Τζιμ Τζάρμους: «Η ανεξάρτητη κινηματογραφική βιομηχανία τελείωσε – Κι αυτό με χαλάει»

Τρία χρόνια πέρασαν από τότε που η τελευταία ταινία του Τζιμ Τζάρμους «Οι Νεκροί δεν Πεθαίνουν» έκανε την πρεμιέρα της στις αίθουσες. Έκτοτε ο Αμερικανός σκηνοθέτης, από τους θεμελιωτές του ανεξάρτητου κινηματογράφου στις ΗΠΑ, έχει προχωρήσει σε μία σειρά επαφών αναζητώντας την νέα ομάδα παραγωγής που θα αναλάβει τις ταινίες που επιμελείται, με πληροφορίες να θέλουν μία νέα ταινία του να βρίσκεται ήδη στα σκαριά.

Ο ίδιος δεν έκρυψε τις δυσκολίες που βιώνει η κινηματογραφική βιομηχανία τα τελευταία χρόνια και πόσο μεγάλα είναι τα εμπόδια για έναν καλλιτέχνη με τα δικά του χαρακτηριστικά και τη δική του ταυτότητα να διατηρήσει την παρουσία του στο χώρο. «Η κινηματογραφική βιομηχανία [όπως ήταν παλιά] έχει κάπως εξαφανιστεί. Είναι χάλια. Εχει χειροτερέψει. Το είδος των μοιρασμένων δικαιωμάτων –ίσα ίσα με 50-50 κοινά κέρδη, βγάζοντας το κόστος, με χρηματοδότες– που μπορούσα να κάνω με τις ταινίες μου, αν πρότεινα κάτι τέτοιο τώρα θα με κορόιδευαν», δήλωσε ο Τζάρμους σε συνέντευξή του στον Guardian.

Ο ίδιος θεωρεί τον εαυτό του «control freak» και ότι θέλει να κάνει τα πράγματα με τον δικό του τρόπο, σε κάθε βήμα, από την αρχή μέχρι το τέλος. «Πρέπει να διαλέξω όλους τους συνεργάτες μου. Πρέπει να κάνω το τελικό μοντάζ. Πρέπει να κάνω την παραγωγή μέσω της δικής μου εταιρείας. Και όσο για τους ανθρώπους που χρηματοδοτούν τις ταινίες, τους επιτρέπω να μου δίνουν σημειώσεις σχετικά με ένα πρόχειρο cut, αλλά πάντα συμβατικά, δεν έχω καμία απολύτως υποχρέωση να τις χρησιμοποιήσω», παραδέχεται ο Αμερικανός σκηνοθέτης.

Ο Τζάρμους ετοιμάζει τη νέα του ταινία για την οποία μπορεί να μην έδωσε λεπτομέρειες για την πλοκή της, ωστόσο επιβεβαίωσε ότι το κάστινγκ βρίσκεται σε εξέλιξη. «Δεν μπορώ να μιλήσω για λεπτομέρειες, αλλά ετοιμάζω μια νέα ταινία», τόνισε. «Την έγραψα σκεπτόμενος συγκεκριμένους ηθοποιούς που τώρα προσπαθώ να φέρω στο πρότζεκτ. Οι ηθοποιοί είναι σαν τα άγρια ζώα που πρέπει με κάποιο τρόπο να τα ελέγξω, γιατί έχουν τόσα πολλά πράγματα στο μυαλό τους. Λοιπόν, αυτό κάνω, προσπαθώ να πιάσω μερικά απίστευτα άγρια ζώα – ελπίζω να μπορέσω να τα αιχμαλωτίσω».

Εν αναμονή της νέας του ταινίας, κάνουμε μία γρήγορη περιήγηση σε κάποιες από τις κορυφαίες δουλειές του, σε κάποια από τα αριστουργήματά του για τους θαυμαστές του, τους «τζαρμικούς»:

Ο Νεκρός (Dead Man), 1995

Ταινία με πρωταγωνιστή τον Τζόνι Ντεπ, σε μία από τις καλύτερες, πιο πειστικές ερμηνείες του. Ο Γουίλιαμ Μπλέικ, λογιστής από το Κλίβελαντ, φτάνοντας στην πόλη ‘Μηχανή’, βρίσκει κατειλημμένη τη θέση του στο μεταλλουργείο. Περνά μία παθιασμένη νύχτα με μία σεξεργάτρια και σε μια συμπλοκή με τον εραστή της, βρίσκεται πυροβολημένος. Ένας περιφερόμενος Ινδιάνος, ονόματι ‘Κανένας’, αναλαμβάνει να τον περιθάλψει. Στη συνέχεια, συνειδητοποιούμε ότι ο πρωταγωνιστής έχει μετεμψυχωθεί σε κάποιον ποιητή, σε μία άλλη προσωπικότητα, με τον Τζάρμους να θέλει να δείξει τη σύνδεση μεταξύ του θανάτου και της μεταμεμψύχωσης, όχι με κάποια μεταφυσική ή θρησκευτική έννοια, αλλά ως συνέχεια της ανθρώπινης ύπαρξης, σε μία μεταμοντέρνα οπτική απέναντι στο θάνατο, όπου ο άνθρωπος δεν μπορεί να πεθάνει ως οντότητα εφόσον όλοι ζούμε διαγράφοντας παράλληλες πορείες με συνανθρώπους μας. Μία ταινία εξαιρετικής αισθητικής, γυρισμένη σε ασπρόμαυρο φιλμ.

Καφές και Τσιγάρα (Coffee and Cigarettes), 2003

Πρόκειται για την ταινία-σταθμό του Τζάρμους με τους αυτοσχέδιους διαλόγους, συνοδεία καφέ και τσιγάρου. Μία ταινία πραγματικά απλή, αυθόρμητη στη σύλληψή της για τον θεατή κι άκρως ευχάριστη, με τον σκηνοθέτη να βάζει λαμπερούς αστέρες του Χόλιγουντ και της μουσικής σκηνής, μεταξύ των οποίων ο Iggy Pop, ο Tom Waits, η Cate Blanchet και ο Bill Murray δίπλα σε απλούς καθημερινούς ανθρώπους και καθημερινές καταστάσεις.

Τσακισμένα λουλούδια (Broken Flowers), 2005

Ο Ντον, τον οποίο υποδύεται στην ταινία σε μια αρκετά κυνική και ταυτόχρονα μοναδική ερμηνεία ο Bill Murray –από τους αγαπημένους ηθοποιούς τους Τζάρμους-, είναι ένας συνταξιούχος άντρας που λαμβάνει μία μέρα μία επιστολή που θα τον συγκλονίσει: ένας παλιός του έρωτας, άγνωστης ταυτότητας, του γνωστοποιεί ότι πριν από 19 χρόνια απέκτησε μαζί του έναν γιο. Επόμενοι σταθμοί μερικά ασύνδετα σημεία της αμερικάνικης ηπείρου, όπου ο Ντον θα επισκεφθεί τις παλιές του αγάπες, μία προς μία, μετά από παρότρυνση του επιστήθιου φίλου του, κρατώντας στο χέρι του πάντα μια ανθοδέσμη από ροζ λουλούδια που συμβολιζουν όλες τις σχέσεις του που έχουν πλέον μαραθεί – απ’όπου πήρε τον τίτλο της και η ταινία.

Μόνο οι εραστές μένουν ζωντανοί (Only lovers left alive), 2013

Μία αλληγορική ταινία, με τον Αδάμ και την Εύα να είναι δύο ερωτευμένα μεταξύ τους βαμπίρ. Συμπορεύονται εδώ και αιώνες, αλλά μπορούν να ζουν και χωριστά, με τον Αδάμ να έχει καταφύγει στο παρακμάζον βιομηχανικό Ντιτρόιτ όπου συνθέτει την μουσική του εμπνευσμένος από το vibe της τοπικής σκηνής. Με τη σειρά της η Εύα ταξιδεύει στη μυστικιστική Ταγγέρη όπου συζητά για τέχνη με τον γέροντα βρικόλακα Κρίστοφερ Μάρλοου, ο οποίος θεωρείται συγγραφέας ορισμένων έργων του Σαίξπηρ σύμφωνα με μελέτη του ιστορικού Τζέιμς Σαπίρο. Οταν η κατάθλιψη του Αδάμ γίνεται αντιληπτή από την Εύα, εκείνη κάνει το υπερατλαντικό ταξίδι για να τον βρει. Τους περιμένει όμως μία έκπληξη: η μικρή της αδελφή, που εδώ και αιώνες αναστατώνει τις ζωές τους, θα εμφανιστεί στο κατώφλι τους για να τους αναστατώσει για μία ακόμη φορά.

Πάτερσον (Paterson), 2016

Ο Πάτερσον είναι ένας νέος άντρας που εργάζεται ως οδηγός λεωφορείου στη μικρή πόλη Πάτερσον στο Νιου Τζέρσεϊ. Κάθε του μέρα επαναλαμβάνεται σχεδόν απαράλλαχτη με την άλλη: κάνει την καθημερινή του διαδρομή μέχρι το αμαξοστάσιο, κάθεται στη θέση οδηγού του λεωφορείου Νο 23 και ξεκινά τα δρομολόγια από το κέντρο της πόλης προς τους μικρούς καταρράκτες στην άλλη άκρη της. Γι’ αυτόν η καθημερινότητα είναι μια ποίηση, την οποία καταγράφει σε ένα τετράδιο με τη μορφή ενός ατελείωτου ποιήματος. Στο τέλος της μέρας γυρίζει πίσω στο σπίτι και τη γυναίκα του, η οποία μοιράζεται μαζί του τις καλλιτεχνικές της ανησυχίες. Ένα πανέμορφο έργο που μας διδάσκει με απλό τρόπο πώς η απλή καθημερινότητα και οι λεπτομέρειές της συνθέτουν στην πραγματικότητα ένα όμορφο, ανεξάντλητο ποίημα.