ΕΛΑΣ – ΑΕΙ, τα ετερόσημα που απωθούνται

Τις προηγούμενες μέρες παρακολουθήσαμε με ενδιαφέρον στην Ολομέλεια της Βουλής τη συζήτηση για το νομοσχέδιο των ΑΕΙ “Εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας, αναβάθμιση του ακαδημαϊκού περιβάλλοντος και άλλες διατάξεις”. Οι περιγραφές που ακούστηκαν από τους αρμόδιους εισηγητές της κυβέρνησης σχετικά με την κατάσταση που επικρατεί στα ελληνικά πανεπιστήμια, ήταν αφενός δυσφημιστικές -και μάλιστα σε υπερβολικό βαθμό- και αφετέρου αποπροσανατολιστικές.

Μπορεί η εγκληματικότητα να θεωρηθεί ένα ενδο-πανεπιστημιακό φαινόμενο, αποκομμένο από την κατάσταση που επικρατεί αναφορικά με παρόμοια κοινωνικά θέματα στη γεωγραφική περιοχή του πανεπιστημίου; Ας πάρουμε για παράδειγμα το Ηνωμένο Βασίλειο, μια χώρα με λαμπρή ιστορία και παράδοση στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα αλλά και έναν από τους κορυφαίους πόλους έλξης διεθνών φοιτητών παγκοσμίως. Εκεί τα πανεπιστήμια που βρίσκονται σε υψηλή θέση στην κατάταξη με βάση τη μεγαλύτερη εγκληματικότητα (50-90 περιπτώσεις ανά 1000 κατοίκους το 2020) τυχαίνει να είναι κάποια από τα πλέον περιώνυμα, όπως το University College London (UCL), του Πανεπιστήμιο Μάντσεστερ,  το Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, ενώ το London School of Economics (LSE) θεωρείται από τα πιο επικίνδυνα (13,5 ληστείες, 16,7 διαρρήξεις και 43,9 περιστατικά βίας/βιασμών ανά 1.000 κατοίκους το 2020). Θα έλεγε κανείς ότι εδώ πρόκειται για πραγματικά κέντρα ανομίας και παραβατικότητας, για να χρησιμοποιήσουμε και κάποιες από τις προσφιλείς εκφράσεις των ημερών.

Ευτυχώς για την πανεπιστημιακή κοινότητα της Αγγλίας, η πολιτεία εκεί δεν προσεγγίζει τα θέματα τόσο επιφανειακά. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό κρύβεται πίσω από ένα άλλο στοιχείο, που αφορά στο ότι το Λονδίνο, το Μάντσεστερ και το Μπέρμιγχαμ βρίσκονται στις κορυφαίες 5 πόλεις με τη μεγαλύτερη εγκληματικότητα της Αγγλίας. Στην ίδια λίστα, το Κέιμπριτζ -που ακούστηκε αρκετές φορές στη συζήτηση της Ολομέλειας- κατατάσσεται στις 5 ασφαλέστερες πόλεις σε όλη την Αγγλία.

Τι πραγματικά όμως συμβαίνει με την περίπτωση της Ελλάδας βάσει των επίσημων στοιχείων; Η σχετική λίστα με τις ασφαλέστερες χώρες του κόσμου για να σπουδάζει κανείς, χρησιμοποιεί ως κριτήριο τον Δείκτη Κοινωνικής Προόδου (Social Progress Index, SPI) ο οποίος περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και τα φαινόμενα εγκληματικότητας. Όπως είναι αναμενόμενο, η συντριπτική πλειονότητα των 20 ασφαλέστερων προορισμών του κόσμου για ακαδημαϊκές σπουδές αφορά ευρωπαϊκές χώρες. Όπως όμως δεν είναι αναμενόμενο -με βάση και τη δυσφήμιση που έχει υποστεί η πανεπιστημιακή κοινότητα της χώρας το τελευταίο διάστημα- η Ελλάδα βρίσκεται στη 18η θέση εκ των 20 αυτών ασφαλέστερων παγκοσμίως. Μια ακριβώς θέση κάτω από το Ηνωμένο Βασίλειο και αρκετές θέσεις πάνω από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, την Ιταλία και τη Γαλλία.

Μπορεί η παρουσία της αστυνομίας μέσα στα πανεπιστήμια να συμβάλει στον τομέα της φύλαξης των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων; Ας δούμε πως έπραξαν οι Γάλλοι γείτονες μας, βρισκόμενοι σε χειρότερη θέση από ότι εμείς στην παγκόσμια λίστα, για να βελτιώσουν τους δείκτες της χώρας τους. Η κυβέρνηση Ολάντ εισήγαγε το 2016 το λεγόμενο σχέδιο Plan Vigipirate σύμφωνα με το οποίο επένδυσε 30 εκατ. ευρώ για επιπλέον προσλήψεις προσωπικού φύλαξης στα πανεπιστήμια της χώρας, παράλληλα με ειδικά προγράμματα εκπαίδευσης αυτού του προσωπικού ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα τους. Εξυπακούεται ότι το παραπάνω προσωπικό ανήκει στο δυναμικό του εκάστοτε πανεπιστημίου ενώ τα εν λόγω προγράμματα εκπαίδευσης σχεδιάστηκαν αποκλειστικά από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας της Γαλλίας.

Η ελληνική κυβέρνηση και η ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας παρουσιάζει ως παράδειγμα προς μίμηση για τα ελληνικά ΑΕΙ την περίπτωση ενός από τα ιστορικότερα πανεπιστήμια του δυτικού κόσμου· του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ της Αγγλίας. Αυτό που δεν αντιλαμβάνεται όμως είναι ότι με την τρέχουσα χρηματοδότηση (οριακά πάνω από το 2% ενός ήδη ισοπεδωμένου ΑΕΠ με διψήφια ύφεση) που προβλέπεται για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και με την αστυνομία μέσα στις πανεπιστημιουπόλεις, το παράδειγμα που μιμείται βρίσκεται πολύ ανατολικότερα. Και λέγεται Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου, στην Τουρκία του Ερντογάν.