Λουίς Μπουνιουέλ: Ο μεγάλος φαρσέρ της μεγαλοαστικής αυταρέσκειας

Σαν σήμερα γεννιέται ο πολύ σπουδαίος Λουίς Μπουνιουέλ.

Ανάμεσα στα αγαπημένα μου «Ναζαρέν», «Η κρυφη γοητεία της μπουρζουαζίας», «Το Φάντασμα της Ελευθερίας, «Ο Σίμων στην Έρημο», «Ο Εξολοθρευτής Άγγελος» ξεχωρίζει για το ήταν η πρώτη ταινία που είδα από τον Μπουνιουέλ, όντας τότε αμύητος σε τέτοιο είδους σινεμά μου έχει μείνει αξέχαστο.

Στη ταινία, η οποία θα μπορούσε να διαδραματίζεται και στην Ισπανία την επαύριο της νίκης του Φράνκο και της συνεπακόλουθης διάλυσης του Δημοκρατικού Στρατού, βλέπουμε την προετοιμασία για τη παράθεση δείπνου για μια μεγαλοαστική οικογένεια και τους φίλους της.

Οι ετοιμασίες έχουν υλοποιηθεί, τα πιάτα εχουν σερβιριστεί απο τους υπηρέτες οι οποίοι έχουν αποσυρθεί από το προσκήνιο έχοντας εκπληρώσει το ρόλο τους. Το τραπέζι έχει στηθεί για τους μεγαλόσχημους επισκέπτες και όλα κυλούν αναμενόμενα όπως σε άλλες ανάλογες περιστάσεις. Όμως κάποια στιγμή οι παρόντες συνειδητοποιούν πως δεν μπορούν να βγούν έξω απο την αίθουσα. Μια αδιόρατη δύναμη τους φράζει την έξοδο.

Φανταζόμαστε πως αυτή η υπερφυσική παρέμβαση ανήκει στον Εξολοθρευτή Άγγελο. Όσο περνούν οι ώρες οι καλεσμένοι χάνουν τη ψυχραιμία τους και το προσωπείο της αστικής ευγένειας που σε άλλες περιστάσεις είναι σύμφυτο της κοινωνικής του θέσης αρχίζει να εξαϋλώνεται. Αυτοί που θεωρούνται ως το απαύγασμα της κοινωνίας τους, τοποθετημένοι στη κορυφή της πυραμίδας από όπου εποπτεύουν αυτάρεσκα τους ευρισκόμενους στις παρυφές, απογυμνώνονται.

Οι ώρες κυλούν και γίνονται μέρες, ο χρόνος χάνει την σημασία του εντός του χώρου. Οι κινήσεις και οι διάλογοι υπόκεινται στην αέναη επανάληψη που παράγει τα ίδια αποτελέσματα. Οι πρωταγωνιστές εγκαταλείπουν τη λογική για να αγκαλιάσουν τη δεισιδαιμονία, η ασφάλεια πάνω στην οποία η ζωή τους εχει οικοδομηθεί -με τα προνόμια να είναι ο αψευδής μάρτυρας της μακάριας κατάσταση τους- εξανεμίζεται και ο θάνατος ενεδρεύει σαν διέξοδος.

Όταν κάποια στιγμή η λύτρωση επέρχεται και η έξοδος δεν ειναι πλέον μια απατηλή προοπτική, το σκηνικό μεταφέρεται στο καθολικό ναό. Και εκεί είναι, όταν ο εφιάλτης φάνταζε ως ξεθωριασμένη εμπειρία, που ο Εξολοθρευτής Άγγελος θα κάνει εκ νέου την εμφάνιση του…

Θα μπορούσε να μια φάρσα για την μεγαλοαστική αυταρέσκεια, ένα σχόλιο στη λεπτή γραμμή που χωρίζει τον πολιτισμό με τη βαρβαρότητα, μια άσκηση ψυχαναλυτικού ενδιαφέροντος, το σινεμά του Μπουνιουέλ έχει πολλές αναγνώσεις.

Χωρίς αμφιβολία ένας απο τους σπουδαιότερους δημιουργούς στην ιστορία το κινηματογράφου.