Εβδομήντα έξι χρόνια πέρασαν σήμερα από την ναζιστική κτηνωδεία στο Δίστομο, ένα από τα πιο αποτρόπαια εγκλήματα των Ναζί στην κατεχόμενη Ελλάδα. Πριν κάποια χρόνια πολλοί θεώρησαν πως η θηριωδία αυτή του φασισμού ξεχάστηκε, όταν στο Δήμο Διστόμου τα ποσοστά της νεοναζιστικής Χρυσής Αυγής, ήταν ομολογουμένως υψηλά (όπως είχε γίνει γνωστό, έλαβε 335 ψήφους και ποσοστό 5,96%).
Το 2012, η είδηση ότι στο Δίστομο, τα Καλάβρυτα, τη Βιάννο στο Ηράκλειο, την Κάντανο στα Χανιά, το Καμένο στην Άρτα και την Κοκκινιά, ο κόσμος με τις νωπές ακόμα μνήμες της θηριωδίας του ναζισμού, ανέδειξε τη Χρυσή Αυγή σε μεγάλο ποσοστό… έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία.
“Είναι πολύ δυσάρεστο αυτό για τον τόπο μας. Ντρεπόμαστε”, θα ομολογήσουν τότε οι Διστομίτες στην πλειοψηφία τους, ενώ τέσσερις ημέρες μετά τις εκλογές, το μόνο που ζητούσαν είναι η αποκατάσταση της αλήθειας για τον τόπο τους.
Οι ίδιοι τόνισαν ότι το υψηλό ποσοστό των ψήφων δεν αφορά μόνο το χωριό του Διστόμου, αλλά τον καλλικρατικό δήμο που περιλαμβάνει την Αράχωβα, την Αντίκυρα, το Στείρι και την παραλία Διστόμου ή αλλιώς το χωριό Άσπρα Σπίτια.
Στο εκλογικό κέντρο Διστόμου που είναι κοινό με εκείνο των Άσπρων Σπιτιών, το ποσοστό της Χ.Α. ήταν λίγο παραπάνω από το 1%, γεγονός που ο τότε δήμαρχος της περιοχής Ιωάννης Πατσαντάρας απέδωσε κυρίως, σε εξωγενείς παράγοντες.
Εκεί η Χρυσή Αυγή είχε λάβει συνολικά 44 ψήφους, ενώ το 2009 πήρε μόλις εννιά.
“Στα Άσπρα Σπίτια ζουν πολλοί βιομηχανικοί εργάτες με καταγωγή από διάφορα μέρη της χώρας που δεν έχουν σχέση με την ιστορία του τόπου, καθώς απασχολούνται στο εργοστάσιο αλουμινίου. Οι περισσότεροι είναι από Κατερίνη. Οπότε από το Δίστομο δεν μπορεί να είναι παρά μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού οι ψηφοφόροι της Χ.Α.”, ομολόγησε τότε.
“Ωστόσο, είναι σίγουρο ότι κάποιες ψήφοι προήλθαν και μέσα από μαρτυρικό χωριό”, σημειώνει δημοσιογράφος στην περιοχή. Άλλωστε αυτό προκύπτει και από τις συνομιλίες με τους ντόπιους.
Λίγες ημέρες πριν, οι κάτοικοι είχαν αντιδράσει σε επικείμενη επίσκεψη μελών της Χρυσής Αυγής με πανό και συνθήματα στα κυριότερα σημεία που σφαγιάστηκαν αθώοι από στρατιώτες των SS και τελικά, τα μέλη της ακροδεξιάς… δεν εμφανίστηκαν ποτέ.
Σαν σήμερα, το 1944
Το Δίστομο πυρπολήθηκε και 218 κάτοικοι (114 γυναίκες και 104 άνδρες) εκτελέστηκαν απάνθρωπα. Ανάμεσά τους 45 παιδιά και 20 βρέφη.
Το πρωί της 10ης Ιουνίου 1944 γερμανική στρατιωτική φάλαγγα των Ες-Ες ξεκίνησε από τη Λιβαδειά για την Αράχωβα, με σκοπό την εκκαθάριση της περιοχής από τις αντάρτικες δυνάμεις. Στο Δίστομο ενώθηκε με άλλη γερμανική ομάδα που είχε ξεκινήσει από την Άμφισσα και προχώρησαν προς το Στείρι. Οι κάτοικοι έλαβαν εντολή να μην απομακρυνθούν από το χωριό, μέχρι την επιστροφή των γερμανικών δυνάμεων.
Στη θέση Καταβόθρα οι Γερμανοί δέχθηκαν επίθεση από αντάρτες του ΕΛΑΣ. Μετά από σύντομη, αλλά σφοδρή μάχη, αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν, αφήνοντας στο πεδίο της μάχης 15 νεκρούς και άλλους τόσους τραυματίες. Οι γερμανικές απώλειες ανήλθαν σε 6 νεκρούς και 15 τραυματίες.
Οι Γερμανοί απέδωσαν την επίθεση του ΕΛΑΣ σε ειδοποίηση των κατοίκων του Διστόμου και επέστρεψαν στο χωριό για να εκδικηθούν. Με διαταγή του διοικητή τους, υπολοχαγού Χανς Ζάμπελ, το Δίστομο πυρπολήθηκε και 218 κάτοικοι (114 γυναίκες και 104 άνδρες) εκτελέστηκαν απάνθρωπα. Μεταξύ των νεκρών, 45 παιδιά και έφηβοι και 20 βρέφη.
Η πρωτοφανής θηριωδία έγινε αμέσως γνωστή μέσω του BBC στο εξωτερικό και προκάλεσε την κατακραυγή της διεθνούς κοινής γνώμης. Η Γερμανική Διοίκηση της Αθήνας επέρριψε την ευθύνη αποκλειστικά στους κατοίκους του Διστόμου, επειδή, όπως ανέφερε σε ανακοίνωσή της, δεν συμμορφώθηκαν με τις στρατιωτικές εντολές.
Μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα, το Ελληνικό Γραφείο Εγκληματιών Πολέμου μπόρεσε να ανακαλύψει τον υπεύθυνο της Σφαγής, Χανς Ζάμπελ, ο οποίος είχε καταφύγει στο Παρίσι και είχε συλληφθεί. Οι γαλλικές αρχές τον παρέδωσαν στις ελληνικές, οι οποίες τον προφυλάκισαν.
Τον Αύγουστο του 1949 ομολόγησε την έκταση των γερμανικών θηριωδιών στο Δίστομο, αλλά δικαιολογήθηκε ότι εκτελούσε διαταγές ανωτέρων του. Κατά τη διάρκεια της προφυλάκισής του, ο Ζάμπελ εκδόθηκε προσωρινά στη Δυτική Γερμανία για άλλη υπόθεση, αλλά δεν επέστρεψε ποτέ στην Ελλάδα για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες των πράξεών του.
Όπως σημειώνει ο Γιώργος Χ. Θεοχάρης, από το ύψος του μαρτυρίου του Διστόμου είδαμε το φάσμα του κτήνους στα πρόσωπα των ναζιστών. Η σφαγή του Διστόμου έδειξε σε τι έσχατη θηριωδία οδηγούν τον άνθρωπο ο φασισμός και ο πόλεμος. Τα χνάρια από το αίμα των αθώων θυμάτων δείχνουν το πέρασμα της βαρβαρότητας. Το Δίστομο μένει στην Ιστορία για να θυμίζει τη φασιστική αγριότητα και να σηματοδοτεί το μέγεθος της χρεοκοπίας του ευρωπαϊκού πολιτισμού στον 20ό αιώνα.
Ξεχάστηκε ένα τέτοιο μαρτύριο;
Κι όμως, φάνηκε ότι ούτε αυτή η θηριωδία στάθηκε αρκετή για να αποτινάξει το ναζισμό, όταν το 2012, η νεοναζιστική Χρυσή Αυγή έλαβε 335 ψήφους από περιοχές που έζησαν το μαρτύριο και τη φρίκη του ναζισμού!
Το 2017, ο δήμος Διστόμου – Αράχωβας – Αντίκυρας έλαβε ομόφωνη απόφαση με την οποία χαρακτηρίστηκε ανεπιθύμητη τη Χρυσή Αυγή στις ήδη ευρισκόμενες σε εξέλιξη εκδηλώσεις με αφορμή τη σφαγή του Διστόμου από τα ναζιστικά στρατεύματα κατοχής.
Δήλωσαν μάλιστα, ότι τα στελέχη της έχουν άμεση σχέση με το ναζισμό και αποτελούν τη μαύρη γραμμή που συνδέει το ναζισμό με το νεοναζισμό.
Μέσω της συλλογικής μνήμης διατηρούνται οι αναμνήσεις μιας γενιάς ή μιας δεδομένης ιστορικής περιόδου. Η φασιστική αγριότητα οφείλει να αποτυπωθεί στη συλλογική μνήμη, όχι μόνο των κατοίκων του Διστόμου, αλλά και όλης της ανθρωπότητας. Για να μην υπάρξει ποτέ ξανά τέτοια θηριωδία, για να μην σπιλωθεί η μνήμη όλων εκείνων που σφαγιάστηκαν για την Πατρίδα.
Οι κάτοικοι του Διστόμου μπορεί να μην ξέχασαν, αλλά πίστεψαν έστω και λίγοι, έστω και για λίγο ένα δήθεν αδιάφθορο αφήγημα, το οποίο ωστόσο ήταν βασισμένο σε εγκλήματα, θηριωδίες, μίσος και πόνο. Ο ναζισμός δεν χωράει πουθενά πια, όπως και να βαφτιστεί από τους οπαδούς του. Ανήκει στις πιο σκοτεινές και αιματοβαμμένες σελίδες της ιστορίας και εκεί οφείλει να μείνει.
Πληροφορίες από: SanSimera.gr, News 24/7
