Θέλουμε ισότητα ανδρών-γυναίκων; Να χρηματοδοτήσουμε τα φεμινιστικά κινήματα

Η Τέταρτη Παγκόσμια Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για τις Γυναίκες, που πραγματοποιήθηκε στο Πεκίνο το 1995, παρήγαγε μια από τις πιο τολμηρές παγκόσμιες διακηρύξεις για τα δικαιώματα των γυναικών μέχρι σήμερα. Η ισότητα στη λήψη αποφάσεων και στην οικονομία, καθώς και η βία κατά των γυναικών, ήταν μερικά από τα κρίσιμα ζητήματα που απασχόλησαν την διάσκεψη. Όμως η πρόοδος στη μετατροπή αυτών των δεσμεύσεων σε πραγματικότητα υπήρξε ντροπιαστικά αργή.

Τώρα, 26 χρόνια μετά, το Φόρουμ για την Ισότητα των Γενεών (GEF) του ΟΗΕ στο Παρίσι στόχευε στη αξιοποίηση της κληρονομιάς του Πεκίνου. Με συνδιοργανωτές τις κυβερνήσεις του Μεξικού και της Γαλλίας, το GEF φιλοδοξεί να πιέσει για πολιτική δράση και χρηματοδότηση για να γίνουν η θεωρία και οι διακηρύξεις πραγματικότητα. Κατά την εναρκτήρια ημέρα του Φόρουμ ανακοινώθηκαν νέες δεσμεύσεις ύψους 40 δισ. δολαρίων για την προώθηση της ισότητας των φύλων σε παγκόσμιο επίπεδο. Η χρηματοδότηση αυτή είναι απολύτως αναγκαία.

Αλλά οι δεσμεύσεις αυτές δεν θα είναι τίποτα περισσότερο από κούφιες υποσχέσεις αν δεν δοθεί προτεραιότητα στην άμεση χρηματοδότηση των φεμινιστικών κινημάτων. Οι ομάδες αυτές είναι το κλειδί τόσο για την αλλαγή των πολιτικών όσο και για τη μετατόπιση των προτύπων και την καταπολέμηση των τοξικών και πατριαρχικών στερεότυπων.

Συνάντηση στο Παρίσι: Άλλο ένα φόρουμ υποσχέσεων;

Οι ομάδες αυτές αγωνίζονται καθημερινά για δικαιότερες κοινότητες, οικονομίες και κοινωνίες, και ιστορικά το κάνουν με ισχνό προϋπολογισμό. Λίγες από αυτές τις ομάδες συμμετείχαν στη συνάντηση του Παρισιού, καθώς υπάρχει απογοήτευση για την έλλειψη συγκεκριμένων πράξεων, αλλά και πρακτικές αδυναμίες λόγω της έλλειψης ρευστότητας.

Μια πληθώρα νέων φορέων συμμετέχει στη συζήτηση στο Παρίσι. Σε αυτούς περιλαμβάνονται ιδρύματα που δεν ήταν μεγάλοι υποστηρικτές της ισότητας των φύλων στο παρελθόν, συνεργασίες δωρητών που ξεκινούν για πρώτη φορά προσπάθειες για την αμφισβήτηση των προτύπων των φύλων και φορείς του ιδιωτικού τομέα που πείστηκαν να συμμετάσχουν.

Ωστόσο, οι νεοεισερχόμενοι αγνοούν πολύ συχνά το μακροχρόνιο έργο και την πλούσια εμπειρία των φεμινιστικών ομάδων σε τοπικό και κοινοτικό επίπεδο. Δεν υπάρχει λύση για το πρόβλημα της ανισότητας των φύλων, χωρίς τις φεμινιστικές ομάδας, όσες και όσους γνωρίζουν και έχουν μελετήσει τα θέματα αυτά επί δεκαετίες.

Χρόνια υποχρηματοδότηση

Από το 2002 η Ένωση για τα Δικαιώματα των Γυναικών στην Ανάπτυξη (AWID) ερευνά και αναλύει την κατάσταση της χρηματοδότησης των φεμινιστικών οργανώσεων. Η παγκόσμια έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε περισσότερες από 700 φεμινιστικές ομάδες διαπίστωσε ότι το μέσο εισόδημά τους το 2010 ήταν μόλις 20.000 δολάρια ετησίως. Λίγες έχουν δει αύξηση χρηματοδότησης από τότε.

Οι μισές από τις ομάδες που συμμετείχαν στην έρευνα δεν είχαν λάβει ποτέ πολυετή χρηματοδότηση και το 98% δεν είχαν συγκεντρώσει χρήματα για το επόμενο έτος. Σήμερα, η μεγαλύτερη απαίτηση των φεμινιστικών οργανώσεων όσον αφορά τις ανάγκες τους σε πόρους εξακολουθεί να είναι η άμεση, μακροπρόθεσμη και ευέλικτη χρηματοδότηση.

Δεν είναι ότι τα χρήματα δεν υπάρχουν. Δισεκατομμύρια δολάρια έχουν δεσμευτεί για την ισότητα των φύλων μέσω της επίσημης αναπτυξιακής βοήθειας, της ιδιωτικής φιλανθρωπίας και των πρωτοβουλιών του εταιρικού τομέα. Σε όλες αυτές τις πηγές, η έρευνα της AWID έδειξε ότι μόνο ένα μικρό μέρος της χρηματοδότησης φτάνει στα φεμινιστικά κινήματα:

– Το 2013, όταν η τάση της «επένδυσης στις γυναίκες» συγκέντρωσε έδαφος μεταξύ των εταιρικών ιδρυμάτων και των φορέων του ιδιωτικού τομέα, το AWID διαπίστωσε ότι μόνο το 9% των δεσμεύσεων ύψους 14,6 δισ. δολαρίων για τις «γυναίκες και τα κορίτσια» δόθηκαν απευθείας σε φεμινιστικές οργανώσεις.

– Το 2017 μόνο το 0,42% των συνολικών επιχορηγήσεων των ιδρυμάτων παγκοσμίως αφορούσε τα δικαιώματα των γυναικών.

– Το 2018 τα φεμινιστικά κινήματα έλαβαν λιγότερο από το 1% του συνόλου της αναπτυξιακής βοήθειας με επίκεντρο το φύλο και μόνο το 0,6% πήγε στην κοινωνία των πολιτών στον παγκόσμιο Νότο. Το ποσοστό παραμένει ως έχει και σήμερα.

Διγλωσσία και κούφιες υποσχέσεις

Αυτό αποδεικνύει αυτό που ξέραμε από την αρχή: ότι τα φεμινιστικά κινήματα λειτουργούν με λιγότερα από τα απαραίτητα χρήματα, ότι ο ακτιβισμός είναι επισφαλής εργασία και ότι τα δικαιώματα των γυναικών και η φεμινιστική οργάνωση συχνά συντηρούνται από εθελοντές και αυτοχρηματοδότηση.

Μερικές φορές, οι χρηματοδότες ισχυρίζονται ότι οι φεμινιστικές ομάδες είναι πολύ μικρές για να διαχειριστούν σημαντικούς πόρους. Αυτό όμως γίνεται μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία: στις μικρές οργανώσεις δεν εμπιστεύονται μεγάλες επιχορηγήσεις που θα ενίσχυαν την ικανότητά τους να απορροφούν περισσότερα. Άλλα εμπόδια περιλαμβάνουν τη δυναμική της «εσωτερικής κλίκας», όπου οι αποφάσεις χρηματοδότησης φαίνεται να ευνοούν εκείνους που μιλούν την «ίδια γλώσσα» και χρησιμοποιούν τις «σωστές λέξεις». Πάρα πολλοί χρηματοδότες φαίνεται να πιστεύουν ότι είναι πιο επικίνδυνο να υποστηρίξουν τους ανθρώπους που επηρεάζονται άμεσα από τα προβλήματα που προσπαθούν να ξεπεράσουν, παρά να υποστηρίξουν «ειδικούς» από το εξωτερικό.

Μέσα σε αυτό το πλούσιο οικοσύστημα, υπάρχουν επίσης ορισμένα φεμινιστικά ταμεία που δεσμεύονται να χρηματοδοτούν φεμινιστικές δράσεις με τρόπους που ανταποκρίνονται στις ανάγκες του κινήματος.

Φεμινιστικά Ταμεία Αλληλεγγύης

Για παράδειγμα, το Prospera είναι ένα διεθνές δίκτυο, με σχεδόν 25ετή δράση, 44 διαφορετικών γυναικείων ταμείων. Υπάρχει επίσης το International Trans Fund- το UHAI (το πρώτο αυτόχθονο ταμείο της Αφρικής που υποστηρίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα των σεξουαλικών και έμφυλων μειονοτήτων και των εργαζομένων στο σεξ), το ISDAO (το οποίο δίνει προτεραιότητα στα δικαιώματα και την ασφάλεια των LBGTQ ατόμων στη Δυτική Αφρική), το Doria Feminist Fund(που δραστηριοποιείται στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική), το παγκόσμιο Black Feminist Fund- και το Innovative Peace Fund του International Civil Society Action Network (το οποίο υποστηρίζει ομάδες ειρήνευσης που καθοδηγούνται από γυναίκες).

Πολλά από αυτά χρησιμοποιούν συμμετοχικούς μηχανισμούς χορήγησης επιχορηγήσεων, έτσι ώστε οι ομάδες που εξυπηρετούν να συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων. Ακολουθούν ένα μοντέλο φιλανθρωπίας βασισμένο στην εμπιστοσύνη και την αλληλεγγύη από το οποίο μπορούν να διδαχθούν άλλοι, μεγαλύτεροι χρηματοδότες.

Απέναντι σε πολλαπλές κρίσεις, τα φεμινιστικά κινήματα εργάζονται ατελείωτες ώρες για να οικοδομήσουν έναν πιο δίκαιο, βιώσιμο και ειρηνικό κόσμο. Έχουν το πάθος και την τεχνογνωσία για να το κάνουν αυτό. Πρέπει να στηριχθούν έμπρακτα και με συνέπεια για να μπορέσουν να αποδώσουν και να φέρουν αλλαγές μέσα από τη δράση τους.