Μια πρώτη δικαίωση για την ακτιβίστρια Μπέρτα Κάσερες έξι χρόνια μετά τη δολοφονία της

Στην Ονδούρα, ο Νταβίντ Καστίγιο, πρόεδρος εταιρείας υδροηλεκτρικών φραγμάτων και πρώην αξιωματικός των μυστικών υπηρεσιών και του στρατού, κρίθηκε ένοχος για συνέργεια στη δολοφονία της ιθαγενούς περιβαλλοντολόγου Μπέρτα Κάσερες πριν από έξι χρόνια, με το δικαστήριο να αναμένεται να αποφασίσει το ύψος της ποινής, που μπορεί να φτάσει μέχρι τα 26 χρόνια φυλάκισης.

Ο Καστίγιο ήταν πρόεδρος της Desarrollos Energeticos (DESA), της εταιρείας που είναι υπεύθυνη για την κατασκευή του υδροηλεκτρικού φράγματος Agua Zarca στον ποταμό Gualcarque στη δυτική Ονδούρα, στην περιοχή των ιθαγενών Lenca. Δεν ζητήθηκε ποτέ η γνώμη της κοινότητας από την κυβέρνηση για την κατασκευή του έργου, με την Κάσερες, εκ των ηγετών των Lenca και συνιδρύτρια του Πολιτικού Συμβουλίου Λαϊκών και Ιθαγενικών Οργανώσεων της Ονδούρας (COPINH), να ηγείται της εκστρατείας για να σταματήσει η κατασκευή του φράγματος.

Η Κάσερες απειλήθηκε, παρενοχλήθηκε και έγινε στόχος εκστρατειών συκοφάντησης. Υποτίθεται ότι το κράτος είχε εξασφαλίσει την προστασία της, όμως δολοφονήθηκε από πυροβόλο όπλο ενώ κοιμόταν στο σπίτι της στη νοτιοδυτική πόλη Λα Εσπεράντσα στις 2 Μαρτίου 2016. Η έρευνα που ακολούθησε για τον θάνατό της αποκάλυψε την εμπλοκή μελών τόσο απόστρατων όσο και εν ενεργεία μελών των δυνάμεων ασφαλείας. Λίγο μετά τη δολοφονία της, οι αρχές της Ονδούρας έσπευσαν να τονίσουν ότι πρόκειται για κάποιο «έγκλημα πάθους». Όμως η οικογένειά της και η κοινότητά της αγωνίστηκαν για την αλήθεια και την απόδοση ευθυνών.

Καθότι οι εκκλήσεις για ανεξάρτητη διεθνή έρευνα αγνοήθηκαν από την κυβέρνηση, η οικογένεια της Κάσερες και η COPINH ζήτησαν από νομικούς εμπειρογνώμονες από τις ΗΠΑ, τη Γουατεμάλα και την Κολομβία να ξεκινήσουν έρευνα. Η Διεθνής Συμβουλευτική Ομάδα Εμπειρογνωμόνων GAIPE που συστήθηκε βρήκε στοιχεία για συνωμοσία, στην οποία συμμετείχε η ανώτερη διοίκηση της DESA, αλλά και μέλη του επιχειρηματικού κόσμου της Ονδούρας.

Το 2019, τα δεδομένα που εξήγαγε η εισαγγελία της Ονδούρας από τα τηλέφωνα των καταδικασθέντων αποκάλυψαν μια αλυσίδα ανταλλαγής μηνυμάτων και συνομιλιών μέσω WhatsApp που αφορούσαν υψηλόβαθμα στελέχη της DESA, συμπεριλαμβανομένων μελών της οικογένειας του Atala Zablah, που ελέγχουν τη DESA και είναι μία από τις πλουσιότερες οικογένειες της χώρας. Σε μία από τις συνομιλίες, στελέχη και μέλη του διοικητικού συμβουλίου της εταιρείας εξέφρασαν ανησυχίες για τις δραστηριότητες των ακτιβιστών και τόνισαν ότι είναι αποφασισμένοι να ενεργοποιήσουν το δίκτυό τους στα μέσα ενημέρωσης, τις δυνάμεις ασφαλείας και την πολιτική σφαίρα για να προστατεύσουν τα συμφέροντα της DESA.

Η οργάνωση «Berta Cáceres Cause», η οποία διεκδικεί την απόδοση δικαιοσύνης σε 13 ξεχωριστές νομικές υποθέσεις σχετικά με τη δολοφονία της Κάσερες, συνεχίζει τον αγώνα για δικαιοσύνη, με τελικό στόχο να ανακληθεί η άδεια για το υδροηλεκτρικό έργο και να βρεθεί στη φυλακή η οικογένεια που ελέγχει την εταιρία, αλλά και όσοι εμπλέκονται πολιτικά στην υπόθεση.