Εργατική Πρωτομαγιά: Ο δικός μας επιτάφιος
Το Σικάγο, η Εργατική Πρωτομαγιά, ο Τάσος Τούσης κι ο Επιτάφιος του Γιάννη Ρίτσου.
Το Σικάγο, υπήρξε κάποτε το μεγαλύτερο βιομηχανικό κέντρο της Αμερικής. Μια πόλη εργατιάς που έβλεπε καθημερινά οι κόποι και τα όνειρα της να συνθλίβονται για το κέρδος των λίγων.
Πάντα οι λίγοι και πάντα οι άλλοι. Μα όλοι άνθρωποι και όλοι κάτω από τον ίδιο ουρανό και την ίδια γη. Χωρίς γραμμές και χωρίς φράχτες. Με ψωμί στο τραπέζι και λίγο χώμα να μας θυμίζει τους νεκρούς μας.
Κι αν κάποιοι θέλουν να μας κάνουν να σερνόμαστε κάτω από τον ακραίο φιλελευθερισμό η απάντηση θα βρίσκεται πάντα στους δρόμους. Εκεί, που εκατομμύρια άνθρωποι -γνωστοί και άγνωστοι- θα δίνουμε πάντα τα χέρια. Για τον πρόσφυγα, το φοιτητή, τον ξένο, το φτωχό, για όλους τους έκπτωτους ανθρώπους που δεν σκύψανε το κεφάλι κι ακόμα στρέφουν το βλέμμα τους στον ήλιο.
Σε μια κοινωνία όπου το άδικο δεν θα έχει θέση και οι εργάτες δεν θα πεθαίνουν εν ώρα εργασίας κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες. Που δεν θα δουλεύουμε για του άλλους και δεν θα μετράμε. Οι άνθρωποι πρέπει να πάψουν να μετράνε. Πόσα χρήματα χρειάζονται για ένα σπίτι… για λίγο φαγητό… για να μην πεθάνουμε μόνοι μας και άρρωστοι.
Οι άνθρωποι πρέπει να πάψουν να μετράνε πόσο κοστίζει η ζωή και ο θάνατος τους και τα παιδιά πρέπει να παίζουν χαρούμενα στους κήπους. Να μην στριμώχνονται σε μουχλιασμένα υπόγεια και να μην κρατούν σπασμένα παιχνίδια. Οι άνθρωποι πρέπει να ζουν ελεύθεροι.
Το ιστορικό της εργατικής Πρωτομαγιάς:
Την 1η Μάϊου του 1886, όλα θα άλλαζαν χάρη στο θάρρος 600.000 ανθρώπων. Ποτέ ξανά η Πρωτομαγιά δεν θα είναι ίδια και ποτέ δεν πρόκειται να ξεχάσουμε το αίμα των εργατών που θυσιάστηκαν για μια κοινωνία πιο δίκαιη και πιο ανθρώπινη.
Αν σήμερα και αύριο και κάθε μέρα μπορούμε να μιλούμε για 8ωρο και καλύτερες συνθήκες εργασίας το οφείλουμε σε εκείνες τις μέρες.
Με σύνθημα “Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο” ένα Σάββατο πρωί -μέρα εργάσιμη- οι εργάτες και οι εργάτριες είχαν ξεκίνησαν με τα παιδιά τους για να διαδηλώσουν ειρηνικά στο χώρο της συγκέντρωσης, στην πλατεία Haymarket.
Από νωρίς στο σημείο είχαν παραταχθεί αστυνομικές δυνάμεις αποτελούμενες από 1350 άτομα, οπλισμένα με οπλοπολυβόλα και περίστροφα.
Κατά τη διάρκεια των ομιλιών, ο αξιωματικός των αστυνομικών δυνάμεων διατάσσει να διαλυθεί η συγκέντρωση. Οι εργάτες δεν κάνουν βήμα πίσω.
Τότε, η αστυνομία άνοιξε πυρ. Η επίσημη δικαιολογία ήταν πώς κάποιος από τους διαδηλωτές πέταξε μια χειροβομβίδα σκοτώνοντας έναν αστυνομικό και τραυματίζοντας δεκάδες. Ποτέ δεν αποδείχτηκε πως η ρίψη έγινε από το μπλόκο των διαδηλωτών.
Αυτό που ακολούθησε χαρακτηρίστηκε ως μακελειό. Συνολικά, έχασαν τη ζωή τους 8 άνθρωποι, ενώ υπήρξαν και πολλοί τραυματισμοί. Στη συμπλοκή σκοτώθηκαν και 6 αστυνομικοί από πυρά, χωρίς να εξακριβωθεί η προέλευση τους.
Ο εισαγγελέας, Τζούλιους Γκρίνελ, αποφάσισε τον απαγχονισμό 8 συνδικαλιστικών, με τη κατηγορία της συνομωσίας.
Ο εορτασμός της Εργατικής Πρωτομαγιάς και η καθιέρωση της:
Έκτοτε, κάθε χρόνο, την 1η Μάϊου σε όλες τις πόλεις του κόσμου οι άνθρωποι έβγαιναν στους δρόμους για να τιμήσουν τους νεκρούς τους.
Το 1936 την 9η Μάϊου, οι καπνεργάτες κλιμάκωσαν τις κινητοποιήσεις με κατάληψη ενός εργοστασίου στη Θεσσαλονίκη. Πάλι η αστυνομία κατέφυγε σε χρήση βίας. Υπήρξαν συνολικά δώδεκα νεκροί, ανάμεσα στους οποίους και ο 25χρονος αυτοκινητιστής, Τάσος Τούσης.
Για τον Τούση και όλους τους αγωνιστές ο Γιάννης Ρίτσος γράφει το ποίημα “Επιτάφιος“.
Η Εργατική Πρωτομαγιά ως Εθνική Εργατική Εορτή καθιερώθηκε στην Ελλάδα από τον Ιωάννη Μεταξά, στις 7 Απριλίου 1937.
