Μήπως να πληρώνονται όσοι κάνουν το εμβόλιο για το κορονοϊό;

Στις 12 Μαΐου ο Ρεπουμπλικανός κυβερνήτης του Οχάιο, Mike DeWine, ανακοίνωσε πέντε λαχεία αξίας 1 εκατομμυρίου δολαρίων για όσους εμβολιαστούν. Στη Δυτική Βιρτζίνια οι νεότεροι σε ηλικία πολίτες δελεάζονται να κάνουν το εμβόλιο με αντάλλαγμα ομόλογα ύψους 100 δολαρίων, ενώ ένα πολιτειακό πανεπιστήμιο στη Βόρεια Καρολίνα προσφέρει στους φοιτητές που εμβολιάζονται την ευκαιρία να κερδίσουν το σύνολο του κόστους στέγασης για την περίοδο των σπουδών τους.

Αντίστοιχες πρωτοβουλίες προωθούνται σε τοπικό επίπεδο σε κράτη της Αφρικής, της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής. Μήπως να περιμένουμε κάτι τέτοιο και στην Ευρώπη;

Πολλές εταιρείες επίσης δίνουν υψηλότερα μπόνους στους εμβολιασμένους υπαλλήλους τους, καλλιεργώντας ένα νέα τρόπο προσέγγισης (ή εξαγοράς) των εργαζομένων, με κορυφαίους επιστήμονες στο τομέα της συμπεριφορικής επιστήμης (behavioral science) να ανησυχούν για αυτή την τάση. «Η πληρωμή ανθρώπων για να εμβολιαστούν μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ και να κάνει τους ανθρώπους πιο επιφυλακτικούς απέναντι στα εμβόλια και συνολικά απέναντι στην επιστήμη» σημειώνει ο Κρίστοφερ Ρόμπερτσον, καθηγητής δικαίου στο πανεπιστήμιο της Βοστόνης στις ΗΠΑ.

Στην περίπτωση του κορονοϊού τα εμβόλια είναι ήδη δωρεάν για τους καταναλωτές, γεγονός που έχει αναμφίβολα ενθαρρύνει τους ανθρώπους να εμβολιαστούν. Μελέτες έχουν δείξει ότι η μείωση του κόστους για τους πολίτες μπορεί να βελτιώσει τη συμμόρφωση στη λήψη φαρμάκων, εκτοξεύοντας παράλληλα τα κέρδη για τις φαρμακοβιομηχανίες.  «Η πληρωμή για τη λήψη ενός φαρμάκου πηγαίνει ένα βήμα παραπέρα σε επίπεδο ηθικής από την απλή μείωση του κόστους. Τέτοια χρηματικά κίνητρα μπορούν να αλλάξουν τις συμπεριφορές υγείας, να ενθαρρύνουν για παράδειγμα τις αιμοδοσίες, τη συμμόρφωση σε μια σειρά από φάρμακα, αλλά μπορούν να διαμορφώσουν αντίθετα και ένα νέο περιβάλλον συμπεριφοράς με απρόβλεπτες συνέπειες» σημειώνει ο Ρόμπερτσον.

Ελεύθερη επιλογή και εκμετάλλευση

Ήδη χιλιάδες άνθρωποι συχνά πληρώνονται για να συμμετάσχουν σε κλινικές δοκιμές για φάρμακα που δεν έχουν ακόμη εγκριθεί από τις αρμόδιες εθνικές υπηρεσίες φαρμάκων, με πολλούς να ανησυχούν ότι η πληρωμές αυτές δημιουργούν έναν ιδιότυπο «καταναγκασμό» και συνιστούν μια μορφή εκμετάλλευσης, ιδιαίτερα εάν τα χρήματα είναι τόσο ελκυστικά ώστε να παρακάμπτουν την ελεύθερη επιλογή ενός ατόμου.

«Οι πιο αδύναμες εισοδηματικά κατηγορίες μπορούν να έχουν τη ροπή να δεχθούν πληρωμή για να κάνουν ένα εμβόλιο, ειδικά του κορονοϊού, εξέλιξη που πλήττει τον πυρήνα του δικαιώματος στην ελεύθερη επιλογή. Τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι η διστακτικότητα ως προς τον εμβολιασμό είναι ανεξάρτητη από το επίπεδο της εκπαίδευσης ή το φύλο, ωστόσο είναι αρκετά συνδεδεμένη με χαμηλού εισοδήματος κοινωνικές ομάδες» υπογραμμίζει η Έμιλυ Λάργκεντ, καθηγήτριας βιοηθικής στο πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια.

Τα οικονομικά κίνητρα συνιστούν ωστόσο και μια κοστοβόρα λύση για τις κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση των χαμηλών ποσοστών εμβολιασμού. Υπάρχει όμως άλλη λύση για αυτό; «Όσο ακούγονται εκ διαμέτρου αντίθετες προσεγγίσεις για τον εμβολιασμό κατά του κορονοϊού, όσο γίνεται μάχη μεταξύ των φαρμακευτικών εταιριών, όσο τα λόμπι συνεχίζουν να κάνουν κουμάντο και οι πολιτικές ηγεσίες να έχουν χαμηλά επίπεδα αξιοπιστίας, η επιφυλακτικότητα και οι δεύτερες σκέψεις από τους πολίτες δεν πρόκειται να περιοριστούν» συμπληρώνει η Λάργκεντ.