Όταν η Αντιναζιστική Λίγκα και ο σοσιαλιστής Μπράιαν Κλαφ τα έβαλαν με τους φασίστες 

Συναγερμός στο δημοκρατικό κόσμο της Αγγλίας, με πηχυαίους τίτλους εφημερίδων να γράφουν ότι οι νεοναζί καταλαμβάνουν το Ηνωμένο Βασίλειο. Στις τοπικές εκλογές της βρετανικής πρωτεύουσας το 1977, συγκέντρωσαν 119.000 ψήφους, φτάνοντας το 5% του συνόλου των ψήφων, όταν μόλις τέσσερα χρόνια νωρίτερα δεν πλησίαζαν καν το 1%. Το τελευταίο διάστημα, το κίνημά τους, το Εθνικό Μέτωπο (National Front), βρισκόταν σε σταθερή άνοδο: μόνο το προηγούμενο έτος, συγκέντρωνε περίπου το 21% των ψήφων στο Sandwell και στο Wolverhampton, το 18,5% στο Leicester και το 17% στο Watford. 

Οι νεοναζί είναι πλέον πολυάριθμοι και πιο ορατοί από ποτέ στους δρόμους, αλλά ακόμα χειρότερα οι ιδέες τους εξαπλώνονται πιο γρήγορα στους κόλπους της κοινωνίας. Καλούν τους πολίτες να τους ψηφίσουν και να γίνουν μέλη του κόμματος για να μην γίνει η Μεγάλη Βρετανία «αποικία μαύρων», όπως έλεγαν.

Το Εθνικό Μέτωπο αρχίζει να διεισδύει στις γειτονιές, πατώντας πάνω στο κύμα μίας νέας υποκουλτούρας που αναδυόταν στη χώρα, με κύρια χαρακτηριστικά την άσκηση βίας ως αποτέλεσμα πρωτίστως της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού.  Αυτή η νέα υποκουλτούρα αποτελεί το ιδανικό περιβάλλον για την ακροδεξιά, για να στρατολογήσει μαχητές έτοιμους να συμμετάσχουν ακόμη και σε συγκρούσεις με την αστυνομία ή με αντιφασιστικές ομάδες. Η αυξανόμενη παρουσία μαύρων ποδοσφαιριστών στην πρώτη κατηγορία, όπως οι Clyde Best, Ade Cooker και Viv Anderson, αποτελεί την τέλεια αφορμή για να μεταφερθεί η βία στο γήπεδο με αίτημα την στήριξη των λευκών Βρετανών παικτών από την επέλαση των μαύρων και των ξένων, με τους ακροδεξιούς να κατευθύνουν το μίσος προς τον αθλητισμό και να τροφοδοτούν αντιπαλότητες με καθαρά ρατσιστικό πρόσημο. Τα κρούσματα fake news πολλαπλασιάζονται, οι ύβρεις και η ένταση στην κερκίδα αυξάνονται σε δυσανάλογα βαθμό, σε σύγκριση με τις δύο πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες. 

Κι ενώ τα μεγάλα κόμματα παρασύρονται προς τα δεξιά, η πραγματική αντιπολίτευση απέναντι στο εθνικιστικό κρεσέντο βρίσκεται στα χέρια μικρότερων σχηματισμών, όπως το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (SWP), τα συνδικάτα, με δυναμική την παρουσία της Ένωσης Εργατών Ινδίας, και των πιο προοδευτικών βουλευτών των Εργατικών. Τον Απρίλιο του 1977, το SWP οργάνωσε μια μεγάλη διαμαρτυρία ενάντια στην ακροδεξιά στο Wood Green, στο Λονδίνο, έχοντας την αποφασιστική υποστήριξη νεαρών μελών του Εργατικού Κόμματος, ένας εκ των οποίων ήταν ο 27χρονος τότε Τζέρεμι Κόρμπιν. Περίπου 3.000 άτομα συμμετείχαν στην κινητοποίηση, ξεκινώντας μία κρίσιμη ιδεολογική μάχη κατά των μελών του Εθνικού Μετώπου – μία μάχη που είχε και συγκρούσεις σώμα με σώμα σε περιοχές όπου προσπαθούσαν να διεισδύσουν οι νεοναζί. 

Μέλη της Αντιναζιστικής Λίγκας διαδηλώνουν στο Strand ενάντια στην ακροδεξιά και το Εθνικό Μετώπο, το 1978. / AP Photo

Η δράση των αριστερών ομάδων και ο κίνδυνος επέλασης και ιδεολογικής ενδυνάμωσης του φασισμού οδήγησε στη μετατροπή αυτής της περιστασιακής συμμαχίας πολλών διαφορετικών πλην συγγενών ιδεολογικά δρώντων σε μια πραγματική ένωση, στην Αντιναζιστική Λίγκα, η οποία στα λίγα χρόνια που έδρασε ανέπτυξε έναν ιδιαίτερα υψηλό βαθμό οργάνωσης κι αποτελεσματικής δράσης. Οι αγωνιστές της Αντιναζιστικής Λίγκας καταφέρνουν να βρουν την υποστήριξη πολλών γνωστών προσωπικοτήτων στη χώρα. Μεταξύ των εκείνων που συνυπέγραψαν το ιδρυτικό κείμενο του κινήματος ήταν ο θεατρικός συγγραφέας Arnold Wesker, ο συγγραφέας Keith Waterhouse, ο ηθοποιός Warren Mitchell και ο πρώην παίκτης και προπονητής πλέον τότε, Μπράιαν Κλαφ.

Ο Κλαφ ήταν ήδη ένας από τους πιο επιδραστικούς προπονητές στο αγγλικό ποδόσφαιρο, οδηγώντας την Ντέρμπι Κάουντι στην κατάκτηση ενός ιστορικού πρωταθλήματος το 1972, με την ομάδα να ξεδιπλώνει ένα ιδιαίτερα επιθετικογενές σχήμα ανάπτυξης στον αγωνιστικό χώρο. Καβγατζής, αυθεντικός, επαναστάτης, ο Κλαφ προπονούσε τη Νότιγχαμ Φόρεστ, με την οποία μόλις είχε πετύχει την άνοδο στην πρώτη κατηγορία. Πάνω απ’ όλα ήταν ένας γνωστός σοσιαλιστής αγωνιστής, που μεγάλωσε με άλλα οκτώ αδέρφια σε μια εργατική οικογένεια στο Βόρειο Γιόρκσιρ. Ένα πρόσωπο που, παρότι είχε αποκτήσει δόξα, φήμη και χρήματα, συνέχιζε να στηρίζει γενναιόδωρα τα αγγλικά εργατικά συνδικάτα. 

Ο Μπράιαν Κλαφ μιλώντας για μπάλα και δημοκρατία, για τη μάχη κατά των νεοναζί εντός και εκτός γηπέδων. / AP Photo

 

«Σε κάθε πόλη, σε κάθε εργοστάσιο, σχολείο, οικιστικό συγκρότημα, όπου κι αν προσπαθούν να οργανωθούν, πρέπει να σταματήσουμε τους φασίστες», έλεγε ο Κλαφ. Η αντιφασιστική δράση στο ποδόσφαιρο άρχισε να παίρνει διαστάσεις και να επηρεάζει την ποδοσφαιρόφιλη αγγλική κοινωνία, σε μία κρίσιμη χρονική συγκυρία, δεδομένης της διάδοσης των ακροδεξιών ιδεών μεταξύ φιλάθλων και οπαδών. «Ο ρόλος της Λίγκας είναι καθοριστικός για να κρατήσουμε το ποδόσφαιρο όσο πιο υγιές μπορούμε. Η μάχη απέναντι στον φασισμό είναι διαρκής, το γνωρίζουμε αυτό. Δεν σταματάμε και δεν θα σταματήσουμε ποτέ», πρόσθεσε ο Κλαφ, συμμετέχοντας ενεργά στις πρωτοβουλίες και τις δράσεις της Λίγκας. 

Ακούστε το νέο επεισόδιο του podcast «Πελότα Λίμπρε»:

*Το σημερινό επεισόδιο είναι το πρώτο από τα πέντε επεισόδια του Πελότα Λίμπρε αφιερωμένα στον φετινό αντιφασιστικό Σεπτέμβρη και τα 10 χρόνια από τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα.