Κούρος Νουρμοχαμαντί Μπαϊγκί: «Νιώθω επιτέλους ότι ανήκω κάπου»
Το μολύβι του Κούρος είναι προέκταση του χεριού του. Αυτό που αφήνει στο χαρτί είναι αποτέλεσμα ενός κόπου. Κι εκείνο που καθορίζει το μέλλον.
Τι κρύβει το μολύβι του Κούρος; Τι κρύβει το μολύβι του ενώ λύνει μια εξίσωσης. Ενώ γράφει μια πρόταση στα ελληνικά που παλιότερα δεν φανταζόταν ότι μπορούσε να μεταφέρει στο χαρτί από τη μητρική του; Τι κρύβει το διάπλατο χαμόγελό του όταν έμαθε τα αποτελέσματα στις Πανελλαδικές, όταν του λένε συγχαρητήρια on camera και αντιδρά με ενθουσιασμό τόσο πηγαία;
Τι κρύβει μέσα του το μολύβι, διερωτώνται σε μια αποστροφή τους οι Social Waste. Τo hip hop συγκρότημα που αγαπά ο ίδιος ν’ ακούει γιατί του αρέσουν «πάρα πολύ τραγούδια που σημαίνουν κάτι». Πόσο μάλλον όταν οι στίχοι τους ταυτίζονται κάπως με τη δική του ζωή και τη δική του εμπειρία, όπως μου λέει.
Του Κώστα Παπαντωνίου για την Αυγή
Η καθαρή δυνατή φωνή που άκουσα στο βίντεο με τις πρώτες δηλώσεις για την επιτυχία του ακουγόταν τώρα στο ακουστικό μου. Ποια η πραγματικότητα πίσω απ’ το χαμόγελό σου; τον ρωτώ. Αντιδρά μ’ ένα γέλιο τραχύ. Στιγμιαίο. Σαν βήχα. Που πρόδιδε ότι δεν ήξερε από που ν’ αρχίσει ν’ απαριθμεί τις δυσκολίες. «Γενικότερα με βλέπετε αυτές τις ημέρες έτσι, αλλά δεν ξέρετε τι έχω περάσει και τι κρύβεται πίσω μου. Κατά κανόνα, είμαι ένας άνθρωπος που δεν το δείχνω. Προσπαθούσα ν’ αποφεύγω τέτοιες συζητήσεις, ν’ αποφεύγω να πω ότι ζω στο καμπ. Τώρα όμως δεν έχω άλλη επιλογή» μου απαντά.
Το μολύβι του Κούρος είναι μια προέκταση του χεριού του. Εκείνο που αφήνει στο χαρτί είναι το αποτέλεσμα ενός κόπου. Κι εκείνο που καθορίζει το μέλλον. Πίσω του το μολύβι, πίσω απ’ την κεραμιδί προσθήκη γόμας, έχει μια νοητή πορεία. Τη διαδρομή της ζωής του Κούρος Νουρμοχαμαντί Μπαϊγκί, πρόσφυγα απ’ το Ιράν στα 15. Που ακούμπησε τα πόδια του στον πάτο μια βάρκας κι ένιωθε τον πάτο της θάλασσας. «Μολύβι που γράφει και γόμα που σβήνει» λέει ένας ακόμη στίχος.
«Γενικότερα στα καμπς το θέμα είναι ότι δεν καταλαβαίνεις πώς περνάει ο χρόνος. Χάνεσαι λίγο. Επειδή είσαι πάντα στις ουρές. Πάντα περιμένεις για κάτι. Πάντα κάτι υπάρχει και πρέπει να περιμένεις να πάρεις αυτό το κάτι» θυμάται από τις ημέρες που ζούσε ακόμη χωρίς χαρτιά και χειροπιαστή προοπτική. Ήταν οι ημέρες επίσης που έκανε τηλεκπαίδευση απ’ το κοντέινερ.
«Μολύβι που κρύβει πιστεύω και στόχους, ιδέες και όνειρα ουτοπικούς τόπους, παιδιών ζωγραφιές τόσο απλές σα μαγεία, καρδιάς μαντινάδες στιχάκια με ουσία» γράφει ένα ακόμη τετράστιχο απ’ το αγαπημένο του τραγούδι.
«Νιώθω επιτέλους ότι ανήκω κάπου»
Χαρτιά για άσυλο πήρε τελικά η οικογένεια μόλις τον περασμένο Ιανουάριο. Κατάφερε να αποδείξει ότι η επιστροφή της στο Ιράν ισοδυναμούσε με θανάσιμη απειλή για τη ζωή των μελών της. Και στη συνέχεια μπόρεσε επιτέλους να νοικιάσει ένα σπίτι. Οι γονείς δούλευαν ως διερμηνείς και η νέα συνθήκη επιτέλους διευκόλυνε τον Κούρος να προσηλωθεί στον στόχο του.
Η αρχή δεν ήταν εύκολη, είχε συμπαραστάτες όμως τους συμμαθητές του. «Τα παιδιά με βοήθησαν πολύ. Κάποιες φορές καθόμουν δίπλα σ’ ένα παιδί και κάθε φορά που δεν καταλάβαινα μου έδειχνε. Τις πιο πολλές φορές, όταν ο καθηγητής με ρωτούσε κάτι δεν ήξερα τι να πω και μετά ο διπλανός μου έλεγε. Μου εξηγούσε».
Γι’ αυτό κιόλας, νιώθοντας την επιτυχία του ως αποτέλεσμα και του ανθρώπινου περιβάλλοντος μέσα στο οποίο βρέθηκε, νιώθει άβολα να πέφτει όλη η προσοχή πάνω του. «Ξέρετε τι, εγώ έχω έναν τίτλο πάνω μου, εγώ είμαι πρόσφυγας. Όταν κάποιος ακούει αυτή τη λέξη, κάπως στο μυαλό του δημιουργεί τα προβλήματά μου. Ενώ τ’ άλλα τα παιδιά δεν έχουν αυτό τον τίτλο από πάνω τους. Δεν βλέπουν τι προβλήματα έχουν αυτά τα παιδιά. Τι έχουν αντιμετωπίσει. Μπορεί να έχουν προβλήματα με τους συμμαθητές τους. Μπορεί να έχουν κάποιο άλλο ζήτημα που δεν το ξέρει κανένας. Όλοι οι άνθρωποι ξέρανε τα δικά μου προβλήματα επειδή είμαι πρόσφυγας κι επειδή έχω αυτή τη λέξη από πάνω».
Για εκείνον το πραγματικά σημαντικό δεν είναι οι κάμερες που στήθηκαν μπροστά του τις τελευταίες ημέρες. «Αυτή τη στιγμή νιώθω, μετά από ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, ότι ανήκω κάπου». Κάθε πρόσφυγας, μετέωρος στο πουθενά, νιώθει την ίδια ανάγκη. Να γίνει το πουθενά ένας τόπος που αισθάνεται πια ασφαλής. Γιατί όπως λέει και το τραγούδι, «δεν φαντάζεσαι, ρε μάγκα μου, τι κρύβει το μολύβι».
Λόγια αγάπης από τον Οικονομάκη των Social Waste
Μιλώντας για τα μουσικά του γούστα, ο Κούρος αποκάλυψε ότι του αρέσουν οι Social Waste («Η Καθημερινή», 28.06.2022). Η μπάντα διάβασε το άρθρο και το δημοσίευσε στη σελίδα της, λέγοντας ότι στην επόμενη συναυλία που θα δώσει στη Θεσσαλονίκη, όπου θα ζει πια ο 19χρονος ως φοιτητής στη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών, θα τον έχει προσκεκλημένο. Ο Κούρος ενθουσιάστηκε κι έγραψε από κάτω: «Είστε θεοί, ρε μάγκες!».
Την κουβέντα τους αυτή τη συνεχίζουμε τώρα μέσω της ΑΥΓΗΣ. Ο Λεωνίδας Οικονομάκης, τραγουδιστής και στιχουργός στο σχήμα, μας λέει ότι η αναφορά του Κούρος τους συγκίνησε. «Γιατί βλέπεις καμιά φορά πόσο μακριά μπορούν να φτάσουν οι στίχοι των τραγουδιών». Κάποια λόγια σημαντικά για τον Κούρος βρίσκονται στο τραγούδι «Για να νικήσουν». «Στην πραγματικότητα προσπαθεί να κάνει ορατές τις κοινωνικές ανισότητες λέγοντας “φαντάσου να γεννιόσουν κάπου αλλού, κάπως αλλιώς, υπό άλλες συνθήκες”» εξηγεί ο Λ. Οικονομάκης.
Ο μουσικός μοιράζεται και κάποια λόγια που θα ήθελε να πει στον νεαρό πια φοιτητή αν τον είχε ποτέ μπροστά του: «Βλέπω τώρα ότι προσπαθούν να σε προσεγγίσουν διάφοροι καλοθελητές της εξουσίας, ο ίδιος ο Μητσοτάκης. Το ότι έγραψες καλά, ότι κάποιοι σε βοήθησαν, ότι κάποιοι δάσκαλοι σου κάνανε ιδιαίτερα, γι’ αυτά δεν είναι υπεύθυνος ο Μητσοτάκης, είναι υπεύθυνη η αλληλεγγύη των ανθρώπων. Ο Μητσοτάκης είναι υπεύθυνος για τα άλλα, για τα άσχημα, για τα καμπ που κρατάνε φυλακισμένους άλλους ανθρώπους. Οπότε θα ήθελα να το θυμάσαι αυτό και να το προσέξεις».
«Έμεναν 4 άτομα σ’ ένα κοντέινερ κι έπρεπε εκεί να γίνει το διάβασμά του»
Για την καθημερινότητα με τον ίδιο και τα μαθήματα μαζί του μιλάει στην Αυγή η καθηγήτριά του Λιάνα Κόκκινου
Μετά το σχόλασμα οι συμμαθητές και φίλοι του θα πήγαιναν μια βόλτα να ξεσκάσουν ή στο σπίτι τους για φαγητό. Εκείνος πάλι θα συνέχιζε. Θα έπαιρνε τον δρόμο για να βρεθεί σε μια άλλη αίθουσα διδασκαλίας και να συνεχίσει για ακόμα μία ώρα την προετοιμασία του για τις εξετάσεις. «Από την αρχή ο στόχος ήταν να περάσει στις Πανελλαδικές και να βρεθεί σ’ ένα πανεπιστήμιο» μου λέει η καθηγήτριά του Λιάνα Κόκκινου.
Τον γνώρισε στα καμπ. Όταν άφηνε τις ουρές, ο Κούρος ερχόταν στον χώρο διδασκαλίας που είχαν στήσει στον καταυλισμό του Καρά Τεπέ τα Παιδικά Χωριά SOS. Όταν έφυγε απ’ το καμπ τα μαθήματα γίνονταν σε κέντρο εκπαίδευσης στην πόλη της Μυτιλήνης. «Προσπαθούσαμε να κάνουμε ενδυνάμωση στο λεξιλόγιό του και μετά ν’ αναλύουμε διάφορα θέματα που απασχολούν την επικαιρότητα και γενικότερα τον κόσμο».
Το πολύ καλό επίπεδο ελληνικών του Κούρος, το οποίο θαύμασε η χώρα στην τηλεόραση, χτίστηκε βήμα βήμα. «Ξεκινήσαμε από τα πολύ βασικά. Με οικογένειες λέξεων, με βασική γραμματική και στη συνέχεια όλο αυτό χτιζόταν και ανέβαινε σταδιακά το επίπεδο». Η εξέλιξη αποτυπωνόταν στη διαχείριση των προκλήσεων που εμφανίζονταν μπροστά του, γράφοντας πρώτα μ’ επιτυχία στις εξετάσεις για τη μετάβασή του από το ΕΠΑ.Λ. στο Πρότυπο Λύκειο Μυτιλήνης. «Μ’ εντυπωσίασε ο ρυθμός μάθησης. Ήταν εξαιρετικά γρήγορος. Όπως κι η θέληση που έβλεπα σ’ εκείνον και στην οικογένειά του, αν σκεφτείς και τις συνθήκες και το ότι μένανε 4 άτομα μέσα σ’ ένα κοντέινερ κι έπρεπε εκεί να γίνει το διάβασμά του (σ.σ. υπάρχει κι ένας μικρότερος αδερφός που θα πάει τώρα στην Α΄ Λυκείου)».
Αρχικά, η οικογένεια βρέθηκε στη Μόρια. Πέρασε στο δημοτικό καμπ του Καρά Τεπέ, στη συνέχεια στο ΚΥΤ Λέσβου και πολύ αργότερα εγκαταστάθηκε σε διαμέρισμα στο κέντρο της πόλης, όταν πήρε τα χαρτιά για το άσυλο. «Χρειάστηκαν πολλές προσπάθειες» σημειώνει η Λ. Κόκκινου. Έως και 6 μήνες νωρίτερα ο Κούρος δεν γνώριζε καν αν θα δώσει εξετάσεις. «Ήμουν πραγματικά χάλια. Προσπαθούσα για κάτι που δεν ήξερα αν μπορούσε να γίνει. Ήξερα ότι χωρίς χαρτιά δεν θα μπορούσα να δώσω. Όταν τα πήρα τελικά, ήξερα ότι αν προσπαθήσω, αν διαβάσω, κάτι θα κατάφερνα. Δεν γινόταν να γράψω μηδέν» λέει ο Κούρος.
Οι συνθήκες διαβίωσης, το καθημερινό άγχος με τα έγγραφά τους, οι συνεντεύξεις και το ταξίδι που κουβαλάνε για όλη τους τη ζωή απαιτούν μεγάλη προσπάθεια για να τα καταφέρουν οι πρόσφυγες στο ανώτερο επίπεδο εξετάσεων, όπως εξηγεί, δίνοντας όλο το πλαίσιο, η Λ. Κόκκινου.
Αν εξομαλυνόταν η ψυχοφθόρα καθημερινότητα, τότε οι Κούρος ανά τη χώρα θα γίνονταν σίγουρα περισσότεροι. «Λένε, τι ωραία ελληνικά που μιλάς. Μέσα σε 3 χρόνια έχεις μάθει τόσο καλά τη γλώσσα. Πιστεύω όμως ότι κάθε παιδί μπορεί να το κάνει αυτό» υπογραμμίζει με αφοπλιστική σεμνότητα ο επιτυχών.
