Πρεμιέρα «1821- η επιθεώρηση»: μια ανάσα μετά από πολύ καιρό

Η χτεσινή βραδιά ήταν ένα πραγματικό πανηγύρι, μια έκρηξη χαράς και ενθουσιασμού. Το πρωταρχικό κίνητρο του κοινού που βρέθηκε στην Καστέλα ήταν σίγουρα η δίψα για θεατρική μέθεξη, μετά από μια βασανιστικά άνυδρη περίοδο, αλλά τώρα πια γνωρίζουμε ότι όσα έχει να προσφέρει η παράσταση «1821- η επιθεώρηση» είναι πολλά παραπάνω από την ικανοποίηση αυτής της ανάγκης. Είναι μια βαθιά αναπνοή ακριβώς την ώρα που νιώθεις ότι σου σώνεται το οξυγόνο.

Καταρχάς, κι αυτό νομίζω πως είναι μια βασική, πρώτη εγγύηση για τον θεατή, είναι αυτή η ευτυχής συγκυρία της ώσμωσης μερικών από τους πιο ταλαντούχους καλλιτέχνες του σήμερα: ο πολύπλευρος Δημήτρης Καραντζάς στη σκηνοθεσία, ο μοναδικός Φοίβος Δεληβοριάς στα υπέροχα τραγούδια και στη συγγραφή των κειμένων, μαζί με μερικούς από τους πιο δυνατούς κειμενογράφους της σύγχρονης γενιάς, όπως η Λένα Κιτσοπούλου, ο Γιάννης Αστερής, η Γλυκερία Μπασδέκη, ο Κώστας Μανιάτης, ο Κώστας Κωστάκος και η Κέλλυ Παπαδοπούλου . Επί σκηνής, σε μια συνύπαρξη συνάμα φυσική και μεταφυσική, μεγάλα ονόματα του ελληνικού θεάτρου, όπως η Μίρκα Παπακωνσταντίνου, η Ελένη Κοκκίδου και ο Νίκος Καραθάνος, μαζί με μια σειρά νέων, εξαιρετικών ηθοποιών, όπως ο Μιχάλης Οικονόμου, ο Γιάννης Νιάρρος, ο Γιάννης Κλίνης (που ενσαρκώνει τη Γιάννα Δασκαλάκη πιο αυθεντικά και από την ίδια), ο Γιώργος Γάλλος, ο Γιάννης Κουκουράκης, ο Πάνος Παπαδόπουλος, ο Ηλίας Μουλάς, η Γαλήνη Χατζηπασχάλη, η Βάσω Καβαλιεράτου και η Ιωάννα Πιατά να οργώνουν τη σκηνή με δίψα, κέφι και μπρίο, αποδεικνύοντας πώς το ελληνικό θέατρο έχει ζωντανή ψυχή και στιβαρό σώμα, σταθερό παρόν και λαμπρό μέλλον.

Το αποτέλεσμα ήταν καταρχάς ξεκαρδιστικό και ίσως αυτή η στιγμή να είναι η πιο κατάλληλη για να εκτιμήσουμε τη συμβολή του θεάτρου στο κομμάτι της διασκέδασης, που συχνά υποτιμούμε προς όφελος της ψυχαγωγίας .Κι αυτό είναι κάτι που φάνηκε να ενδιαφέρει πολύ τους δημιουργούς, ίσως να το είχαν και οι ίδιοι ανάγκη.  Ένα τσουνάμι γνήσιου επιθεωρησιακού χιούμορ συμπαρέσυρε ηθοποιούς και κοινό σε μια διονυσιακή μέθεξη. Απανωτά χτυπήματα από αστεία  έξυπνα αλλά όχι ελιτίστικα, ελαφρά αλλά όχι φτηνιάρικα, λαϊκά αλλά όχι λαϊκίστικα , προκλητικά αλλά όχι χυδαία. Η βωμολοχία, βασικό συστατικό της επιθεώρησης, αποτελεί οργανικό κομμάτι του κειμένου και όχι ένα κόλπο εκβιαστικού και ανέξοδου γέλιου. Η επιθεώρηση στα καλύτερα της.

Κι αυτή είναι μια άλλη, μεγάλη νίκη του έργου, σε  ένα μεγάλο στοίχημα που μένει χρόνια ανοιχτό: η αποκατάσταση της μεγάλης κυρίας του θεάτρου στη θέση που της αξίζει. Η αγάπη και το μεράκι του Φοίβου Δεληβοριά για την επιθεώρηση ως είδος είναι γνωστά, όπως και όλη η συμβολή του τα τελευταία χρόνια. Κι αυτή η πολύτιμη εμπειρία, μαζί με τα καλύτερα υλικά και τις κατάλληλες συνθήκες,  ήταν η εγγύηση για το καλύτερο αποτέλεσμα. Μετά από πολλές δεκαετίες, το ελαφρό θέατρο αποκτά ξανά τη βαρύτητα που του αξίζει, χωρίς κομπλεξικούς αναχρονισμούς, αξιοποιώντας με τον πιο φρέσκο τρόπο την παρακαταθήκη του ένδοξου παρελθόντος.

Αυτό είναι στην τελική και το ζωτικό σημείο της παράστασης: το ένδοξο παρελθόν, αυτό το ηρωικό και όχι τόσο μακρινό, που καθορίζει με τον τρόπο του 200 χρόνια ενός τόπου, μια εθνική υπερηφάνεια που εργαλειοποιείται ξανά ξανά και δεν αφήνει τα ιστορικά υποκείμενα να ξεθολώσουν, να δουν μπροστά και επιτέλους, να αυτοπροσδιοριστούν. Και δεν είναι μόνο αυτά τα 200 χρόνια που χωράνε στις 2,5 ώρες της καταιγιστικής πρόζας, αλλά κι ένα πυκνό και μπουκωμένο τώρα, μια συσσώρευση καταπίεσης και οργής που αποζητά τη σάτιρα σαν μοναδικό γιατρικό.Μια βαθιά πολιτική παράσταση, μια κομβική αντιπολιτευτική στιγμή, όχι γιατί βγάζει την τωρινή κυβέρνηση στη σέντρα για τα πεπραγμένα της, αλλά γιατί κατορθώνει και συνδέει το τώρα με όλα τα κακώς κείμενα που κουβαλά η νεότερη και σύγχρονη ιστορία. Και δε σταματά εκεί: έχει την τόλμη να αναμετρηθεί με χρόνιες παθογένειες της ελληνικής πραγματικότητας, τις εξουσιαστικές οικογενειακές σχέσεις, την έμφυλη καταπίεση, την σεξουαλική εκμετάλλευση, τις κακοποιητικές συμπεριφορές, την τηλεοπτική δημοσιογραφία, την νεοελληνική κουλτούρα, θεσμική και μη, πολλά από όσα μας πονάνε ή μας ενοχλούν. Όχι για να κουνήσει το δάχτυλο ή να κανιβαλίσει, αλλά για να θέσει ερωτήματα, ασκώντας ταυτόχρονα κριτική και αυτοκριτική, με έναν τρόπο απελευθερωτικό, ακομπλεξάριστο, γεμάτο τρέλα, υπερβολή και οργιαστικό σουρεαλισμό.

Το 1821 – η επιθεώρηση είναι μια φύσει και θέσει ιστορική στιγμή, ίσως το Μεγάλο μας Τσίρκο του 21ου αιώνα. Κι αν αυτή η δήλωση ακούγεται υπερβολική, σίγουρα είναι μια παράσταση που θα συζητηθεί πολύ και θα αφήσει το αποτύπωμά της. Για εμένα ήταν ένα ολοζώντανο όνειρο, που θα ήθελα να το ζήσω ξανά και ξανά, μια υπέροχη στιγμή μετά από πολύ καιρό.