Δ. Τεμπονέρας στη Rosa: Ο υπουργός Εργασίας παραβιάζει συνειδητά την ευρωπαϊκή νομοθεσία

Με μαζικές απεργιακές συγκεντρώσεις και διαμαρτυρίες εργατικά συνδικάτα, ομοσπονδίες και εργατικά κέντρα δίνουν σήμερα την δική τους απάντηση στην κυβέρνηση και το νομοσχέδιο για τα εργασιακά που φέρνει στη Βουλή.

Στο περιθώριο των κινητοποιήσεων, συνομιλήσαμε με τον Διονύση Τεμπονέρα, δικηγόρο και εργατολόγο, για το επίμαχο νομοσχέδιο κι όσα αναμένεται να εισάγει στο εργασιακό τοπίο στην Ελλάδα.

Τι διακυβεύεται με το νέο νομοσχέδιο της κυβέρνησης για τα εργασιακά;

Με το νομοσχέδιο που αναμένεται να κατατεθεί προς ψήφιση στη βουλή από μέρα σε μέρα, η κυβέρνηση εισάγει μια σειρά από προστατευτικές ρυθμίσεις που προβλέπονται στην Οδηγία της ΕΕ 2019/1152 (έγκαιρη ενημέρωση του εργαζομένου για τους όρους της σύμβασης εργασίας κλπ.), αλλά παράλληλα προωθεί την ελαστικοποίηση και την επισφάλεια στους όρους εργασίας, με την κατάργηση του πενθημέρου, την διευθέτηση του χρόνου εργασίας με απόφαση ουσιαστικά του εργοδότη, με την ποινικοποίηση του δικαιώματος της απεργίας και με την έμμεση κατάργηση του 8ώρου.

Κυρίως, όμως, το νομοσχέδιο εισάγει μια νέου τύπου σύμβαση εργασίας, άγνωστη μέχρι τώρα στο ελληνικό δίκαιο, την σύμβαση ετοιμότητας ή σύμβαση κατά παραγγελία (ή σύμβαση μηδενικών ωρών).

Τι ακριβώς προβλέπει αυτή η σύμβαση, αυτό το νέο εργασιακό καθεστώς;

Με το νέο αυτό καθεστώς, ο εργαζόμενος δεσμεύεται απέναντι στον εργοδότη σε μια σύμβαση εργασίας, με την οποία αγνοεί βασικά στοιχεία της συμβάσης όπως είναι το ωράριο, ο μισθός, ο χρόνος εργασίας κλπ. Ο εργαζόμενος εισέρχεται δηλαδή σε μια άτυπη «ομηρία» αφού οφείλει να είναι διαθέσιμος προς εργασία ανά πάσα στιγμή, όποτε τον χρειαστεί ο εργοδότης.

Μοναδικές δικλείδες ασφαλείας για τον εργαζόμενο είναι α) η εργασία να παρέχεται εντός προκαθορισμένων ωρών και ημερών αναφοράς, τις οποίες ο εργοδότης υποχρεωτικά θα πρέπει εξ υπαρχής να έχει γνωστοποιήσει στον εργαζόμενο και β) ο εργαζόμενος να έχει ειδοποιηθεί από τον εργοδότη για την ανάθεση της εργασίας εγγράφως ή με γραπτό μήνυμα μέσω κινητού τηλεφώνου (sms) ή με μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή με άλλο πρόσφορο τρόπο, σε εύλογο χρόνο που δεν μπορεί να είναι μικρότερος των είκοσι τεσσάρων (24) ωρών πριν από την ανάληψη της εργασίας, πλην περιπτώσεων που δικαιολογούν αντικειμενικά μικρότερο χρόνο προειδοποίησης, τον οποίο ο εργοδότης γνωστοποιεί στον εργαζόμενο.

Το υπουργείο Εργασίας ισχυρίζεται ότι με το νέο νομοσχέδιο καταπολεμάται η μαύρη και αδήλωτη εργασία, ενώ στηρίζει ομάδες πληθυσμού που χρειάζονται πιο ευέλικτο πλαίσιο απασχόλησης, όπως για παράδειγμα οι φοιτητές και οι μητέρες ή τεχνικά επαγγέλματα και επαγγέλματα στο πεδίο του θεάματος, του ακροάματος και της εστίασης. Πως σχολιάζετε αυτή τη θέση;

Αυτό που δεν λέει το Υπουργείο Εργασίας και ο αρμόδιος υπουργός κ. Άδωνις Γεωργιάδης είναι ότι η θέσπιση των συμβάσεων μηδενικών ωρών ή συμβάσεων κατά παραγγελία ή άλλων αντίστοιχων συμβάσεων έρχεται σε αντίθεση όχι με το πνεύμα, αλλά με το ίδιο το κείμενο της ευρωπαϊκής Οδηγίας την οποία χρησιμοποιεί ως όχημα για να εξυπηρετήσει συγκεκριμένα οικονομικά συμφέροντα (επιχειρήσεις στις μεταφορές προϊόντων, στο χώρο της εστίασης και του catering, στις εκδηλώσεις πολιτιστικού ενδιαφέροντος, σε επισκευαστικές εργασίες κτλ.).

Συγκεκριμένα στο προοίμιο της ευρωπαϊκής οδηγίας (ΕΕ) 2019/1152 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το χωρίο (47) αναφέρει ως προς τη θέσπιση των συμβάσεων κατά παραγγελία: «(47) Η παρούσα οδηγία καθορίζει τις ελάχιστες απαιτήσεις, αφήνοντας έτσι άθικτο το προνόμιο των κρατών μελών να θεσπίζουν και να διατηρούν πιο ευνοϊκές διατάξεις. Τα δικαιώματα που έχουν αποκτηθεί με βάση το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο θα πρέπει να εξακολουθήσουν να ισχύουν, εκτός εάν εισάγονται ευνοϊκότερες διατάξεις με την παρούσα οδηγία. Η εφαρμογή της παρούσας οδηγίας δεν μπορεί να χρησιμεύει για τη μείωση των υφιστάμενων δικαιωμάτων που καθορίζονται στον συγκεκριμένο τομέα με την ισχύουσα εθνική ή ενωσιακή νομοθεσία, ούτε να συνιστά βάσιμη δικαιολογία για την υποβάθμιση του γενικού επιπέδου προστασίας των εργαζομένων στον τομέα που καλύπτεται από την παρούσα οδηγία. Ειδικότερα, δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείται ως βάση για την καθιέρωση συμβάσεων μηδενικών ωρών εργασίας ή άλλων παρόμοιων συμβάσεων εργασίας».

Ξεκάθαρα λοιπόν η Οδηγία απαγορεύει στα κράτη-μέλη να κάνουν αυτό που πραγματώνει η κυβέρνηση μέσα από το εργασιακό νομοσχέδιο, που έρχεται προς ψήφιση στη βουλή, να θεσπίζουν δηλαδή, αντίστοιχου τύπου συμβάσεις εργασίας υποβαθμίζοντας το επίπεδο προστασίας των εργαζομένων χρησιμοποιώντας ως «όχημα» την Οδηγία.

Ο υπουργός Εργασίας, κ. Γεωργιάδης παραβιάζει συνειδητά την ευρωπαϊκή νομοθεσία και η χώρα μας ένεκα αυτού του λόγου, θα βρεθεί υπόλογος στα ευρωπαϊκά δικαστήρια.

Το νομοσχέδιο της κυβέρνησης κινείται στη βάση μίας ευρωπαϊκής και διεθνούς τάσης περαιτέρω απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων ή όχι;

Δεν θα το έλεγα. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ιρλανδία το 2019 η κυβέρνηση ψήφισε νόμο που προβλέπει την κατάργηση των συμβάσεων μηδενικών ωρών, ενώ το ίδιο έκανε και η Νέα Ζηλανδία το 2016. Στην Ολλανδία, αντίστοιχα, τον Απρίλιο του 2023 η κυβέρνηση ανακοίνωσε την πρόθεσή της να προχωρήσει στην κατάργηση του συγκεκριμένου μοντέλου εργασίας. Η Οδηγία άλλωστε δεν προβλέπει υποχρεωτική υιοθέτηση των συμβάσεων μηδενικών ωρών από τα κράτη-μέλη. Προβλέπει, όμως, ότι όπου ισχύουν τέτοιες συμβάσεις οι εργαζόμενοι πρέπει να προστατεύονται.

Η ελληνική κυβέρνηση, για να αποφύγει την ελληνική και διεθνή κατακραυγή, χρησιμοποιεί την ενσωμάτωση της Οδηγίας για να εμφανίσει το πλαίσιο ως προστατευτικό για τον εργαζόμενο. Η εισαγωγή όμως του θεσμού αυτού με όχημα την οδηγία, αντίκειται στην ευρωπαϊκή νομοθεσία και παραβιάζει ξεκάθαρα τις αποφάσεις των ευρωπαϊκών οργάνων. Οι συμβάσεις μηδενικών ωρών είναι συμβάσεις μηδενικής ζωής, που φέρουν ατόφια πρωτογενώς την σφραγίδα των κ. Μητσοτάκη και κ. Γεωργιάδη.

*Ο Διονύσης Τεμπονέρας είναι Δικηγόρος – Εργατολόγος