Ζντένεκ Ζέμαν: «Δεν υπάρχει τίποτα ατιμωτικό στην ήττα όταν γίνεται με αξιοπρέπεια»
Όπως ο Δον Κιχώτης ,στο μυθιστόρημα του Μιγκέλ ντε Θερβάντες, μπορεί να χαρακτηριστεί από ονειροπόλος μέχρι παρανοϊκός, πιστεύοντας πως είναι ιππότης και κυνηγώντας μέχρι τέλους το όνειρο του και το «ταξίδι’» του, έτσι και ο Ζντένεκ Ζέμαν έχει θεωρηθεί προφήτης, παρεξηγημένη ιδιοφυία και μάστερ της τακτικής αλλά και αποτυχημένος και εμμονικός στις ιδέες του. Όποια άποψη και να έχει καθένας για εκείνον, το μόνο σίγουρο είναι αυτό που είπε κάποτε και ο ίδιος για τον εαυτό του και τις ομάδες του, πως κανείς δεν πρόκειται να βαρεθεί μαζί τους!
Ο Τσέχος προπονητής εγκατέλειψε τη χώρα του το 1968 για την Ιταλία, όπου προπονούσε ο θείος του, Τσέστμιρ Βίτσπαλεκ. Εκεί έμαθε ποδόσφαιρο, ξεκινώντας να προπονεί ομάδες της περιοχής του Παλέρμο. Κόντρα στα προστάγματα της εποχής, απεχθανόταν το αμυντικογενές ποδόσφαιρο και το κατενάτσιο. Άρχισε να εφαρμόζει το αγαπημένο του, ολλανδικού τύπου 4-3-3 που δεν εγκατέλειψε ποτέ. Όταν ρωτήθηκε γι’ αυτή του την προσήλωση στο σύστημα, δήλωσε: «Απορώ πως άλλοι προπονητές αλλάζουν συνέχεια συστήματα, εδώ εγώ τόσα χρόνια μ’ ένα σύστημα και ακόμα να το μάθω».
Το σύστημα του Ζέμαν για να λειτουργήσει απαιτούνται κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, που αν λείπουν, καταρρέει το εποικοδόμημα. Αρχικά, η σωματική προετοιμασία που κάνει είναι από απαιτητική έως εξαντλητική. Απεχθάνεται τις περιοδείες σε τουριστικές χώρες κατά τη καλοκαιρινή περίοδο και ζητά προσήλωση στη σκληρή γυμναστική. Έπειτα, πρέπει να υπάρχει ομαδικότητα και πίστη στο πλάνο, καθώς το πρέσινγκ και η κυκλοφορία της μπάλας γίνονται συντονισμένα και μαζικά, συμμετέχοντας όλοι. Τέλος, προαπαιτούμενη είναι η συνεχής κίνηση των παικτών. Στη ποδοσφαιρική φιλοσοφία του Ζέμαν δεν χωράνε συμβιβασμοί, ούτε τακτικοί ελιγμοί με στόχο τη νίκη. «Από το να έρθει 0-0 ο αγώνας, προτιμώ να χάσω με 5-4, τουλάχιστον έτσι θα έχει ενδιαφέρον».
Μέσα σε όλα αυτά τα χρόνια ενασχόλησης του με το ποδόσφαιρο έχει αναλάβει ουκ ολίγες δουλειές. Λίγες οι επιτυχίες του αλλά κατάφερε να φτιάξει ομάδες που μνημονεύονται ακόμα. Η Λέτσε του 2004-2005, με την δεύτερη καλύτερη επίθεση του πρωταθλήματος και τη χειρότερη άμυνα, η περίφημη Φότζια στις αρχές της δεκαετίας του ’90 και η Πεσκάρα του 2011-2012 που πήρε την άνοδο στη Σερί Α με 90 γκολ ενεργητικό, με την τριάδα Βεράτι-Ινσίνιε-Ιμόμπιλε να μένει στην ιστορία. Στα φιλόδοξα του βήματα με Ρόμα και Λάτσιο δεν πανηγύρισε κάποιον τίτλο. «Δεν υπάρχει τίποτα ατιμωτικό στην ήττα, όταν γίνεται με αξιοπρέπεια».
Θρυλική είναι και η βελτίωση που είδαν πολλοί ποδοσφαιριστές μαζί του. Ο Βεράτι έγινε 6άρι-οργανωτής, ο Τότι βελτιώθηκε παίζοντας αριστερό εξτρέμ και ο Τζιουζέπε Σινιόρι από 10άρι έγινε ένας από τους μεγαλύτερους γκολτζήδες στην ιστορία του Καμπιονάτο. Όσοι τον πίστεψαν δικαιώθηκαν, ενώ όσοι δεν πείστηκαν από εκείνον έφεραν την αποτυχία στο σύστημά του, που όπως είπαμε απαιτεί ομοψυχία.
Σήμα κατατεθέν τα τσιγάρα του. Σταμάτησε να πηγαίνει σινεμά όταν απαγορεύτηκε το κάπνισμα στις αίθουσες, ενώ συνηθίζει να καπνίζει περίπου ένα τσιγάρο ανά δέκα λεπτά. Ο μύθος λέει πως κάποτε πέτυχε ποδοσφαιριστές του να ξενυχτούν καπνίζοντας και παίζοντας χαρτιά. Έμεινε μαζί τους όλο το βράδυ και το επόμενο πρωί τιμώρησε τους πάντες, συμπεριλαμβάνοντας και τον εαυτό του.
Ένας ποδοσφαιρικός φιλόσοφος, έξω από τα πρότυπα προπονητών που έχουμε συνηθίσει, με μόνη του προτεραιότητα την διασκέδαση μέσω του ποδοσφαίρου. Όπως είχε πει κάποτε: «Το άθλημα δεν είναι δημοφιλές λόγω των εταιρειών, ούτε λόγω των φαρμακευτικών που επενδύουν σε αυτό αλλά επειδή σε κάθε γωνιά του κόσμου υπάρχει ένα παιδί που διασκεδάζει παίζοντας με μία μπάλα».
