Μία ειρηνική διαδήλωση γυναικών. Μία διαμαρτυρία κατά του προέδρου της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο. Η Γελένα Λεουτσάνκα, όπως συνηθίζει, στην πρώτη γραμμή.
Της Εβίνας Μάλτση
Η διάσημη και εξαιρετική παίκτρια μπάσκετ της χώρας δεν σιωπά. Η στάση που κράτησε σε όλη αυτή την κατάσταση η δεν μπορώ να πω ότι με ξάφνιασε. Είναι μία αθλήτρια που όπως δείχνει η πορεία και η καριέρα της, αγωνίζεται για το δίκαιο, για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Επιθυμεί δικαιοσύνη, επιθυμεί ισότητα.
Ενδεχομένως, τα προηγούμενα χρόνια, να μην βγήκε μπροστά τα μιλήσει για όλα αυτά διότι έπαιζε σε χώρες, όπως η Αμερική, όπου ο δημόσιος λόγος είναι δεδομένος.
Πριν από μερικούς μήνες ενημερωθήκαμε από διάφορα γκρουπ στα οποία έχουμε ενταχθεί, για την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα της Λεουτσάνκα. Έλεγαν για νοθεία σε εκλογές, για καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εκείνη την περίοδο δεν είχαμε ακόμη ξεκάθαρη εικόνα και ομολογώ ότι αυτά μας ακούστηκαν λίγο υπερβολικά.
Παρόλα αυτά, όλοι οι μεγάλοι αθλητές ένωσαν τις δυνάμεις τους και βγήκαν μπροστά. Αυτό έκανε και η Γελένα. Όχι απλώς με λέξεις, αλλά βγαίνοντας στους δρόμους, να διαμαρτύρεται για δημοκρατία, για ελευθερία λόγου και για μία καλύτερη συνθήκη και για την πατρίδα της και για όλο τον κόσμο.
Δεν με ξάφνιασε ότι επέλεξε να κάνει κάτι τέτοιο εκείνη, αλλά με ξάφνιασαν αυτά που μάθαμε ότι πράγματι συμβαίνουν στη Λευκορωσία και πως οι καταστάσεις έχουν ξεφύγει… Γι’ αυτό και ήρθε η μεγάλη αντίδραση.
Η Γελένα Λεουτσάνκα στην πρώτη γραμμή των διαδηλώσεων στη Λευκορωσία / Photo by: Yelena Leuchanka – Facebook.
Η 37χρονη Γελένα συνελήφθη με την κατηγορία της παραβίασης του νόμου περί συναθροίσεων. Την εντόπισαν στο αεροδρόμιο, ενώ ετοιμαζόταν να ταξιδέψει στο εξωτερικό για προγραμματισμένη (και δηλωμένη στην ομοσπονδία μπάσκετ της χώρας της) αποθεραπεία, στην Ελλάδα. Είναι μία κοπέλα την οποία όποτε έχω συναντήσει είναι πάντοτε ιδιαιτέρως κοινωνική, φιλική και ένα φιλειρηνικό άτομο.
Δεν έχουμε παίξει ποτέ στην ίδια ομάδα, ωστόσο ήμασταν για χρόνια αντίπαλες σε διάφορες χώρες και κάναμε παρέα. Γνωριζόμαστε πολλά χρόνια και είχαμε συναναστροφές. Έχει έρθει στην Ελλάδα πολλές φορές, έχουμε αναμετρηθεί με τις εθνικές ομάδες και ο χαρακτήρας της είναι πάντα «-ευ». Ευ αγωνίζεσθαι!
Εβίνα Μάλτση / Photo by: Ανδρέας Παπακωνσταντίνου – Tourette Photography.
Έχει σπουδάσει στις Η.Π.Α., έχει αγωνιστεί στο WNBA (Σάρλοτ Στινγκ, Ουάσινγκτον Μίστικς, Ατλάντα Ντριμ) και σε Τουρκία, Ρωσία, Πολωνία και Κίνα. Κύριο χαρακτηριστικό της είναι η σκληρή δουλειά και αγωνίζεται δίκαια. Αυτό φαινόταν και από τον τρόπο παιχνιδιού της και από το πόσα έχει πετύχει. Έχει πολύ υψηλά ιδανικά και αξίες και για αυτό προτίμησε να μην σιωπήσει ή να εξαφανιστεί, αλλά να αντιδράσει και να μιλήσει.
Αυτό που συμβαίνει έχει, φυσικά, σοκάρει όλη την αθλητική κοινότητα και όχι μόνο και δυστυχώς δεν είναι το μόνο συμβάν παγκοσμίως. Γι’ αυτό κι εμείς οι αθλητές πρέπει να υψώσουμε τις φωνές μας. Οφείλουμε να διεκδικούμε μέσω της πλατφόρμας μας το καλύτερο για την κοινωνία μας, για τις χώρες μας και τις τωρινές και τις επόμενες γενιές. Η δικτατορία, ο φασισμός είναι εχθροί της δημοκρατίας και πρέπει όλοι να υπερασπιζόμαστε τα ιδανικά της και την ελευθερία λόγου.
Έχω βρεθεί, κατά καιρούς, σε διάφορες χώρες. Έχω συναντήσει διαφορετικές συνθήκες και καταστάσεις, όχι ακριβώς με την έννοια του καθεστώτος, αλλά με την κουλτούρα. Βεβαίως αυτά τα δύο συνδυάζονται. Όταν έχεις μπροστά σου ένα αυταρχικό καθεστώς είσαι εύλογα πιο συγκρατημένος, διότι υπάρχει φόβος. Δεν θέλεις να καταλήξεις στη φυλακή. Δεν θέλεις να είσαι ή να αισθάνεσαι διωγμένος ή να χάσεις τη δουλειά σου.
Τα τελευταία χρόνια, πάντα ξεκινώντας από την Αμερική, βλέπουμε ότι η φωνή των αθλητών έχει γίνει πιο δυνατή και έχει θέσει το παράδειγμα για τον υπόλοιπο κόσμο. Βεβαίως, δεν είναι παντού το ίδιο εύκολο. Είναι πιο εύκολο να τοποθετηθεί ένας σταρ το ΝΒΑ εναντίον του «πλανητάρχη» -και δεν έχει σημασία το όνομα του εκάστοτε προέδρου- από το να το κάνει ένας άλλος αθλητής, σε μία άλλη χώρα.
Στην Τουρκία πολλοί είναι διωγμένοι και οι οικογένειές τους είναι στη φυλακή. Μόνο ο Ενές Καντέρ, από τις Η.Π.Α. -καθώς δεν αν πατήσει το πόδι του στην πατρίδα του θα συλληφθεί-, υψώνει τη φωνή του.
Δεν θεωρώ ότι πρέπει να γίνονται κινήσεις οι οποίες είναι ριζοσπαστικές αλλά δεν έχουν αποτέλεσμα, διότι πολλές δράσεις πρέπει να έχουν το κατάλληλο τάιμινγκ. Πάντα συλλογικά, ώστε να σημαίνει κάτι και να επιφέρει αλλαγή. Να μην πηγαίνουν οι προσπάθειες χαμένες. Από την άλλη, η σιωπή μπορεί να παρεξηγηθεί και πολλοί την θεωρούν και συνενοχή, συγκατάθεση.
Η Εβίνα Μάλτση με τη φανέλα της Εθνικής, σε αγώνα με την Πολωνία, τον Ιούνιο του 2009, στο Ευρωμπάσκετ της Λετονίας / Photo by: Eurokinissi (Action Images).
Στη Λευκορωσία, ο πρόεδρος (από το 1994!) Λουκασένκο είχε σκοπό αρχικά να προστατεύει τους αθλητές, ώστε να χρησιμοποιεί τα σπορ ως μέσο προσωπικής προβολής του. Από το καλοκαίρι, από τον Ιούνιο του 2020, ωστόσο, μας ενημέρωσε ο πρόεδρος του συνδέσμου όλων των Ευρωπαίων αθλητών για τις προθέσεις του Λουκασένκο.
Επιθυμούσε να χρησιμοποιεί τους αθλητές, να τους έχει με το μέρος του. Τους χάριζε προνόμια και τους έβαζε μπροστά ως «βιτρίνα» της χώρας του, τους θεωρούσε «δικούς του». Κατά κάποιο τρόπο πίστευε ότι τους υποκινεί, τους ελέγχει, νόμιζε πως του ανήκουν.
Όμως κάποιοι αντέδρασαν, τελικά. Η πολιτική κατάσταση στη Λευκορωσία ξέφυγε, πολλοί αθλητές στάθηκαν απέναντί του και επιχείρησε να τους φέρει σε ρήξη. Ουσιαστικά αυτή η κίνησή του δείχνει δικτατορία. Γι’ αυτό και πήρε τόσο μεγάλη έκταση, εύλογα, και το θέμα της σύλληψης της Γελένα.
Η European Elite Athletes Association ζήτησε την απελευθέρωση της Λεουτσάνκα, μετά τη σύλληψη και τη 15μερη φυλάκισή της, αλλά και τη διαγραφή όλων των εις βάρος της κατηγοριών. Η ίδια επιμένει πως «αν και πολλοί με ρωτάνε γιατί το κάνω, δεν θα μπορούσα να είχα διαλέξει τον εύκολο δρόμο, να τα μαζέψω και να πάω να ζήσω στην Αμερική. Αυτό θα ήταν ενάντια στις ηθικές αξίες μου. Ανατριχιάζω που το αναφέρω, αλλά αυτό είναι πιο σημαντικό από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, από κάθε ματς, κάθε νίκη και κάθε τίτλο»
Περίπου 700 αθλητές από τη Λευκορωσία έχουν υπογράψει μία ανοικτή επιστολή με την οποία ζητούν τη διεξαγωγή νέων εκλογών και, μεταξύ άλλων, το τέλος της ανεξέλεγκτης αστυνομικής βίας. Ως Εβίνα και ως αθλήτρια στέκομαι στο πλευρό της Γελένα γιατί το 2020 δεν νοείται να καταλήγεις στη φυλακή για τη συμμετοχή σου σε μία ειρηνική διαδήλωση. Αυτό δεν μπορεί και δεν πρέπει να συμβαίνει πουθενά.
Ως τώρα ξέραμε ότι τέτοιες καταστάσεις λαμβάνουν χώρα σε ανατολικές χώρες και ήταν κατακριτέο από τη Δύση, όμως παρατηρούμε το ανησυχητικό φαινόμενο της επανάληψης σε πολλά μέρη του κόσμου. Η Λεουτσάνκα, η οποία έχει αγωνιστεί με την Εθνική ομάδα της χώρας της σε δύο διοργανώσεις Ολυμπιακών Αγώνων, είναι μία ακόμη αθλήτρια που πρεσβεύει τις Ολυμπιακές αξίες και απλώς συμμετείχε σε μία ειρηνική διαμαρτυρία. Η δική της συμπαράσταση στον λαό της πατρίδας της δεν μπορεί παρά να χαίρει της φιλικής και συναδελφικής αλληλεγγύης από όλους μας.
Είμαστε στο πλευρό της Γελένα και δεν μπορώ να σταματήσω να σκέφτομαι πως θα μπορούσα να είμαι στη θέση της Λεουτσάνκα. Οποιοσδήποτε θα μπορούσε να είναι στη θέση της.
Photo by: Eurokinissi (FIBA.com).
*Η Εβίνα Μάλτση είναι πρώην διεθνής παίκτρια μπάσκετ, άλλοτε αρχηγός της Εθνικής Ομάδας και κάτοχος του ρεκόρ πόντων και συμμετοχών με το εθνόσημο.
[Πηγή]
