Νότια Αφρική, η χώρα των ίσως μεγαλύτερων κοινωνικών αντιθέσεων, όπου δίπλα στους ουρανοξύστες παραπαίουν οι παραγγουπόλεις που στεγάζουν χιλιάδες ανθρώπους, η χώρα του Απαρτχάιντ, του Nelson Mandela και του… Lucas Radebe. Συνήθως ο «Madiba» είχε τον ρόλο του ήρωα των συμπατριωτών του, όμως ο πρώην αμυντικός της Leeds ήταν ο δικός του!
Του Δημήτρη Μιχαλόπουλου
Γεννημένος στο Σαγουέτο της Νότιας Αφρικής, ο Lucas Radebe ήταν ένα από τα δέκα (!) παιδιά της οικογένειας που στεγαζόταν σε ένα σπίτι μόλις τεσσάρων δωματίων. Τα παιδικά του χρόνια στιγματίστηκαν από τους εγχώριους διωγμούς και τον κοινωνικό ρατσισμό απέναντι στην κοινότητα των μαύρων, το γνωστό και ως Απαρτχάιντ (Apartheid), με τον ίδιο να μην μπορεί να μείνει αμέτοχος μπροστά στις βαναυσότητες, που εκτυλίσσονταν μπροστά στα μάτια του. Σε πολύ μικρή ηλικία, και ακολουθώντας το παράδειγμα των μεγαλύτερων, ο Radebe συντάχθηκε με μια ομάδα που αντιτιθόταν στο Απαρτχάιντ με βίαια μέσα, τους «Comrades», όπως δήλωσε χρόνια αργότερα αναπολώντας τις σκοτεινές εκείνες μέρες.
«Δεν θέλαμε τα κυβερνητικά αυτοκίνητα στην περιοχή μας και γι’ αυτό τα καίγαμε. Δεν θέλαμε καμία ανάμειξη του καθεστώτος στις ζωές μας. Δεν μπορώ καν να εκφράσω το συναίσθημα του να τρέχεις όλη μέρα, τη βία. Πολλοί γνωστοί μου κατέληξαν στη φυλακή ή και νεκροί». Βλέποντας τη καθημερινότητα του γιού τους να περιβάλλεται από δραματικές καταστάσεις, οι γονείς του, φοβούμενοι τα χειρότερα, τον φυγάδευσαν από την περιοχή προς τα περίχωρα, όπου θα μπορούσε να συνεχίσει να λαμβάνει τη μόρφωση που χρειαζόταν χωρίς να απειλείται η ζωή του. The rest is history…
Παράλληλα με τις σπουδές του, ο ψηλόλιγνος -έφηβος πλέον- Radebe, ξεκίνησε να ξεχωρίζει με τις επιδόσεις του και στο αθλητικό κομμάτι, αγωνιζόμενος στις ερασιτεχνικές κατηγορίες της περιοχής, προσελκύοντας γρήγορα τα βλέμματα των «μεγάλων» της χώρας. Στον ημιτελικό του ερασιτεχνικού κυπέλλου, και ενώ σιτιζόταν με καλαμάκι λόγω απώλειας δοντιών από κλωτσιά επί μια εβδομάδα, οδήγησε την ομάδα του στον τελικό, προτού ακούσει στην άλλη μεριά του τηλεφώνου τον πρόεδρο της Kaiser Chiefs. Μετά από σκληρές διαπραγματεύσεις, ο Νοτιαφρικανός αμυντικός συμφώνησε να ενταχθεί στο δυναμικό της ομάδας, αφού πρώτα είχε εξασφαλίσει τα απαραίτητα για να συνεχίσει παράλληλα και τις σπουδές του. Είχε επιτέλους γίνει επαγγελματίας, και σε ηλικία 20 ετών, φαινόταν να αφήνει πίσω το ταραχώδες παρελθόν του.
20 Ιουνίου 1992. Ο ήδη διεθνής Radebe, ετοιμάζεται να συστηθεί στο ευρωπαϊκό κοινό, στο φιλικό απέναντι στην Crystal Palace των Gareth Southgate και Geoff Thomas. Με αρκετά μάτια ευρωπαϊκών συλλόγων πάνω του, η τραγωδία φρόντισε να χτυπήσει την πόρτα του πρώτη. Στον δρόμο της επιστροφής από το γήπεδο, σταμάτησε σε τοπική κάβα για να αγοράσει ποτό για τη μητέρα και τον αδερφό του. Μετά από έναν δυνατό κρότο και μερικά δευτερόλεπτα σύγχυσης, ο ανυποψίαστος Νοτιαφρικανός μεταφέρεται εσπευσμένα στο νοσοκομείο έχοντας δεχτεί πυροβολισμό! Σε μεταγενέστερη αναφορά του στο περιστατικό, είπε πως δεν έδωσε σημασία μέχρι να δεί τα αίματα στα ρούχα του, καθώς στο τόπο γέννησης του οι ήχοι από πυροβολισμούς ήταν καθημερινό φαινόμενο!
Ως εκ θαύματος, η σφαίρα είχε διαπεράσει την πλάτη του και είχε εξέλθει από από το μηρό του, χωρίς να έχει χτυπήσει κάποια αρτηρία ή ζωτικό όργανο. Έχοντας διαφύγει τον κίνδυνο για τη ζωή του, μόνο του μέλημα ήταν να επιστρέψει γρήγορα στη δράση και να διεκδικήσει ένα καλύτερο μέλλον για τον ίδιο και την οικογένειά του στην Ευρώπη. Η μεταγραφή του στη Besiktas ναυάγησε εξαιτίας του τραυματισμού του κι έτσι ο Geoff Sleight, chief scout της Leeds, που τον είχε παρακολουθήσει να αγωνίζεται, έπεισε τον τότε προπονητή της ομάδας Howard Wilkinson, να τον αποκτήσει, μαζί με τον συμπαίκτη του, Philemon Masinga.
Η προσαρμογή του στο αγγλικό lifestyle και το βρετανικό κλίμα, δεν ήταν ομαλή, με αποτέλεσμα ο Radebe να μην ενθουσιάσει στο ξεκίνημα του στο Νησί και να περιοριστεί σε συμπληρωματικό ρόλο στο ρόστερ της Leeds. Το ντεμπούτο του δε, δεν ήταν αυτό που ονομάζουμε «επιτυχημένο», καθώς έγινε μπροστά σε ρεκόρ χαμηλής προσέλευσης, σε ένα ματς κόντρα στη Mansfield που συνοδέυτηκε από αποκαρδιωτικό αποκλεισμό από το League Cup! Η συνέχεια, ακόμα πιο δύσκολη για τον Νοτιοαφρικανό αμυντικό, που υπέστη ρήξη συνδέσμου στο γόνατο, με πολλούς να εκφράζουν φόβους για την καριέρα του.
Κάποιος άλλος ίσως τα είχε παρατήσει, για τον ίδιο όμως αυτή η «αποστολή» ήταν σχετικά εύκολη σε σύγκριση με όσα είχε ήδη ζήσει. Πραγματοποιώντας μια εκπληκτική περίοδο αποθεραπείας και διαψεύδοντας τα ιατρικά επιτελεία, κατάφερε να περάσει τα τεστ φυσικής ετοιμότητας και να συμπεριληφθεί στην αποστολή του Κυπέλλου Εθνών Αφρικής με την Εθνική του ομάδα. Ο Wilkinson, που φοβόταν για την ετοιμότητα του παίκτη του, εξέφρασε τις αμφιβολίες του και χρειάστηκαν διαπραγματεύσεις της τελευταίας στιγμής για να πάρει τελικά την άδεια να αγωνιστεί με τους «Bafana Bafana». Η πορεία της Νότιας Αφρικής στο τουρνουά ήταν μαγευτική, εξασφαλίζοντας το εισιτήριο για τον τελικό μπροστά σε 100,000 θεατές στο Soccer City Stadium. Η σημαντικότερη στιγμή της έως τότε καριέρας του Radebe είχε φτάσει. Στον τελικό, η ομάδα του θα κερδίσει την Τυνησία, και ο Nelson Mandela, φορώντας την φανέλα με το εθνόσημο, παρέδωσε το κύπελλο εν μέσω ξέφρενων πανηγυρισμών.
Αυτό ήταν. Η καριέρα του δεν γνώρισε άλλο πισογύρισμα. Εδραιώνοντας τη θέση του στην βασική ενδεκάδα της Leeds, και προσφέροντας cult στιγμές, με αποκορύφωμα την εντυπωσιακή του εμφάνιση ως… τερματοφύλακας σε ματς κυπέλλου κόντρα στην Manchester United (έπειτα από αποβολή του βασικού και απουσία αναπληρωματικού στον πάγκο), ο υψηλόσωμος αμυντικός οδήγησε τα «Παγώνια» στην 5η θέση του βαθμολογικού πίνακα τη σεζόν 97/98, με τον ίδιο να χρίζεται αρχηγός της εθνικής ομάδας στο Παγκόσμιο Κύπελλο του ’98 στα γήπεδα της Γαλλίας, ενώ ανακυρήχθηκε και καλύτερος παίκτης της ομάδας του σε συλλογικό επίπεδο. Την επόμενη σεζόν, κέρδισε και το περιβραχιόνιο από τον προπονητή Graham. Οι αλλαγές στην «κεφαλή» του πάγκου, με τον ερχομό του O’Leary έφεραν και φήμες περί αποχώρησης του αρχηγού με προορισμό την Tottenham, όπου μόλις είχε προσλάβει τον Graham, ωστόσο ο Radebe απέρριψε τις προτάσεις, κερδίζοντας το προσωνύμιο «The Chief». Ανάμεσα στις ομάδες που είχα ενδιαφερθεί για την απόκτησή του ήταν οι Roma, Milan και Manchester United με τον Sir Alex Ferguson να τονίζει πως «όλοι θα έπρεπε να ενδιαφέρονται για τον Radebe».
Όμως, όπως όλες οι ανοδικές καταστάσεις στη ζωή, ακολουθούνται από μια πτώση, πόσo μάλλον στον αθλητισμό, την ίδια τάση ακολούθησε και η μετέπετα αθλητική πορεία του. Παλέυοντας μήνες με αλλεπάλληλους τραυματισμούς κυρίως σε γόνατο και αστράγαλο, ο Νοτιοαφρικανός άσος, αδυνατούσε να επιστρέψει στα γνωστά για εκείνον επίπεδα απόδοσης. Σε συνδυασμό με τις αλληπάλληλες αλλαγές προπονητών, την αλλαγή ιδιοκτησιακού, τον ερχομό νέων αστέρων όπως ο νεαρός Rio Ferdinand και την δύση της λαμπρής εποχής της Leeds, φαινόταν πως είχε φτάσει πλέον το πλήρωμα του χρόνου για μια κατά τα άλλα γεμάτη καριέρα. Έχοντας ηττηθεί στον ημιτελικό κόντρα στη Valencia για το Champions League, αλλά και ένα Κύπελλο Εθνών Αφρικής, το κύκνειο άσμα του «Chief» γράφτηκε σε ένα κατάμεστο από 40,000 κόσμο, Elland Road.
Και αν οι ποδοσφαιρικές περιπέτειες του Radebe, ευχάριστες ή δυσάρεστες, τελείωσαν εκείνη τη σεζόν με τη φανέλα της Leeds, δεν συνέβη δυστυχώς το ίδιο και στην προσωπική του ζωή. Το 2005, πληροφορήθηκε πως η συζυγός του Feziwe έπασχε από καρκίνο. Μετά από τρία χρόνια σκληρής μάχης με την επάρατη νόσο, έχασε τον αγώνα για τη ζωή το 2008. Τα χτυπήματα της μοίρας δεν σταμάτησαν εκεί, με τον Νοτιαφρικανό να θρηνεί και το χαμό του πατέρα του, μόλις έναν χρόνο αργότερα. Το επόμενο διάστημα, και έπειτα από μια περιπέτεια με την καρδιά του, απορρέοντος του στρες, αποσύρθηκε από τα φώτα της δημοσιότητας, θέλοντας να συνέλθει σε προσωπικό και οικογενειακό επίπεδο από τις απανωτές τραγωδίες, ενώ παντρεύτηκε εκ νέου το 2015 και είναι πλέον πατέρας τεσσάρων παιδιών.
Τα τελευταία χρόνια, τον συναντάμε να επιτελεί σημαντικό φιλανθρωπικό έργο, τόσο στην Αγγλία όσο και στην Νότια Αφρική, με τον «Chief» να φροντίζει να δείχνει τη γενναιωδορία και την ευαισθησία του σε κάθε ευκαιρία, όντας και πρέσβης της FIFA. Για την ιστορία, ο Radebe, στα 11 χρόνια παρουσίας του στην Αγγλία με την φανέλα της Leeds, μέτρησε 265 επίσημες εμφανίσεις σκοράροντας και τρία τέρματα. Ήταν γραφτό για τον ίδιο να υπηρετήσει επαγγελματικά μόλις δύο ομάδες (Kaizer Chiefs η άλλη) και φυσικά να δοξάζει την Εθνική της χώρας του, με τον Mandela να δηλώνει τιμητικά πως είναι ο ήρωάς του πριν το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2002!
Πηγή: eyap.gr
