
Rapid tests: Η ελληνική κυβέρνηση δεν ακολουθεί τις οδηγίες της ΕΕ
-
16.01.2021 Αντώνης Βράϊλας
Το χάσμα θετικότητας μεταξύ PCR, και PCR και Rapid τεστ συνεχώς αυξάνεται. Κανείς δεν έχει εξηγήσει μεθοδολογία των τεστ. Πως ακριβώς γίνονται; Γιατί πέφτουν σε αργίες και Σαββατοκύριακα; Σε ποιες περιοχές γίνονται και πόσα; Ποια η θετικότητα ανά περιοχή; Το “φιάσκο Κοζάνης” έχει ξαναεμφανιστεί.
Από την 1η Ιανουαρίου παρακολουθώ το Δ (διαφορά) θετικότητας που παρουσιάζεται στα αποτελέσματα μεταξύ των PCR τεστ και του αθροίσματος των PCR+Rapid τεστ που διεξάγει ο ΕΟΔΥ ανά την επικράτεια για την παρακολούθηση της πανδημίας. Η διαφορά είναι χαώδης, γεγονός που παραπέμπει στο συμπέρασμα ότι η αξιοπιστία των Rapid είναι απαράδεκτη. Την παρατήρηση αυτή αναφορικά με την αξιοπιστία των Rapid τεστ δεν την έχω δει μόνο εγώ. Στην Αγγλία έχει ξεσπάσει σάλος, καθώς η αξιοποίηση των Rapid τεστ φέρει μερίδιο στην έξαρση του 3ου κύματος της πανδημίας, κάτι που αναφέρεται και στο προχθεσινό άρθρο στους Financial Times.
Ποια είναι η εικόνα στην Ελλάδα;
Στην Ελλάδα, στις αρχές Οκτωβρίου 2020 τα Rapid τεστ αποτελούσαν μόλις το 7% του συνόλου των τεστ που διεξάγονταν στην χώρα. Στις 17 Δεκεμβρίου το ποσοστό αυτό ξεπέρασε το 50% (λίγες μέρες νωρίτερα είχε άρχισε να λειτουργεί το click-away με τη σύμφωνη γνώμη της Επιτροπής Λοιμωξιολόγων, στηριζόμενη σε αυτά τα δεδομένα που συζητάμε…). Από το τέλος Δεκεμβρίου έως κα την 13η Ιανουαρίου, το ποσοστό αυτό έφτανε να κυμαίνεται μεταξύ 60-70%. Η διαφορά θετικότητας προχθες, βασιζόμενη στο κυλιόμενο μέσο όρο 7 ημερών, έφτασε στο εξωφρενικό ποσοστό του 65%! Η θετικότητα που έδιναν τα αποτελέσματα λαμβάνοντας υπόψη μόνο τα θετικά PCR τεστ ήταν 6,6%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για το άθροισμα PCR+Rapid ήταν μόλις 2,3%!
Mε αυτόν τον τρόπο ο Πρωθυπουργός της χώρας στην συνέντευξη του στον ΑΝΤ1, αλλά και συνολικά η κυβέρνηση, έχει καταφέρει να παρουσιάζει το αφήγημα ότι η Ελλάδα έχει καταφέρει να “δαμάσει” το δεύτερο κύμα του κορονοϊού, μαζί με 3 μόλις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Οι χώρες που παρουσιάζονται ως “πράσινες” στη πιο πρόσφατη αναφορά του ECDC είναι η Φιλανδία, η Νορβηγία, η Δανία και η Ελλάδα, όπως φαίνεται στο σχετικό χάρτη.

Η μειωμένη θετικότητα που παρουσιάζεται λόγω του εξωφρενικά μεγάλου ποσοστού Rapid τεστ είναι ο οδηγός της κυβέρνησης για διάφορες ενέργειες που χαλαρώνουν τα περιοριστικά μέτρα που έχει πάρει για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Ανοίξαμε το λιανεμπόριο στις γιορτές και χαλαρώσαμε κάθε έλεγχο εκείνη την περίοδο. Ανοίξαμε τα δημοτικά σχολεία και ετοιμαζόμαστε να ξανανοίξουμε το λιανεμπόριο και μάλιστα με την νέα μέθοδο όπως ακούγεται, “click in shop”, δηλαδή την είσοδο των πελατών πλέον στα καταστήματα.
Θα μπορούσε να μιλήσει κανείς για “αθώο” λάθος. Λάθος, στο οποίο έχει προχωρήσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη στην αγωνιώδη προσπάθειά της να ανοίξει ξανά η αγορά, καθώς η οικονομική καταστροφή είναι άνευ προηγουμένου. Η ύφεση που παρουσιάζει η ελληνική οικονομία σήμερα θα είναι χειρότερή και από το 2011, την χειρότερη χρονιά της μνημονιακής περιόδου. Το τέταρτο τρίμηνο του 2020 υπολογίζεται να κλείσει με ύφεση που θα κυμαίνεται πιθανότατα άνω του -20%. Εκτίμηση που ξεπερνάει την πρόβλεψη του προϋπολογισμού, που έκανε λόγω για ύφεση στο σύνολο του έτους -10,5%, από την οποία τεκμαίρεται πως για το τέταρτο τρίμηνο υπήρχε ο υπολογισμός για μείωση της οικονομική δραστηριότητας ύψους 16,5%.
Μετά το lockdown που επιβληθηκε οριζόντια σε όλη τη χώρα, το τελευταίο δίμηνο του έτους, η προσωπική μου εκτίμηση είναι πως η επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας θα κυμανθεί στα επίπεδα του -12% για το σύνολο του 2020. Πρόκειται για καταστροφή κολοσσιαίων διαστάσεων, που δυστυχώς θα συνεχιστεί και στο 2021, ακόμα και μετά το δεύτερο τρίμηνο 2021.Είναι πλέον δεδομένο πως ο τουρισμός δεν θα επανέλθει σε προ-COVID επίπεδα το καλοκαίρι και η διαδικασία του εμβολιασμού είναι εγκληματικά αργή.
Ποια είναι η οδηγία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής;
Είναι όμως ένα “αθώο” λάθος από την πλευρά της κυβέρνησης; Η απάντηση μοιάζει να είναι αρνητική. Στις 18 Δεκεμβρίου 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε την Οδηγία 2020/0377 αναφορικά με την χρήση των rapid τεστ αντιγόνου σε όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Oι οδηγίες συστήνουν στα κράτη μέλη “πότε” και “πως” θα πρέπει να χρησιμοποιούνται τα συγκεκριμένου είδους τεστ. Μεταξύ άλλων αναφέρει πως η διενέργεια τέτοιων τεστ συνιστάται στις εξής περιπτώσεις:
– Σε ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΟΥΣ (όχι ασυμπτωματικούς!) και μάλιστα μέσα στις πρώτες 5 μέρες από την εμφάνιση των συμπτωμάτων, όπου το ιικό φορτίο είναι υψηλότερο.
– Σε επαφές επιβεβαιωμένων κρουσμάτων.
– Για χρήση σε “High-Risk” περιοχές, όπως νοσοκομεία, φυλακές, σχολεία, οίκους ευγηρίας κτλ. Επιπλέον, μετά από τυχόν θετικό rapid τεστ, αυτό θα πρέπει να επιβεβαιώνεται απο PCR τεστ.
– Σε βεβαρημένες επιδημιολογικά περιοχές, όπου η θετικότητα είναι πολύ αυξημένη (πχ. >=10%).
Επιπλέον, μελέτες που έχουν δημοσιευτεί στο επιστημονικό περιοδικό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Horizon έχουν δείξει πως η εγκυρότητα του συγκεκριμένου είδους testing είναι εξαιρετικά “ευαίσθητη” στον ανθρώπινο παράγοντα που διεξάγει το τεστ. Στην πιλοτική άσκηση που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στο Λίβερπουλ του Ηνωμένου Βασιλείου, παρατηρήθηκε πως σε ένα πληθυσμό που είχε συμπτώματα, η “ευαισθησία” (sensitivity factor) των rapid τεστ που διενεργήθηκαν στην άσκηση, έπεσε στο μόλις 58%, όταν τα τεστ διενεργούνταν από αυτοδίδακτο προσωπικό. Το ποσοστό αυτό ανέβηκε στο 73% όταν τα ίδια τεστ πραγματοποιήθηκαν από εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό. Το ποσοστό ευαισθησίας μάλιστα έφτασε στο 79% όταν τα τεστ διενεργήθηκαν από εργαστηριακούς επιστήμονες. Επιπροσθέτως, σε άλλη έρευνα που διενεργήθηκε σε ασυμπτωματικούς αυτή τη φορά φορείς του ιού, η “ευαισθησία” των rapid τεστ ήταν μόλις στο 49% σε σχέση με τα αντίστοιχα αποτελέσματα των PCR.
Αντίστοιχα χαμηλά ποσοστά “ευαισθησίας” παρουσιάστηκαν σε άλλη πρόσφατη έρευνα του CDC, που έδειξε πως τα rapid τεστ σε ασυμπτωματικούς φορείς είναι εξαιρετικά χαμηλής αξιοπιστίας, με μόλις 41% sensitivity και 98,4% specificity. O συνδυασμός αυτός χαμηλής “ευαισθησίας” αλλά ταυτόχρονα υψηλής “εξειδίκευσης” είναι ακριβώς ο ορισμός του ρίσκου “ψεύτικων αρνητικών” (“Risk of false negative”), σύμφωνα με τη δημοσίευση του περιοδικού Horizon παραπάνω. Οι συγκεκριμένες παρατηρήσεις από το CDC και HORIZON φαίνονται στις επισυναπτόμενες εικόνες παρακάτω.




Ανακόλουθη η στάση της ελληνικής κυβέρνησης
Για να ξαναγυρίσουμε στα δικά μας. Είναι νομίζω ξεκάθαρο από όλα τα παραπάνω πως η μαζική χρήση των rapid τεστ από τον ΕΟΔΥ και συνεπώς από την ελληνική κυβέρνηση, σε ποσοστά που αγγίζουν ακόμα και το 70% των συνολικών ημερήσιων τεστ, είναι ανακόλουθη με τις επίσημες οδηγίες. Oδηγίες, που έχουν εκδοθεί εδώ και περίπου ένα μήνα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και είναι βέβαιο πως είναι σε γνώση όλων των αρμοδίων υπηρεσιών και εντεταλμένων επιτροπών.
Είναι, πιστεύω, ηλίου φαεινότερον πως οι αρμόδιες αρχές σκοπίμως έχουν κάνει την συγκεκριμένη επιλογή, ώστε τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται να μπορούν να αξιοποιηθούν και πολιτικά αλλά και να χρησιμοποιηθούν ως πρόσχημα για το άνοιγμα της οικονομίας και λοιπών κοινωνικών δραστηριοτήτων. Και αυτό γιατι θα πρέπει να υπάρξει εκτόνωση της ολοένα και αυξανόμενης δυσφορίας της ελληνικής κοινωνίας. Το δυστύχημα ή έγκλημα είναι ότι αυτό πάει να γίνει εις βάρος της δημόσιας υγείας και των ζωών χιλιάδων πολιτών της χώρας.
Η επιλογή αυτή μπορεί ανά πάσα στιγμή να αποδειχτεί εγκληματική και αυτή τη φορά φαίνεται να υπάρχει δόλος.