Τι θα γίνει με τις υποθέσεις βιασμού στο ποδόσφαιρο;

Η κουλτούρα του βιασμού («rape culture» στη διεθνή βιβλιογραφία) είναι ένας όρος που μπαίνει στη συζήτηση γύρω στα μέσα της δεκαετίας του 1970 στα φεμινιστικά κινήματα του δεύτερου κύματος και εστιάζει στην πράξη του βιασμού ως προϋπόθεση για μια «ηγεμονική συνθήκη» υπέρ των ανδρών, υπέρ των πατριαρχικών στερεοτύπων. Είναι μια έννοια που ξεπερνά την σεξουαλική βία και, μιλώντας ακριβώς για «κουλτούρα», θέλει να αναδείξει μια σειρά από περισσότερο ή λιγότερο συνειδητές συμπεριφορές που τείνουν να νομιμοποιήσουν την πράξη του βιασμού, ξεκινώντας από την εξομάλυνση άλλων μορφών σεξουαλικής παρενόχλησης, που δεν είναι τόσο ορατές όσο η ίδια η πράξη του βιασμού.

Όποιος διαβάζει προσεκτικά τον αθλητικό Τύπο, γνωρίζει καλά ότι το συγκεκριμένο ζήτημα δεν αγγίζεται, δεν αναπτύσσεται και παρουσιάζεται όπως πρέπει στην ολότητά του. Οι ειδήσεις που σχετίζονται με τις γυναίκες είναι ελάχιστες στο σύνολο των ειδήσεων, ενώ η συντριπτική τους πλειονότητα έχει ρητά σεξουαλικό περιεχόμενο. Μεταξύ των πιο χρησιμοποιούμενων εκφράσεων βρίσκουμε το «δείτε την καυτή σύντροφο του τάδε», «δείτε την κορμάρα της δείνα» κλπ, μία προσέγγιση δηλαδή που εργαλειοποιεί και ξεφτιλίζει το γυναικείο σώμα. Οι γυναίκες παρουσιάζονται σε πολλές αθλητικές ιστοσελίδες ως ένα σέξι εργαλείο, που «χαλαρώνει» τον άνδρα που παρακολουθεί μπάλα – έναν συγκεκριμένο προφίλ οπαδού που προωθείται, που βρίζει, που είναι κατ’επάγγελμα σεξιστής, μισογύνης και τοξικός. Υπάρχει, δηλαδή, μία συγκεκριμένη προσέγγιση, μία συγκεκριμένη κουλτούρα, που προωθείται και επηρεάζει έναν τεράστιο πληθυσμό και ξεκινά από νεαρή ηλικία, από την εφηβεία για την ακρίβεια, και θέλει τη γυναίκα ως σεξουαλικό αντικείμενο. Ένας από τους πιο συχνούς «στόχους» αυτών των άρθρων είναι η παρουσιάστρια του DAZN, Ντιλέτα Λεότα, η οποία τακτικά πέφτει θύμα σεξιστικών σχολίων, ενώ επίσης ανάλογες αναφορές συγκέντρωσε πριν από λίγους μήνες και στη Μελίσα Σάττα, τηλεπαρουσιάστρια που βρίσκεται από τη φετινή σεζόν στην ομάδα του «Club», του γνωστού ποδοσφαιρικού προγράμματος του βρετανικού Sky Sport.

Σε ένα τέτοιο μιντιακό περιβάλλον, καταγγελίες για βιασμό από ποδοσφαιριστές αντιμετωπίζονται με μία ελαφρότητα, τόσο από τα ίδια τα ΜΜΕ, όσο και από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, απενοχοποιώντας τον βιασμό, ενισχύοντας έτσι και την κουλτούρα του βιασμού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι περιπτώσεις των Ρομπίνιο το 2017 και του Κριστιάνο Ρονάλντο το 2009. Τώρα έχουμε και την υπόθεση του Ντάνι Άλβες. Προφανώς το πρόβλημα των σεξουαλικών αδικημάτων που διαπράττονται δεν αφορούν αποκλειστικά το ποδόσφαιρο, ωστόσο ο τρόπος με τον οποίο γίνονται δεκτές και παρουσιάζονται οι καταγγελίες από τα ΜΜΕ, από τις αθλητικές αρχές μέχρι και τη δικαιοσύνη, λέει πολλά για το πόσο νοσεί το άθλημα από τέτοιες νοοτροπίες. Ελάχιστοι μιλούν για την κουλτούρα του βιασμού στο ποδόσφαιρο, όπως και για το γεγονός ότι γυναίκες φίλαθλοι και οπαδοί παρενοχλούνται στα γήπεδα, ότι έχουν υποστεί σεξιστικές συμπεριφορές από ποδοσφαιριστές, ότι γίνονται καταγγελίες για τις οποίες οι αστυνομικές αρχές αδιαφορούν.

Το να φορούν παίκτες το «Respect» στον μπράτσο ή το ουράνιο τόξο της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας δεν σημαίνει κάτι. Αν στην πράξη γίνεται το ακριβώς αντίθετο, τότε ακόμα κι αυτές οι συμβολικές πράξεις «πάνε περίπατο» και δεν έχουν καμία απολύτως σημασία. Την ευθύνη σε αυτή την κατάσταση την έχουν και ποδοσφαιριστές, καθώς αποτελούν μέρος αυτής της μεγάλης αλυσίδας μίσους και σεξισμού, ωστόσο το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης βαραίνει τα ΜΜΕ. Το ποδόσφαιρο νοσεί από τέτοιες συμπεριφορές και θα συνεχίζει να νοσεί όσο δεν αλλάζει ο τρόπος προσέγγισης της είδησης, όσο διοικήσεις των ομάδων δεν λαμβάνουν αυστηρά μέτρα κατά των παικτών που εμπλέκονται σε τέτοιες υποθέσεις, όσο το νομοθετικό πλαίσιο παραμένει χαλαρό.