Μ. Ξενογιαννακοπούλου: Στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης η αποδιάρθρωση της εργασίας

Η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, τομεάρχης Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία και βουλευτής Β1’ Βόρειας Αθήνας, συζητά με τον Δημήτρη Ραπίδη και το rosa.gr για την υγειονομική κατάσταση της χώρας, τον προϋπολογισμό του 2021, τις προκλήσεις στο τομέα της εργασίας, τη μείωση των ωρών εργασίας, αλλά και την κατακόρυφη αύξηση των εκκρεμών συντάξεων από τον Ιούλιο του 2019 μέχρι σήμερα. 

Εκτιμάτε ότι η κυβέρνηση δείχνει εφησυχασμό για την υγειονομική κατάσταση της χώρας με αφορμή το εμβόλιο;

Η κυβέρνηση για δεύτερη φορά κάνει το ίδιο λάθος και καλλιεργεί τον εφησυχασμό. Αξιοποιεί είτε επικοινωνιακά την προοπτική του εμβολίου για να καλύψει την αποτυχία της στη διαχείριση της πανδημίας, είτε  ως άλλοθι για να μην λάβει τα αναγκαία μέτρα στήριξης του ΕΣΥ. Το εμβόλιο είναι σημαντικό και καθοριστικό στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Η διαδικασία όμως του εμβολιασμού θα είναι πολύμηνη και χρονοβόρα, και επιπλέον, όπως αποδεικνύεται, θα αργήσει η εξασφάλιση επάρκειας εμβολίων για τον ευρύτερο πληθυσμό.  Γι’αυτό χρειάζονται τώρα μέτρα στήριξης στους χώρους εργασίας για την υγεία και ασφάλεια των εργαζομένων, συνταγογράφηση για τη μαζική διεξαγωγή τεστ και αποτελεσματική στήριξη με μόνιμες προσλήψεις του Εθνικού Συστήματος Υγείας.

Ο προϋπολογισμός του 2021 θα ενισχύσει ή θα αποδυναμώσει την οικονομία και το κοινωνικό κράτος;

Ο προϋπολογισμός του 2021 είναι αναντίστοιχος με τη μεγάλη υγειονομική, οικονομική και κοινωνική κρίση που αντιμετωπίζουμε. Βασίζεται σε ανεδαφικές και πλασματικές προβλέψεις, που πλέον έχουν πλήρως ακυρωθεί από τη δραματική πραγματικότητα. Αποτυπώνει την εμμονή της κυβέρνησης της ΝΔ στις ίδιες πολιτικές που δέκα μήνες τώρα τροφοδοτούν την ύφεση και την ανεργία, πολλαπλασιάζουν τα λουκέτα και αυξάνουν τη φτώχεια. Αποτελεί στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης να μην στηριχθεί το ΕΣΥ και να μην ενισχυθούν οι δημόσιες συγκοινωνίες. Στρατηγική επιλογή, με πρόσχημα την πανδημία, η αναδιάρθρωση της οικονομίας και η εγκατάλειψη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην τύχη τους. Στρατηγική επιλογή η αποδιάρθρωση των εργασιακών σχέσεων και η κατάλυση των εργατικών δικαιωμάτων. Αντί να στηρίξουν την εργασία, τους μισθούς και τη ζήτηση, επέλεξαν την επιδότηση της ανεργίας και τη μείωση των μισθών. Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, oι χαμηλόμισθοι στη χώρα μας φέτος έχασαν το 12% του εισοδήματος τους σε σχέση με το 2019. Επιπλέον, η χώρα μας βρίσκεται στην τρίτη χειρότερη θέση στην ΕΕ σε μείωση εισοδήματος, μετά και τον συνυπολογισμό των μέτρων στήριξης του πρώτου lockdown!

Σε αυτήν τη δύσκολη συγκυρία, η κυβέρνηση προέβλεψε μειωμένο δώρο Χριστουγέννων στους εργαζομένους στη βάση και περιορισμένο έκτακτο μέτρο οικονομικής ενίσχυσης στους ασθενέστερους ύψους 54 εκατ. ευρώ. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, ακόμη και στις δύσκολες εποχές των μνημονίων, έδινε μέρισμα άνω των 700 εκατ. ευρώ. Ανακοίνωσαν στήριξη μόνο σε 130.000 μακροχρόνια ανέργους, αποκλείοντας 740.000 μακροχρόνια και μη επιδοτούμενους ανέργους, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΑΕΔ. Προφανώς για την κυβέρνηση είναι αόρατοι, όπως και χιλιάδες άλλοι συμπολίτες μας που επλήγησαν από την κρίση της πανδημίας και αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης. Όπως παραμένουν αόρατοι και στον προϋπολογισμό του 2021, στον οποίο καμία στήριξη δεν προβλέπεται για αυτούς.

Ακόμη και συντηρητικές δυνάμεις στην Ευρώπη αυτήν την περίοδο έκαναν στροφή πολιτικής εξ’ανάγκης. Η κυβέρνηση της ΝΔ αποτελεί παραφωνία, ενώ έχει αυξημένες δημοσιονομικές δυνατότητες, το μαξιλάρι των 37 δισ. που κληρονόμησε από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, την αναστολή του Συμφώνου Σταθερότητας και τις πιστώσεις του ΕΣΠΑ, που λόγω πανδημίας έχουν απελευθερωθεί από την ΕΕ.

Το σχέδιο Πισσαρίδη και οι κυβερνητικές προτάσεις στην ΕΕ για το Ταμείο Ανάκαμψης αποτυπώνουν το νεοφιλελεύθερο σχέδιο της ΝΔ για την επόμενη μέρα της πανδημίας, με απορρύθμιση της εργασίας, ιδιωτικοποιήσεις, φθηνή εργασία, υποβάθμιση του ΕΣΥ και του Κοινωνικού Κράτους.

Ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι μεγαλύτερες προκλήσεις για το 2021 στον τομέα της εργασίας; Τι σας ανησυχεί περισσότερο;

Το σχέδιο «οδοστρωτήρας» για τους εργαζόμενους, τους μισθούς και τα δικαιώματα τους βρίσκεται σε πλήρη εφαρμογή. Το «εργασιακό νομοσχέδιο», που έχει προαναγγείλει ο Υπουργός Εργασίας, αποτυπώνει την αντιμεταρρύθμιση στις εργασιακές σχέσεις, την απορρύθμιση του συστήματος υπερωριών και την απλήρωτη υπερωριακή εργασία, την κατάφωρη επίθεση στις συνδικαλιστικές ελευθερίες και τη μεταφορά των αρμοδιοτήτων του ΣΕΠΕ για την επίλυση των συλλογικών διαφορών στον ΟΜΕΔ, απαξιώνοντας τη λειτουργία του ΣΕΠΕ εις βάρος των εργαζομένων.

Με το πολυνομοσχέδιο εξάλλου, που έφεραν στη Βουλή πριν τις γιορτές χωρίς καμία διαβούλευση, επεκτείνουν την εργασία την Κυριακή και θεσπίζουν τη χρήση νέων τεχνολογιών για τη διεξαγωγή Γενικών Συνελεύσεων και Αρχαιρεσιών στις συνδικαλιστικές οργανώσεις. Ζητήσαμε ονομαστική ψηφοφορία γιατί αυτή η απαράδεκτη διάταξη αποτελεί προάγγελο της αντιμεταρρύθμισης του συνδικαλιστικού νόμου. Υπό τη μορφή δήθεν προσωρινού μέτρου, έως 31/3/2021, τροποποιούν διατάξεις του 1264/82 και επιδιώκουν τετελεσμένα εις βάρος των εργαζομένων και του συνδικαλιστικού κινήματος. Προφανώς η κυβέρνηση επιχειρεί και με αυτόν τον τρόπο να ελέγξει τις αντιδράσεις και απεργιακές κινητοποιήσεις των εργαζομένων και των συνδικαλιστικών τους ενώσεων ενόψει της κατάθεσης με το νέο έτος του εργασιακού /συνδικαλιστικού νομοσχεδίου που έχουν προαναγγείλει.

Επίσης, το νέο Ασφαλιστικό με την ιδιωτικοποίηση της Επικουρικής Ασφάλιση, που  έχει προαναγγείλει η κυβέρνηση, πλήττει τον δημόσιο αναδιανεμητικό χαρακτήρα του ασφαλιστικού συστήματος, καταργεί την αλληλεγγύη των γενεών, μεταφέρει το βάρος στους φορολογούμενους και τους συνταξιούχους και καταδικάζει τους νέους εργαζόμενους στην ασφαλιστική ανασφάλεια.

Τίθενται μια σειρά από κρίσιμα θέματα και είναι ενδεικτικό ότι δεν γίνεται καμία αναφορά στο κόστος μετάβασης και στον τρόπο χρηματοδότησής του. Ο Υπουργός Εργασίας δήλωνε πριν από εννέα μήνες στη Βουλή ότι, η μεταρρύθμιση του ν.4670/2020, «παρέχει πλήρη βιωσιμότητα στο ασφαλιστικό, μέχρι το 2070» και μάλιστα «με αξιοπρεπείς παροχές». Αντίθετα, οι τωρινές κυβερνητικές ανακοινώσεις αναφέρουν ότι με την υφιστάμενη κατάσταση του ασφαλιστικού συστήματος το ύψος των συντάξεων θα πρέπει να μειώνεται διαρκώς και το ύψος των εισφορών και φόρων θα αυξάνεται. Αναφέρεται ότι, το σύστημα έχει πρόβλημα ανταποδοτικότητας. Είναι προφανές ότι σχεδιάζεται η μείωση των χαμηλών συντάξεων.

Εφόσον, όπως αναφέρεται,  το κράτος θα αποδίδει μέρος από το όφελος της ανάπτυξης στην κάλυψη του κόστους μετάβασης, όχι μόνο δεν θα έχει όφελος η οικονομία, αλλά αυτοί οι πόροι θα στερούνται από τη χρηματοδότηση των παραγωγικών τομέων της οικονομίας, του Κοινωνικού Κράτους και των δημόσιων επενδύσεων. Η αναφορά ότι ο Κρατικός Προϋπολογισμός θα χρηματοδοτήσει το κόστος της μετάβασης, σημαίνει ότι οι φορολογούμενοι θα χρηματοδοτούν τα κέρδη αυτών που θα διαχειρίζονται την κεφαλαιοποίηση της επικουρικής κοινωνικής ασφάλισης, δηλαδή των μεγάλων ιδιωτικών και πολυεθνικών εταιριών.

Στη Φινλανδία και τη Νέα Ζηλανδία έχει ξεκινήσει μια δημόσια συζήτηση για την μείωση των εβδομαδιαίων ωρών εργασίας. Ποια είναι η θέση σας σε αυτό το θέμα;

Η μείωση του εβδομαδιαίου ωραρίου από το 40ωρο στο 35ωρο με παράλληλη διατήρηση των μισθών, αποτελεί χρόνιο αίτημα των εργαζομένων, που φαντάζει όλο και πιο εφικτό στο σύγχρονο εργασιακό περιβάλλον με τις αυξανόμενες δυνατότητες των νέων τεχνολογιών και του ψηφιακού μετασχηματισμού. Ταυτόχρονα, οι τεχνολογικές εξελίξεις δημιουργούν και κινδύνους. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε οι νέες συνθήκες στην εργασία, όπως η τηλεργασία, να αποτελέσουν όχημα απορρύθμισης και περαιτέρω απαδυνάμωσης της συλλογικής αυτονομίας και διαπραγμάτευσης.

Οφείλουμε να ανταποκριθούμε στις προκλήσεις της εποχής μας διαμορφώνοντας το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο ρυθμίσεων, κανόνων και ελέγχων εφαρμογής τους. Σε αυτήν την κατεύθυνση, επιδιώκουμε την αναμόρφωση του πλαισίου προστασίας της εργασίας, ώστε να μπει οριστικό τέλος στην δημιουργία εργαζομένων δεύτερης κατηγορίας. Ριζικές τομές για τους εργαζόμενους σε ευέλικτες μορφές απασχόλησης, όπως οι εργολαβικοί εργαζόμενοι, ώστε να κατοχυρώνονται τα εργασιακά τους δικαιώματά και η βασική αρχή της ίσης αμοιβής για ίση εργασία. Αναγνώριση των εργαζομένων σε πλατφόρμες ως μισθωτών, για τη στοιχειώδη  κατοχύρωση τους στα θέματα ωραρίου, μισθού και προστασίας της υγείας και ασφάλειας. Ρύθμιση της τηλεργασίας με τη διασφάλιση ωραρίου εργασίας, δικαιώματος διακοπής και προύποθέσεων ελέγχου, αποζημίωση των εργαζομένων για το λειτουργικό κόστος που αναλαμβάνουν και απαγόρευση χρήσης κάμερας, καθώς και προστασία της προσωπικής ζωής και των ατομικών διακαιωμάτων των εργαζομένων.

Τι συμβαίνει με τις εκκρεμείς συντάξεις; Διπλασιάστηκαν ή τριπλασιάστηκαν επί ημερών Βρούτση και για ποιο λόγο;

Οι εκκρεμείς συντάξεις από τον Ιούλιο του 2019 μέρι σήμερα τριπλασιάστηκαν, έχουν ξεπεράσει τις 360.000, καταδικάζοντας στην ανέχεια τους χιλιάδες συνταξιούχους. Είναι καθαρά πρόβλημα που προκάλεσε η κυβέρνηση της ΝΔ, που μάλιστα μέχρι πρότινος υποστήριζε ότι δεν υφίσταται. Κάτω από την γενικευμένη πολιτική κριτική και κοινωνική κατακραυγή, και αφού αναγκάστηκε ο κ.Μητσοτάκης να απολογηθεί από το βήμα της Βουλής, έφεραν στο πολυνομοσχέδιο άρον άρον ρυθμίσεις που αποτυπώνουν πανικό για την επιτάχυνση της απονομής των συντάξεων. Διατάξεις που είναι πρόχειρες και αμφίβολης αποτελεσματικότητας. Έπρεπε να περάσουν 18 μήνες για να διαπιστώσουν ότι ο ΕΦΚΑ χρειάζεται  επιπλέον υπολογιστές και προσωπικό, και προσπαθούν με αποσπάσεις εκ των ενόντων και συμβάσεις με συνταξιούχους να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.

Η κυβέρνηση είναι βαρύτατα εκτεθειμένη καθώς άφησε να περάσουν 18 μήνες χωρίς να κάνει τίποτα, δεν προχώρησε σε μόνιμες προσλήψεις, και τώρα με το πρόσχημα του επείγοντος προχωρά σε απευθείας και με αδιαφανείς διαδικασίες προμήθεια υπολογιστών. Ο εμπαιγμός των συνταξιούχων συνεχίζεται, καθώς στον προϋπολογισμό του 2021 ρητά αναφέρεται η μετάθεση του στόχου του μηδενισμού των εκκρεμών συντάξεων στο τέλος της επόμενης χρονιάς, κάτι που αποτελεί ομολογία ότι δεν μπορεί να επιλυθεί άμεσα το μεγάλο αυτό πρόβλημα.