Κόκκινα δάνεια: Τα fund «σαρώνουν» τα ακίνητα και οι ιδιοκτήτες μένουν απροστάτευτοι
Πάνε χρόνια από το σύνθημα «κανένα σπίτι στα χέρια τραπεζίτη», το οποίο έκανε θραύση όταν ειπώθηκε για πρώτη φορά, χωρίς ωστόσο να μπορεί να αποτυπωθεί στην κοινωνική και οικονομική πραγματικότητα.
Πολλά fund που δραστηριοποιούνται στην ελληνική στεγαστική αγορά ήδη από τα χρόνια των μνημονίων έχουν δημιουργήσει ένα ογκώδες χαρτοφυλάκιο ακινήτων, τα οποία περιέρχονται στην κυριότητά τους μέσω της αγοράς μεγάλων πακέτων κόκκινων δανείων.
Δέκα χρόνια μετά την είσοδο της χώρας σε μια καταστροφική και περιπετειώδη περίοδο, που σημαδεύτηκε από τρία μνημόνια τις συνέπειες των οποίων πληρώνει και θα πληρώνει για πολύ ακόμη η ελληνική οικονομία και κοινωνία, τα fund έχουν πλέον καταστεί οι μεγαλύτεροι ιδιοκτήτες ακίνητης περιουσίας στη χώρα.
Τα επισφαλή δάνεια στην Ελλάδα ανέρχονται στο 30%, με το ποσοστό των κόκκινων στεγαστικών να είναι υψηλότερο, όταν σε άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ με ζητήματα υπερμεγέθους τραπεζικού δανεισμού να είναι κάτω από 8-9%. Με δεδομένο το μεγάλο εύρος της ύφεσης και της υποχώρησης του ελληνικού ΑΕΠ για το 2020, αλλά και τις προβλέψεις για στασιμότητα και αναιμική ανάπτυξη το 2021, η ανάκαμψη της οικονομίας δεν προβλέπεται να έρθει, προμηνύοντας ένα ντόμινο αρνητικών εξελίξεων: Θα υπάρξουν πιθανότητα προβλήματα στην εξυπηρέτηση χιλιάδων κόκκινων δανείων, ακίνητα θα περάσουν στην κυριότητα των fund, η προστασία των δανειοληπτών θα συνεχίζει να αποδυναμώνεται, με αποτέλεσμα χιλιάδες ιδιώτες και επιχειρηματίες να κινδυνεύσουν να βρεθούν εκτεθειμένοι, οι επενδυτικές να γεμίσουν με ένα ακόμη μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο το οποίο δεν θα μπορούν να μεταπωλήσουν λόγω της ύφεσης και χαμηλής ζήτησης, με τις τράπεζες παράλληλα να είναι εξαιρετικά φειδωλές στην στήριξη της αγοράς και την ενίσχυση των παραγωγικών δραστηριοτήτων, των επενδύσεων και της κατανάλωσης.
Οι μεγάλες επενδυτικές εταιρίες που αγοράζουν τίτλους επισφαλών δανείων ή ακόμα και εκείνες που συνδιαχειρίζονται επισφαλή δάνεια με τις τράπεζες, θα βρεθούν ενώπιον του διλήμματος να μεταπωλήσουν σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές τα ακίνητα για να τα «ξεφορτωθούν» από πάνω τους, με μεγάλο κόστος για αυτές, ή να διατηρήσουν το χαρτοφυλάκιό τους αναμένοντας την ανάκαμψη της αγοράς, όταν αυτή έρθει. Στο πρώτο σενάριο, δεν είναι βέβαιο ότι ακόμα και με χαμηλές τιμές θα προχωρήσει πλήθος μεταπωλήσεων, παρά μόνο με την προσδοκία ότι η οικονομία θα αρχίσει να αναπτύσσεται και η ψυχολογία να «γυρίζει». Σε αυτό πόνταρε η κυβέρνηση μέχρι πρότινος, μέσω πλήθους δηλώσεων του ΥΠΟΙΚ κ. Σταϊκούρα για «δυναμική ανάπτυξη τύπου Κίνας», με τα στοιχεία που αποτυπώνονται ωστόσο στο σχέδιο προϋπολογισμού για το 2021 να τον «προσγειώνουν» απότομα στην πραγματικότητα.
Εν μέσω επιφυλάξεων και δυσμενούς επενδυτικού κλίματος, οι τράπεζες ετοιμάζονται να πωλήσουν επισφαλή δάνειων πολλών δισεκατομμυριών ευρώ, θέλοντας να βγάλουν από πάνω τους το βάρος που συσσωρεύτηκε όλα τα προηγούμενα χρόνια. Παρά τις γενναιόδωρες επιδαψιλεύσεις μέσα στα μνημόνια, με το βάρος αυτών των επιδαψιλεύσεων να βαραίνει το δημόσιο χρέος και, εν τέλει, τους ίδιους τους φορολογούμενους, η κατάσταση στον τραπεζικό κλάδο δεν είναι καθόλου καλή. Οι πιστωτικοί κίνδυνοι παραμένουν υψηλοί, με την ύφεση και την υγειονομική κρίση να επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο τις ήδη αρνητικές εκτιμήσεις και το νέο κύμα οφειλετών να είναι προ των πυλών.
