Κρίση πανικού μέσα στην πανδημία: 4 απλά βήματα για να την ξεπεράσουμε
Οι κρίσεις πανικού έχουν αυξηθεί μέσα στην πανδημία. Τα αίτια είναι πολλά, κυρίως όμως συνδέονται με το νέο περιβάλλον που δημιούργησε η πανδημία.
Ζούμε σε τρομακτικές και αβέβαιες εποχές, οπότε δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι πολλές μελέτες δείχνουν ότι ο αριθμός των αναζητήσεων στο Google με τη λέξη«άγχος» και «κρίσεις πανικού» έχει αυξηθεί από τότε που ξεκίνησε η πανδημία του κορονοϊού.
«Κάποιος βαθμός άγχους για την τρέχουσα κατάσταση είναι φυσιολογικός. Εξάλλου το άγχος είναι ένα από τα πιο λειτουργικά ανθρώπινα συναισθήματα που έχουμε. Είναι σαν το δικό μας ενσωματωμένο σύστημα συναγερμού που μας κρατάει ασφαλείς, μας προειδοποιεί για τον κίνδυνο και στέλνει σήματα στο σώμα μας για να ετοιμαστεί να αντιδράσει. Τελευταία, βλέπουμε ότι έχει αυξηθεί πολύ» τονίζει η δρ. Τζεν Κούπερ λέκτορας ψυχολογίας στο Glasgow Caledonian University, η οποία ασχολείται τα τελευταία χρόνια με τις συνέπειες του σημερινού οικονομικού μοντέλου και του τρόπου ζωής στα αστικά κέντρα στην ψυχική υγεία των ανθρώπων.
Η πανδημία έχει οξύνει το σύστημα συναγερμού μας, με την καθημερινότητα, την πληροφορία και το δημόσιο διάλογο να αναφέρονται διαρκώς στην πανδημία και την υγειονομική κρίση, τους θανάτους και τα κρούσματα. «Λίγες φορές έχουμε πλέον την ευκαιρία να νιώσουμε απόλυτα ασφαλείς, καθώς ακόμη και μέσα στο ίδιο μας το σπίτι υπενθυμίζεται συνεχώς και από παντού η απειλή που υπάρχει έξω, είτε μέσα από τις ειδήσεις, είτε μέσα από τις συναναστροφές μας» σημειώνει η δρ. Κούπερ.
Το άγχος μπορεί να οδηγήσει σε κρίσεις πανικού ή άγχους για πολλούς ανθρώπους – μια κατάσταση που το σώμα μας την παρερμηνεύει και την αξιολογεί ως κίνδυνο και απειλή. Αυτοί οι έντονοι «ψευδείς συναγερμοί», όπως τους ονομάζει η ιατρική κοινότητα, μπορεί να κάνουν το σώμα μας να νομίζει ότι βρισκόμαστε σε πραγματικό κίνδυνο. «Δεν ισχύει όμως κάτι τέτοιο, παρότι κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού μπορεί να παρατηρήσουμε ταχυκαρδία ή ταχυπαλμία, αίσθημα ναυτίας ή στομαχικές διαταραχές, εφίδρωση ή αίσθημα ζέστης, τρέμουλο και αίσθημα λιποθυμίας» υπογραμμίζει ο ο Τζάστιν Κενάρντι, καθηγητής κλινικής ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο Queensland στην Αυστραλία.
«Οι κρίσεις πανικού έχουν αυξηθεί μέσα στην πανδημία. Τα αίτια είναι πολλά, κυρίως όμως συνδέονται με το νέο περιβάλλον που δημιούργησε η πανδημία. Μπορεί ακόμα να αρχίσουμε να βλέπουμε τους άλλους ανθρώπους ως ‘επικίνδυνους, οπότε το να βρισκόμαστε κοντά σε ανθρώπους ή σε πολυσύχναστους χώρους μπορεί να προκαλέσει κρίση πανικού. Επίσης, μπορεί να μας επηρεάζει το εργασιακό μας περιβάλλον και ό,τι συνδέεται με τις συνέπειες που αφήνει πίσω του ο κορονοϊός» προσθέτει ο Κενάρντι.
Οι έντονες εμπειρίες που νιώθει το σώμα είναι τρομακτικές, οπότε δεν είναι περίεργο που οι άνθρωποι αναζητούν στο Google να βρουν απαντήσεις για να καταλάβουν τι συμβαίνει και να αναζητήσουν τρόπους αντιμετώπισης. «Γενικότερα, οι κρίσεις πανικού συνεχίζουν να αποτελούν ταμπού για πολλούς ανθρώπους. Είτε δεν είναι αναγνωρίσιμες, είτε φοβόμαστε το πούμε σε κάποιον γιατρό για να μας συμβουλέψει. Πλέον είναι μια όλο και περισσότερο συχνή αντίδραση του σώματος, ειδικά μέσα στις συνθήκες που ζούμε, το στρες και άγχος που βιώνουμε» τονίζει η δρ. Κούπερ.
Γιατροί, ψυχίατροι και ψυχολόγοι τονίζουν ότι οι κρίσεις πανικού μπορεί να εκδηλωθούν πολύ ξαφνικά και μερικές φορές χωρίς προειδοποίηση, συστήνοντας 4 ενέργειες για να τις ξεπεράσουμε:
1. Αναπνεύστε. Εισπνεύστε αργά και βαθιά από τη μύτη σας για 4 δευτερόλεπτα και εκπνεύστε από το στόμα σας για άλλα 4 δευτερόλεπτα. Κάντε το αυτό αρκετές φορές.
2. Καθησυχάστε τον εαυτό σας. Συχνά εμπιστευόμαστε απλώς τις σκέψεις μας, αλλά κατά τη διάρκεια μιας κρίσης πανικού παρερμηνεύουμε τον κόσμο ως επικίνδυνο. Μιλήστε στον εαυτό σας. Πείτε στον εαυτό σας ότι είστε ασφαλείς και ότι θα είστε εντάξει.
3. Γείωση. Γειώστε τον εαυτό σας στο εδώ και το τώρα. Ποια είναι η ημερομηνία και η ώρα; Τι παρατηρείτε γύρω σας; Τι μπορείτε να ακούσετε, να μυρίσετε, να αγγίξετε και να δείτε;
4. Ηρεμήστε τον εαυτό σας. Ακούστε μουσική, πιπιλίστε μια καραμέλα, μεταφέρετε μια ωραία μυρωδιά σε ένα μαντήλι ή κρατήστε μαζί σας ένα αντικείμενο στο οποίο μπορείτε να εστιάσετε όλη σας την προσοχή.
«Πάντα υπάρχει η πρώτη φορά που είναι δύσκολα διαχειρίσιμη, ωστόσο δεν χρειάζεται να φοβόμαστε. Σταδιακά θα κατανοήσουμε ότι η κρίση πανικού δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια μικρής διάρκειας δύσκολη στιγμή. Μετά ‘της παίρνουμε τον αέρα’ και την ελέγχουμε» σημειώνει ο Κενάρντι, που τα τελευταία χρόνια έχει δει σημαντική αύξηση των κρίσεων πανικού σε ηλικίες κάτω των 35 ετών. «Το γεγονός ότι αυξάνεται ο αριθμός των νέων ανθρώπων που παθαίνουν κρίσεις πανικού θα πρέπει να μας προβληματίσει. Όχι μόνο ως επιστήμονες, αλλά συνολικά ως κοινωνία, ως μέλη ενός μεγάλου συνόλου, να δούμε που πηγαίνουμε συλλογικά».
