Έτσι «αγαπάει» η φαρμακευτική

Σοβαρά τώρα. Κάποια στιγμή θα πρέπει οι πολίτες όλου του πλανήτη να βγούμε στα μπαλκόνια και να χειροκροτήσουμε τις πολυεθνικές του φαρμάκου.

Αξίζουν πραγματικά συγχαρητήρια στις φαρμακευτικές εταιρίες. Γιατί μπορεί να μην δέχτηκαν να παραχωρήσουν δωρεάν τα πνευματικά τους δικαιώματα, τις «πατέντες» για τα εμβόλια. Αλλά μας έχουν παραδώσει δωρεάν μαθήματα επιτυχούς διαπραγμάτευσης. Τελευταίο μάθημα και πολύ διδακτικό αυτό που μας προσφέρει το δίδυμο Pfizer/Biontech, που όπως αποκαλύπτεται τώρα ξεκίνησε το παζάρι με την ΕΕ ζητώντας 54 ευρώ ανά δόση εμβολίου. Η τελική τιμή δεν έχει βεβαίως ανακοινωθεί. Αλλά όλες οι, μάλλον επιβεβαιωμένες, διαρροές μιλούν για περίπου 15,50 ευρώ ανά δόση, ποσό περίπου αντίστοιχο με εκείνο που πληρώνουν και οι ΗΠΑ.

Είναι σαφές ότι η «αρχική τιμή» ήταν εξωφρενική. Το εκτίμησαν από την πρώτη στιγμή όσοι ειδικοί κλήθηκαν να το κάνουν. Αλλά είναι σίγουρο ότι όταν ξεκινάς από τόσο ψηλά και τελικά καταλήγεις κάτω από το ένα τρίτο της αρχικής σου προσφοράς η άλλη πλευρά, στην προκειμένη περίπτωση η Κομισιόν, θα πρέπει να νοιώθει πολύ ευτυχισμένη. Μπορεί κάποιοι στις Βρυξέλλες και να υπερηφανεύονταν ότι τις «τούμπαραν» τις παντοδύναμες πολυεθνικές του φαρμάκου. Πρώτο δίδαγμα: Αυτή είναι η τέχνη της διαπραγμάτευσης. Να κάνεις τον άλλο να αισθάνεται κερδισμένος και να παραβλέπει τα δικά σου οφέλη.

Ενδιαφέρον έχει επίσης να δούμε και την επιχειρηματολογία του διδύμου των εταιριών. Κυρίως της Biontech, που είναι και η ευρωπαϊκή εταιρία, η οποία έχει χρηματοδοτηθεί αδρά στις έρευνες της, κάτι το οποίο χωρίς ντροπή ψευδώς αρνιόταν στο σχετικό συνοδευτικό έγγραφο, ενώ «ο κόσμος το ΄χε τούμπανο». Έλεγε λοιπόν η γερμανική εταιρία ότι η τιμή αυτή δεν αντιστοιχούσε στο κόστος έρευνας και παραγωγής, συν ένα λογικό περιθώριο κέρδους. Αλλά εξηγούσε ότι η Κομισιόν θα πρέπει να συνυπολογίσει και τα λεφτά, που θα γλυτώσει όταν αρχίσουν οι εμβολιασμοί και κάποια στιγμή θα σταματήσουν τα τόσο κοστοβόρα lockdown. Άρα «πληρώστε και κάτι παραπάνω».

Μιλάμε για ένα μνημείο νεοφιλελεύθερου κυνισμού, πριν από το οποίο ο «πολύς» κύριος Σαχίν, ιδρυτής της εταιρίας, διαβεβαίωνε σε συνεντεύξεις του ότι έχει συναίσθηση της σημασίας του όλου εγχειρήματος για το κοινωνικό σύνολο και σε καμιά περίπτωση δεν βλέπει το εμβόλιο ως ευκαιρία να κερδοσκοπήσει. Πρόσθετο δίδαγμα λοιπόν: Ένα καλό αποτέλεσμα σε μια διαπραγμάτευση προϋποθέτει να αποσυνδέσεις την επιχειρηματολογία σου και από την ειλικρίνεια και από τη λογική.

Βεβαίως «το περιστατικό των 54 ευρώ» δεν ήταν το μοναδικό, που μας έδειξε πόσο μας «αγαπάνε» οι εταιρίες και πόσο τρυφερά έχουν μάθει τελικά να τις αντιμετωπίζουν οι ανά τον κόσμο κυβερνώντες. Δεν είναι μόνο ότι όλες σχεδόν χρηματοδοτήθηκαν με αρκετά δισ. από όλες τις κυβερνήσεις, που είχαν αυτή τη δυνατότητα. Αν δει κανείς τα όσα έχουν διαρρεύσει μέχρι τώρα διαπιστώνει ότι, σε όλες τις φάσεις η Κομισιόν βρέθηκε απέναντι σε συνομιλητές που είχαν μαξιμαλιστικούς στόχους σε όλα τα επίπεδα, ελπίζοντας να κερδίσουν όσο το δυνατόν καλύτερες συμφωνίες.

Τι ζητούσαν οι εταιρίες; Απόλυτη εμπιστευτικότητα για τα όσα συμφωνηθούν, απαλλαγή σε μεγάλο βαθμό από τυχόν ευθύνες για πιθανές παρενέργειες, μάλλον ασαφή χρονοδιαγράμματα παράδοσης, να αναλάβουν τα κράτη την ευθύνη για την δημιουργία των απαραίτητων υποδομών και δημιουργίας μιας ασφαλούς εφοδιαστικής αλυσίδας, να δίνουν αυτές έγκριση για την περίπτωση που εμβόλια εξαχθούν σε χώρες εκτός ΕΕ. Τα περισσότερα από αυτά τα επέβαλαν. Και φυσικά αυθαίρετα καθορισμένες τιμές. Εχει για παράδειγμα διαρρεύσει ότι το Ισραήλ, που εξασφάλισε πολύ πιο γρήγορα πολύ περισσότερα εμβόλια από την Pfizer πληρώνει κάπου 23 ευρώ τη δόση. Κάποιοι μιλούν και για περισσότερα.

Υπό αυτό το πρίσμα ήταν πράγματι θετικό επί της αρχής ότι η ΕΕ αποφάσισε να διαπραγματευτεί συνολικά για λογαριασμό των «27». Μπορεί να φανταστεί κανείς τι «πάρτυ» θα είχε γίνει αν είχαν υπάρξει ξεχωριστές διαπραγματεύσεις σε πνεύμα «ποιός θα πάρει πρώτος» ειδικά με χώρες, όπου συνηθίζεται να λαμβάνει το «κατιτίς» του και αυτός που ευθύνεται να κλείσει τις δουλειές (και δεν εννοείται μόνο η Ελλάδα εδώ, είναι πολύ περισσότερες).

Αλλά σε κάθε περίπτωση αυτό που αποκαλύπτεται σταδιακά είναι ότι οι κυβερνήσεις και η ΕΕ ως «εκπρόσωπός» τους λειτούργησαν σε μεγάλο βαθμό ως απλοί διεκπεραιωτές εταιρικών συμφερόντων. Αυτό εξηγεί και την ατολμία και απροθυμία τους να διεκδικήσουν από τις εταιρίες τις «πατέντες» των εμβολίων, ακόμα και τώρα, εν μέσω του χάους με τις καθυστερήσεις. Αν απορούσατε τι ακριβώς σημαίνει «Μεταδημοκρατία» έχετε τώρα ένα καλό παράδειγμα. Ακόμα ένα δίδαγμα. Και αυτό δωρεάν.