Στα «τάρταρα» η Ελευθερία Τύπου: Στην 107η θέση η Ελλάδα – Τελευταία στην ΕΕ, σύμφωνα με τους RSF

Στα «τάρταρα» για ακόμη μία χρονιά η ελευθερία του Τύπου στην χώρα μας, σύμφωνα με την τελευταία ετήσια έκθεση των Δημοσιογράφων χωρίς Σύνορα.

Πρόκειται για ακόμη μία επιτυχία, της αυτοπροσδιοριζόμενης ως «φιλελεύθερης» Κυβέρνησης Μητσοτάκη, που σε κάθε περίσταση αποδεικνύει την δυσανεξία της στην κριτική και έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις για τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τους δημοσιογράφους.

Η έρευνα αξιολογεί την κατάσταση των μέσων ενημέρωσης σε 180 χώρες και εδάφη, λαμβάνοντας υπόψη την ικανότητα των δημοσιογράφων να δημοσιεύουν ειδήσεις για το δημόσιο συμφέρον χωρίς παρεμβάσεις και χωρίς απειλές για την ασφάλειά τους.

Η Ελλάδα φέτος βρίσκεται στην 107η θέση, ενώ πέρσι ήταν στην 108.

Όπως υπογραμμίζεται στην έκθεση των RSF, η ελευθερία του Τύπου στην Ελλάδα έχει υποστεί σοβαρές οπισθοδρομήσεις μεταξύ 2021 και 2023. Αναφέρεται μάλιστα, συγκεκριμένα το σκάνδαλο υποκλοπών και οι αποκαλύψεις ότι η ΕΥΠ παρακολουθούσε αρκετούς δημοσιογράφους, αλλά και οι πρακτικές των αγωγών SLAPPs. Όπως τονίζουν οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα, ακόμη πιο ανησυχητικά, είναι η δολοφονία του ρεπόρτερ Γιώργου Καραϊβάζ το 2021, που ακόμη δεν έχει επιλυθεί.

Αναλυτικά οι κατατάξεις της Ελλάδας στις 180 χώρες που εξετάστηκαν:

Συνολική αξιολόγηση: 107η (από 108η το 2022)

134η στον οικονομικό δείκτη
130η στον κοινωνικό δείκτη
100η στον πολιτικό δείκτη
92η στον νομικό δείκτη
91η στον δείκτη ασφάλειας

Μεταξύ άλλων, αναφέρεται

Το τοπίο των Μέσων Ενημέρωσης

Σύμφωνα με την έκθεση, η εμπιστοσύνη των Ελλήνων στα μέσα ενημέρωσης είναι από τις χαμηλότερες στην Ευρώπη εδώ και πολλά χρόνια. Μεγάλοι όμιλοι συνυπάρχουν με εκατοντάδες διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης, γεγονός που συμβάλλει σε μεγάλο κατακερματισμό του τοπίου των μέσων ενημέρωσης. Την ίδια ώρα, η συντριπτική πλειονότητα των μέσων ενημέρωσης ανήκει σε λίγους επιχειρηματίες, οι οποίοι μάλιστα δραστηριοποιούνται και σε άλλους επιχειρηματικούς κλάδους αυστηρά ρυθμιζόμενους από το κράτος. Μερικοί από αυτούς έχουν στενούς δεσμούς με την πολιτική ελίτ της χώρας. Ως αποτέλεσμα, ο Τύπος είναι πολύ πολωμένος.

Το πολιτικό πλαίσιο

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος είναι υπεύθυνος για την επίβλεψη των δημόσιων μέσων ενημέρωσης, θέτοντας σε κίνδυνο τη συντακτική ανεξαρτησία των τελευταίων. Η ρυθμιστική αρχή εκπομπής, Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης (NCRT), που κατηγορείται ότι είναι αργή και αναποτελεσματική, δεν έχει αναθεωρηθεί σημαντικά από την τρέχουσα κυβέρνηση ή την προηγούμενη. Υπό την εποπτεία του πρωθυπουργού, η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) ενεπλάκη στην παρακολούθηση δημοσιογράφων, πολλοί από τους οποίους έγιναν στόχος του spyware Predator.

Το νομικό πλαίσιο

Παρά τις συνταγματικές εγγυήσεις, η ελευθερία του Τύπου έχει αμφισβητηθεί σε νομοθετικό επίπεδο. Η νέα νομοθεσία που ψηφίστηκε από το κοινοβούλιο, με στόχο να παρέχει στους πολίτες καλύτερη προστασία από την αυθαίρετη παρακολούθηση, ως απάντηση στο σκάνδαλο υποκλοπών «Predatorgate», υπολείπεται των ευρωπαϊκών προτύπων. Ένα νέο νομοσχέδιο για τα μέσα ενημέρωσης δημιούργησε μια αμφιλεγόμενη επιτροπή δεοντολογίας. Ωστόσο, προηγούμενες τροποποιήσεις στον ποινικό κώδικα που επέτρεπαν έναν δυσανάλογο περιορισμό της ελευθερίας του Τύπου για αμφίβολους νομικούς λόγους καταργήθηκαν τελικά.

Οικονομικό πλαίσιο

Η οικονομική κρίση της τελευταίας δεκαετίας, σε συνδυασμό με τη μείωση του αναγνωστικού κοινού και των διαφημιστικών προϋπολογισμών, έχει θέσει υπό αμφισβήτηση τη μακροπρόθεσμη επιβίωση πολλών μέσων ενημέρωσης. Ο αντίκτυπος της νέας νομοθεσίας που αποσκοπεί στην αύξηση της διαφάνειας της ιδιοκτησίας και της χρηματοδότησης των μέσων ενημέρωσης μένει να φανεί.

Το κοινωνικοπολιτισμικό πλαίσιο

Ακροαριστεροί και ακροδεξιοί ακτιβιστές επιτίθενται τακτικά στις εγκαταστάσεις των μέσων ενημέρωσης που θεωρούν ιδεολογικούς εχθρούς. Επιπλέον, οι γυναίκες δημοσιογράφοι αντιμετωπίζουν συχνά σεξισμό στο χώρο εργασίας.

Ασφάλεια

Η αστυνομία καταφεύγει τακτικά σε βία και αυθαίρετες απαγορεύσεις για να εμποδίσει τη δημοσιογραφική κάλυψη των διαδηλώσεων και της προσφυγικής κρίσης στα νησιά. Ποινική δίωξη κατέθεσε η αστυνομία σε βάρος διακεκριμένου φωτορεπόρτερ που συνελήφθη την ώρα που κάλυπτε αστυνομική επιχείρηση στην Αθήνα. Ένας άλλος δημοσιογράφος που έπεσε θύμα αδικαιολόγητης αστυνομικής βίας, κέρδισε την υπόθεσή του στο δικαστήριο μετά από 12 χρόνια. Παρά τις υποσχέσεις για ταχεία έρευνα, οι αρχές δεν έχουν καταφέρει μέχρι στιγμής να επιλύσουν τη δολοφονία του ρεπόρτερ Γιώργου Καραϊβάζ, ο οποίος δολοφονήθηκε έξω από το σπίτι του στην Αθήνα, στο φως της ημέρας. Ωστόσο, αναμένονται συγκεκριμένες λύσεις από μια ομάδα εργασίας για την προστασία των δημοσιογράφων.

«Οι αυταρχικοί ηγέτες γίνονται όλο και πιο τολμηροί στις προσπάθειές τους να φιμώσουν τον Τύπο»

«Φέτος ο χάρτης της RSF έχει περισσότερο κόκκινο από ποτέ, καθώς οι αυταρχικοί ηγέτες γίνονται όλο και πιο τολμηροί στις προσπάθειές τους να φιμώσουν τον Τύπο», δήλωσε στην Guardian ο γενικός γραμματέας της RSF, Christophe Deloire. «Η διεθνής κοινότητα πρέπει να ξυπνήσει και να αντιληφθεί την πραγματικότητα και να δράσει από κοινού, αποφασιστικά και γρήγορα, για να αντιστρέψει αυτή την επικίνδυνη τάση».