Βία αντιμετωπίζουν οι προσπάθειες διατήρησης της αρχαίας κληρονομιάς της Μυκόνου

Αργά το απόγευμα, σε έναν παράδρομο της Αθήνας, ο Μανώλης Ψαρρός, ένας αρχαιολόγος, δέχθηκε επίθεση καθώς περπατούσε προς το αυτοκίνητο του.

“Υπήρχε γενική απεργία την επόμενη μέρα και έπρεπε να περάσω από τους φακέλους μου για τη Μύκονο“, δήλωσε ο Ψαρρός, ο οποίος έχει την εποπτεία του κυκλαδίτικου νησιού. “Θυμάμαι να πλησιάζω το αυτοκίνητο, αλλά μετά από αυτό είναι θολό”, δήλωσε στον Observer. “Το μόνο που ξέρω είναι ότι κάποιος με χτύπησε στο κεφάλι από πίσω με τέτοια δύναμη που έχασα τις αισθήσεις μου”.

Όπως αναφέρει ο the guardian, όταν ο λιγομίλητος αρχαιολόγος  συνήλθε στο κρεβάτι του νοσοκομείου στις 8 Μαρτίου, είχε σπασμένα πλευρά, σπασμένη μύτη και μάτια που είχαν υποστεί τόσο σοβαρές μώλωπες που η όραση του παραμένει μειωμένη.

Για τους γιατρούς ήταν πληγές που μιλούσαν: Ο Ψαρρός είχε σαφώς δεχτεί κλωτσιές και γροθιές σε μια επίθεση που έφερε όλα τα χαρακτηριστικά ενός επαγγελματικού χτυπήματος. Ο 52χρονος ήταν τυχερός που ήταν ζωντανός.

Σχεδόν τρεις εβδομάδες αργότερα οι επιπτώσεις μιας επίθεσης που διαφορετικά θα μπορούσε να περάσει απαρατήρητη γίνονται αισθητές σε όλη την Ελλάδα. Καθώς η αστυνομία εντείνει τις έρευνές της, το επίκεντρο της έρευνας έχει πέσει, σταθερά, στο πιο διάσημο νησί της Ευρώπης, όπου μια οικοδομική φρενίτιδα έχει θέσει την αρχαιολογική υπηρεσία, επιφορτισμένη με την προστασία της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Μυκόνου, σε εμπόλεμη κατάσταση με τους εργολάβους.

Την τελευταία δεκαετία ο Ψαρρός ήταν επικεφαλής του τμήματος που εκδίδει τις οικοδομικές άδειες στο hotspot του Αιγαίου.

“Τα πάντα σχετικά με αυτή την επίθεση είναι ενδεικτικά του πόσο εκτός ελέγχου έχει γίνει η κατάσταση στη Μύκονο”, λέει η Δέσποινα Κουτσούμπα, η οποία προεδρεύει του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων.

“Είναι σαφές, καθώς δεν υπάρχουν άλλα κίνητρα, ότι πρόκειται για μαφιόζικο χτύπημα που εκτελέστηκε από ανθρώπους που ακολουθούσαν τον Μανώλη από τη δουλειά του. Αφορά τεράστια επιχειρηματικά συμφέροντα και είχε στόχο να χτυπήσει τον φόβο στις καρδιές των αρχαιολόγων”.

Για χρόνια η Μύκονος υπήρξε διεθνώς η “παιδική χαρά” των πλουσίων ως ένα νησί ελιτισμού και κανονικοποίηση της ταξικότητας με μπαρ, εστιατόρια κλπ να αποφέρουν κέρδη. Η βίαιη επίθεση στον Ψαρρό αποκαλύπτει τη πλευρά ενός νησιού που έχει καταληφθεί από συμφέροντα.

Η κοινότητα των αρχαιολόγων της Ελλάδας, μια ομάδα που δεν ξεπερνά τους 1000 ανθρώπους, θεωρείται εδώ και καιρό ως ο θεματοφύλακας της εξαιρετικής ιστορικής κληρονομιάς του έθνους. Για πολλούς η σκληροτράχηλη ομάδα των αφοσιωμένων ανασκαφέων και ερευνητών είναι το τελευταίο προπύργιο ενάντια στις λεηλασίες που συνδέονται όλο και περισσότερο με τον τουρισμό.

Αλλά με τον κλάδο να αντιπροσωπεύει το 25% του ΑΕΠ – και μακράν τη μεγαλύτερη κινητήρια δύναμη της ελληνικής οικονομίας – πρόκειται για μια λεπτή ισορροπία, η οποία εξασφαλίζει την αναγνώριση της ανάγκης για επισκέπτες με τη διατήρηση της φυσικής ομορφιάς που επίσης τους προσελκύει στη χώρα.

Η δραματική επιστροφή του τουρισμού μετά την πανδημία δεν βοήθησε. Με την Ελλάδα να έχει προγραμματίσει άλλη μια σεζόν ρεκόρ – πέρυσι ήταν το τρίτο μέρος με τις περισσότερες επισκέψεις στον κόσμο – οι ανησυχίες των αρχαιολόγων που αναγκάζονται να περιηγηθούν σε μια γραφειοκρατία που είναι γνωστή για τις αργές κινήσεις της, έχουν μικρή σημασία για τους επενδυτές.

Τα πρόστιμα που επιβλήθηκαν στους παραβάτες για την οικοδόμηση βιλών, ξενοδοχείων και beach bars κοντά ή πάνω σε αρχαία μνημεία, “δεν είναι τίποτα” σε σύγκριση με τα κέρδη που θα προκύψουν, λένε οι ντόπιοι, οι οποίοι επίσης παραπονιούνται για την άναρχη ανάπτυξη ενός νησιού που έχει αφήσει πολλούς να μην μπορούν να το απολαύσουν ή να το αντέξουν οικονομικά.

Τα τελευταία χρόνια, καθώς η Μύκονος οδεύει προς τη δική της στρατόσφαιρα, επενδυτές από τη Μέση Ανατολή έχουν επίσης κινηθεί ανακοινώνοντας αμφιλεγόμενα σχέδια για την κατασκευή ενός τουριστικού χωριού με λιμάνι ικανό να ελλιμενίζει superyachts.

“Θέλουμε το κράτος να είναι σύμμαχος για την προστασία του νησιού μας”, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο δήμαρχος της Μυκόνου, Κωνσταντίνος Κουκάς. “Θέλουμε να ενισχυθούν οι μηχανισμοί ελέγχου και φυσικά αποδοκιμάζουμε κάθε απειλή εναντίον κρατικών υπαλλήλων. Σήμερα είναι οι αρχαιολόγοι. Αύριο θα είμαστε εμείς”.
Ο Ψαρρός θέλει επίσης να επιστρέψει στην εργασία του μόλις αναρρώσει “γιατί το αντίθετο ή αν με απομακρύνουν από τη θέση μου, θα έστελνε λάθος μήνυμα στους δράστες της επίθεσης”.