Δεν υπάρχει κλιματική δικαιοσύνη χωρίς δικαιοσύνη για πρόσφυγες και μετανάστες

Πριν δύο εβδομάδες γίναμε μάρτυρες μιας ακόμη τραγωδίας στη Θάλασσα της Μάγχης την με την απώλεια πολλών ανθρώπινων ζωών. Τουλάχιστον 31 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, σκορπίζοντας στο βυθό της θάλασσας ελπίδες και όνειρα, οικογένειες και ένα καλύτερο μέλλον.

Αυτή η τραγωδία δεν ήταν, δυστυχώς, μια «ανωμαλία» στο σύστημα εξόντωσης ανθρώπων που αναζητούν τη διαφυγή από τον πόλεμο, την ανέχεια και την ανασφάλεια. Τα τελευταία χρόνια έχουμε δει ένα όλο και πιο βίαιο καθεστώς στα σύνορα να οδηγεί σε όλο και περισσότερους θανάτους στις ακτές της Ευρώπης, είτε αυτές είναι στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία ή τη Μεγάλη Βρετανία.

Άνθρωποι στην Αφρική, την Ασία και τη Νότια Αμερική έχουν υποστεί εδώ και καιρό το βάρος των συνεπειών της κλιματικής κρίσης. Μιας κλιματικές κρίσης που οι ίδιοι ποτέ δεν προκάλεσαν. Το πλουσιότερο 1% του παγκόσμιου πληθυσμού προκαλεί διπλάσιες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από τα φτωχότερα 3,1 δισεκατομμύρια ανθρώπων, αλλά είναι οι φτωχότεροι και πιο αδύναμοι του κόσμου αυτού που τώρα αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους λόγω της ξηρασίας, των πλημμυρών, της αποψίλωσης των δασών, των τοξικών αποβλήτων και της διάβρωσης των ακτών. Αυτή τη στιγμή που γράφονται αυτές οι λέξεις, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι μετακινούνται εντός των εθνικών τους συνόρων τους ή σε γειτονικές χώρες.

Δυστυχώς, αντί να βλέπουμε την ανθρώπινη μετακίνηση ως μια πραγματικότητα που πρέπει να διαχειριστούμε και ως βασικό στοιχείο μιας δίκαιης μετάβασης, βλέπουμε την Ευρώπη να περιθωριοποιεί όλο και περισσότερο τους μετανάστες και τους πρόσφυγες και να κλείνει τα σύνορά της. Εδώ και χρόνια, αυτό το επικίνδυνο σύνολο αντιμεταναστευτικών πολιτικών συνδυάζεται με κανόνες θεωρήσεων visa που κρατούν πολλά εκατομμύρια ανθρώπους σε καθεστώς «προσωρινότητας». Όταν οι άνθρωποι ξεγλιστρούν από το καθεστώς αυτό, στερούνται βασικά δικαιώματα και υπηρεσίες, όπως η ιατρική περίθαλψη ή πρόσβαση σε μια μίνιμουμ κρατική στήριξη, και καθίστανται ευάλωτοι στην εκμετάλλευση. Το είδαμε και μέσα στην πανδημία, με συνανθρώπους μας σε όλο τον κόσμο που αναγκάστηκαν να συνεχίσουν την επικίνδυνη εργασία τους και πέθαναν χωρίς ποτέ να λογοδοτήσει η εκάστοτε κρατική αρχή.

Καθώς οι συνέπειες της κλιματικής κρίσης οξύνονται, οι μετακινήσεις πληθυσμών γίνονται και θα συνεχίζουν να γίνονται όλο και πιο μαζικές.  Η ακροδεξιά ρητορική γίνεται κυρίαρχη, τα δικαιώματα των μεταναστών και των προσφύγων συνθλίβονται, με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι άνθρωποι να πεθαίνουν στην προσπάθεια να διασχίσουν σύνορα.

Η μετακίνηση δεν είναι κάτι που πρέπει να φοβόμαστε. Η μετανάστευση συμβαίνει εδώ και αιώνες, αποτελώντας κεντρικό, ζωτικό στοιχείο της ανθρώπινης ιστορίας. Οι άνθρωποι πάντα μετακινούνταν και πάντα θα μετακινούνται. Πρέπει να διεκδικήσουμε ένα μέλλον που να αναγνωρίζει και να αποδέχεται αυτή την συνθήκη, μια πραγματικότητα όπου τα σύνορα θα είναι ανοιχτά σε μετακινήσεις και δεν θα ορθώνονται εμπόδια που θα οδηγούν στο θάνατο ανθρώπων. Πρέπει να απαιτήσουμε έναν κόσμο ισότητας και ίσων ευκαιριών,  αναδιανομής του πλούτου και αλληλεγγύης για όσους έρχονται και χτυπούν την πόρτα μας. Δεν μπορούμε να έχουμε κλιματική δικαιοσύνη χωρίς δικαιοσύνη για τους μετανάστες και τους πρόσφυγες. Είναι τόσο απλό.