Όταν ο γυμνισμός βρισκόταν σε άνθιση στην Ανατολική Γερμανία

Τον περασμένο Δεκέμβριο μία πισίνα στο Βερολίνο απαγόρευσε την είσοδο σε γυναίκα που επιθυμούσε να κολυμπήσει τόπλες. Η Γερμανίδα υπέβαλε στη συνέχεια γραπτά την ενόχλησή της στις δημοτικές αρχές, υπογραμμίζοντας ότι έπεσε θύμα διάκρισης. Οι αρχές επανήλθαν άμεσα πίσω, σημειώνοντας ότι πράγματι η συγκεκριμένη πολίτης είχε πέσει θύμα διάκρισης, ζητώντας από την διοίκηση της συγκεκριμένης, δημόσιας πισίνας να της επιτρέψει να κολυμπήσει τόπλες.

Η απόφαση χαιρετίστηκε ως ένα βήμα πιο κοντά στην έμφυλη ισότητα, αντανακλώντας και την παράδοση της χώρας και της  γερμανικής κουλτούρας (γνωστή ως «Freikoerperkultur») που επιτρέπει το γυμνισμό στο κολύμπι. Πλέον, οι γυναίκες μπορούν να κολυμπούν τόπλες στα κολυμβητήρια της πόλης, ακριβώς όπως και οι άντρες.

Είναι ξεπερασμένος ο γυμνισμός σήμερα;

«Από κάθε κύμα προεξέχει κι ένας γυμνός πισινός», είχε πει το 1968 η ηθοποιός Ρόμι Σνάιντερ, όταν αντίκρισε τις παραλίες του νησιού Ζιλτ στη Βόρεια Θάλασσα. Κι όμως, ο γυμνισμός θεωρείται για πολλούς σχεδόν ξεπερασμένος ή υπάρχει ακόμα ταμπού σχετικά με τους γυμνιστές, με την πανδημία του κορονοϊού να αφήνει το στίγμα της πάνω σε μία συντηρητική προσέγγιση του σώματος. Στην λίμνη Βάνζεε για παράδειγμα, στο ομώνυμο προάστιο του Βερολίνου, εν μέσω πανδημίας, άλλαξε το καθεστώς για τους λουόμενους, με την αρμόδια αρχή να ανακοινώνει ότι «Λόγω των περιοριστικών μέτρων δυστυχώς δεν μπορούμε να προσφέρουμε περιοχή για γυμνιστές». Μάλιστα, για να επισκεφτεί πλέον κάποιος τη βερολινέζικη λίμνη με παράδοση εβδομήντα χρόνων, έπρεπε να κλείσει ραντεβού διαδικτυακά.

Σύμφωνα με αποτελέσματα έρευνας του YouGov προ διετίας, οι ενήλικες στη Γερμανία, όταν βρίσκονται σε μέρη όπου είναι κάποιος γυμνός, όπως σε μία παραλία γυμνιστών ή στη σάουνα, νιώθουν κυρίως άβολα (36%) έναντι εκείνων που νιώθουν άνετα (28%). Οι υπόλοιποι είτε αποφεύγουν τέτοια μέρη ευθύς εξαρχής, είτε αποφεύγουν την ίδια την απάντηση στο εν λόγω ερώτημα. Μάλιστα, οι γυναίκες φαίνεται να νιώθουν ελαφρώς πιο άβολα (39%) σε σχέση με τους άνδρες (34%). Τέλος, επιβεβαιώνεται η άποψη που θέλει τους Ανατολικογερμανούς να απολαμβάνουν περισσότερο (36%) τις παραλίες γυμνιστών, σε σύγκριση με τους Δυτικογερμανούς (26%).

Ποια η σχέση της Ανατολικής Γερμανίας με τον γυμνισμό;

Ο γυμνισμός έχει συνδεθεί ιστορικά με την Ανατολική Γερμανία, όπου το κομμουνιστικό καθεστώς τον επέτρεπε και τον προωθούσε, σε μια απόπειρα να βγάλει προς τη διεθνή κοινότητα ένα προοδευτικό πρόσημο. Η Freikörperkultur, όπως γράψαμε παραπάνω, γνωστότερη ως «FKK», που μεταφράζεται ως «Κουλτούρα του Ελεύθερου Σώματος», έχει μακρά ιστορία στο άλλοτε κομμουνιστικό τμήμα της χώρας.

Ωστόσο δεν ξεκίνησε επί κομμουνισμού, αλλά νωρίτερα, στα τέλη του 19ου αιώνα, ως μέρος του κινήματος Lebensreform («Μεταρρύθμιση της ζωής»), ένα είδος οιονεί χίπι συνόλου τάσεων στον τρόπο ζωής, που αποσκοπούσε στη βελτίωση της υγείας, όπως αναφέρεται σε ρεπορτάζ του βρετανικού Telegraph. Η κουλτούρα της FKK ήταν πρωτοποριακή για την την εποχή της, καθώς προωθούσε και μία ευρύτερη στάση σε ζητήματα διατροφής και στη σχέση συνολικά του σώματος με τη φύση, έναν πρώιμο βιγκανισμό θα λέγαμε. Η κουλτούρα αυτή αναπτύχθηκε σταδιακά σε όλη τη χώρα, με το πρώτο κλαμπ FKK να ιδρύεται στο Έσεν το 1898. Μια πρώτη, αποκλειστική παραλία γυμνισμού ιδρύθηκε στο βόρειο γερμανικό νησί Ζιλτ το 1920, ενώ έξι χρόνια αργότερα, ο Αδόλφος Κοχ άνοιξε μια σχολή γυμνισμού στο Βερολίνο, η οποία προωθούσε τα γυμνά αθλήματα, παράλληλα με τη σεξουαλική υγιεινή.

Τη δεκαετία του 1930, το ναζιστικό καθεστώς απαγόρευσε την λειτουργία των κλαμπ, αλλά μετά το τέλος του πολέμου η τάση υπέρ του γυμνισμού άνθησε και πάλι, κυρίως στην Ανατολική Γερμανία. Η Ενωση για την Ελεύθερη Κουλτούρα Σώματος (DFK), που εξακολουθεί να υπάρχει μέχρι σήμερα ως μέρος της Γερμανικής Ολυμπιακής Ομοσπονδίας Αθλητισμού, ιδρύθηκε στο Ανόβερο το 1949 και έδωσε ώθησε και πάλι στο δημόσιο γυμνισμό, ενώ στη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας ο δημόσιος γυμνισμός συνδέθηκε θεωρητικά με το προλεταριάτο, λαμβάνοντας υπόψη τις πιο σοσιαλιστικές, ταξικές πτυχές της γύμνιας.

Η τάση μετά την επανένωση της Γερμανίας

Η τάση συνεχίστηκε και μετά την επανένωση, όπως σημειώνει ο Telegraph, καθώς υπάρχουν εκατοντάδες κλαμπ και παραλίες γυμνισμού σε όλη τη χώρα. Το Ρούγκεν, το μεγαλύτερο νησί της Γερμανίας στη Βαλτική, διαθέτει πέντε παραλίες γυμνισμού. Ο Αγγλικός Κήπος του Μονάχου έχει δύο μεγάλες περιοχές FKK, ενώ υπάρχουν οργανώσεις αφιερωμένες σε σχετικές δραστηριότητες, όπως το «Nacktjoggen» (Γυμνό Τζόγκινγκ) και το «Nacktwandern» (Γυμνή Πεζοπορία).

Η γερμανική προσέγγιση στο θέμα του γυμνισμού διαθέτει κάτι από τον ορθολογισμό και την πρακτικότητα με τις οποίες αντιμετωπίζονται τα περισσότερα ζητήματα της καθημερινότητας. Η απενοχοποίηση του γυμνού σώματος έχει διαφορετικές διαστάσεις στη χώρα σε σύγκριση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη, παρά τη συντηρητική στροφή που παρατηρείται σήμερα. H κουλτούρα των γυμνιστών στη Γερμανία, όπως σημειώνει ο Telegraph, με εξαίρεση τις λεγόμενες σάουνες FKK, οι οποίες εκμεταλλεύονται συγκεκριμένα και πολύ απροκάλυπτα την κουλτούρα των πολυγαμικών σεξουαλικών πρακτικών, είναι εξ ορισμού αποσεξουαλοποιημένη, καθώς αφορά πολύ περισσότερο στην αγκαλιά της φύσης παρά στις ανθρώπινες σχέσεις. Το ερώτημα, βέβαια, αν θα επανέλθει ως ισχυρή τάση δεν έχει ακόμη απάντηση, με πολλούς κοινωνιολόγους και θεωρητικούς της επιστήμης της ανθρώπινης συμπεριφοράς να εκτιμούν ότι «άλλοτε θα ενθαρρύνεται κι άλλοτε θα αποθαρρύνεται, ανάλογα με την εποχή και τις εκάστοτε κοινωνικές περιστάσεις».