμα για το οποίο δεν έχουμε πλούσια βιβλιογραφία.
Ο Γιάννης Χαλδούπης «παίζει μέσα» σε μια ακροάτρια. «Χορεύω γύρω απ’ τους μουσικούς με ολοένα μεγαλύτερη αυτοεγκατάλειψη. Και τότε οι μουσικοί θέλουν να παίξουν μέσα μου. Και θέλω κι εγώ να παίξουν μέσα μου» γράφει ο Κρίστοφερ Κίνγκ.
Στην Ήπειρο η μουσική αποτελεί εργαλείο επιβίωσης και επούλωσης των πληγών της κοινότητας, με τους καλλιτέχνες και τα μέλη της να συνυπάρχουν συμβιωτικά και τη μουσική να είναι η κοινή τροφή τους.
«Η ηπειρωτική δημώδης μουσική είναι βαθύτερη από τα πιο βαθιά μπλουζ, πιο συγκινητική και πλημμυρισμένη με περισσότερη νοσταλγία από τα ρεμπέτικα (…). Ο τραγουδιστικός θρήνος, το μοιρολόι, εξελίχθηκε σε ορχηστρικό μουσικό κομμάτι που παίζεται στα πανηγύρια και πλάι στα μνήματα. Δημόσιο και ιδιωτικό μουσικό memento mori, είναι ένας προμελετημένος στεναγμός μέσω του κλαρίνου ή του βιολιού», σημειώνει ο Κινγκ, προσθέτοντας ότι η μουσική παράδοση της περιοχής έλκει στοιχεία από τον οθωμανικό ζυγό, από αραβικές μουσικές κλίμακες, αλλά και από κλασσικά αρχαιοελληνικά μοτίβα μουσικής θεωρίας και αισθητικής.
Οι Σούφι, το τσίπουρο, οι Ρομά, τα πήγαινε-έλα των πολιτισμών, η μυσταγωγία στα πανηγύρια, οι προχριστιανικές δοξασίες αναδεικνύονται μέσα από τον φιλοσοφικό στοχασμό, την ανθρωπολογική ματιά και την ξεκούραστη ιστορική περιγραφή του Κρίστοφερ Κινγκ.
«Η μουσική της Ηπείρου πρώτα μ’αιχμαλώτησε και κατόπι μ’έκανε να την αγαπήσω, όχι μόνο γι’αυτό που είναι, αλλά και για τα μυστήρια που εμπερικλείει. Ποτέ δε θα μπορέσω να εξηγήσω πως λειτουργεί. Μπορώ μονάχα να περιγράψω τα αποτελελέσματά της – η μουσική της βορειοδυτικής Ελλάδας είναι σαν ένα φαινόμενο της φύσης, σαν ένας φυσικός νόμος. Λειτουργεί επειδή λειτουργεί. Αλλά ο μηχανισμός που την κάνει να λειτουργεί είναι ανεξήγητος. Και γι’αυτό την ερωτεύτηκα».
*Το βιβλίο του Κρίστοφερ Κινγκ «Ηπειρώτικο Μοιρολόι» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Δώμα (2018).
