Καθώς τα εμβόλια αρχίζουν να προσφέρουν ελπίδες για έξοδο από την πανδημία, αξιωματούχοι στη Βρετανία σήμαναν το περασμένο Σαββατοκύριακο συναγερμό εξαιτίας ενός άκρως μεταδοτικού νέου στελέχους του κορωνοϊού, που κυκλοφορεί στην Αγγλία.
«Όταν ο ιός αλλάζει τη μέθοδο που επιτίθεται, πρέπει και εμείς να αλλάξουμε τη μέθοδο που αμυνόμαστε», τόνισε.
Οι σταθμοί των τρένων στο Λονδίνο γέμισαν με πλήθος ανθρώπων που έσπευσαν να εγκαταλείψουν την πόλη καθώς τα περιοριστικά μέτρα ετίθεντο σε ισχύ. Την Κυριακή, ευρωπαϊκές χώρες άρχισαν να κλείνουν τα σύνορά τους για ταξιδιώτες από το Ηνωμένο Βασίλειο προκειμένου να κρατήσουν έξω από αυτές τη νέα παραλλαγή του ιού.
Οι επιστήμονες ανησυχούν για αυτές τις παραλλαγές του ιού αλλά δεν εκπλήσσονται από την εμφάνισή τους. Ερευνητές έχουν καταγράψει χιλιάδες μικρές τροποποιήσεις στο γενετικό υλικό του νέου κορωνοϊού καθώς εξαπλωνόταν στον πλανήτη.
Κάποιες παραλλαγές καταλήγουν να εμφανίζονται πιο συχνά σε έναν πληθυσμό λόγω τυχαίων παραγόντων και όχι επειδή αυτές οι αλλαγές ισχυροποίησαν τον ιό.
Αλλά καθώς καθίσταται πιο δύσκολο για τον ιό να επιβιώσει – λόγω των εμβολιασμών και τα αυξανόμενα επίπεδα ανοσίας σε ανθρώπινους πληθυσμούς – οι ερευνητές αναμένουν ότι ο ιός πρόκειται να παρουσιάσει κάποιες χρήσιμες για αυτόν μεταλλάξεις που θα τον κάνουν πιο ικανό να εξαπλώνεται γρηγορότερα και να διαφεύγει του εντοπισμού από το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
«Σίγουρα αυτές οι μεταλλάξεις θα εξαπλωθούν και βέβαια εμείς ως επιστημονική κοινότητα οφείλουμε να τις παρακολουθούμε και να προσδιορίζουμε ποιες είναι αυτές που έχουν επιδράσεις».
Η παραλλαγή του ιού στη Βρετανία παρουσιάζει περίπου 20 μεταλλάξεις, συμπεριλαμβανομένων αρκετών που επηρεάζουν τον τρόπο που ο ιός «κλειδώνει» πάνω στα ανθρώπινα κύτταρα και τα μολύνει. Αυτές οι μεταλλάξεις είναι πιθανό να επιτρέψουν στην παραλλαγή αυτή να αναπαράγεται και να μεταδίδεται πιο αποτελεσματικά, σύμφωνα με τη Μουτζ Τσεβίκ, ειδική στις μολυσματικές ασθένειες του Πανεπιστημίου St. Andrews στη Σκωτία και επιστημονική σύμβουλο της βρετανικής κυβέρνησης.
Αλλά η εκτίμηση για μεγαλύτερη μεταδοτικότητα (Βρετανοί αξιωματούχοι έχουν αναφέρει ότι η παραλλαγή του ιού είναι μέχρι και 70% πιο εύκολο να μεταδοθεί), βασίζεται σε επιστημονικά μοντέλα και δεν έχει επιβεβαιωθεί με εργαστηριακά πειράματα, πρόσθεσε η Τσεβίκ.
«Γενικά, πιστεύω ότι χρειαζόμαστε λίγα περισσότερα στοιχεία από πειράματα», τόνισε η ίδια. «Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε τελείως το γεγονός ότι κάποια από τα στοιχεία που αφορούν τη μεταδοτικότητα ίσως να σχετίζονται με την ανθρώπινη συμπεριφορά».
Στη Νότια Αφρική, οι επιστήμονες επίσης παρατήρησαν γρήγορα ότι η ανθρώπινη συμπεριφορά οδηγούσε στην εξάπλωση και όχι απαραίτητα οι νέες μεταλλάξεις των οποίων η επίδραση στη μεταδοτικότητα του ιού ακόμα δεν έχει προσδιοριστεί ποσοτικά.
Η ανακοίνωση της Βρετανίας σχετικά με την εμφάνιση του νέου στελέχους, προκάλεσε επίσης ανησυχία ότι ο ιός θα εξελιχθεί και θα αποκτήσει αντίσταση στα εμβόλια που μόλις άρχισαν να διατίθενται. Οι ανησυχίες έχουν να κάνουν κυρίως με ένα ζευγάρι διαφοροποιήσεων στον γενετικό κώδικα του ιού που ίσως τον κάνουν λιγότερο ευάλωτο σε ορισμένα αντισώματα.
Ωστόσο, πολλοί ειδικοί ανέφεραν ότι χρειάζεται χρόνια – και όχι μήνες – για να εξελιχθεί ο ιός σε βαθμό που να καθιστά τα υπάρχοντα εμβόλια ανίκανα να τον πολεμήσουν.
«Κανείς δεν θα έπρεπε να ανησυχεί ότι μπορεί να υπάρξει μια καταστροφική μετάλλαξη που ξαφνικά θα αχρηστεύσει όλη την ανοσία και τα αντισώματα», αναφέρει ο Τζες Μπλουμ. «Πρόκειται για μια διαδικασία που συμβαίνει σε χρονική κλίμακα πολλών ετών και απαιτεί τη συγκέντρωση πολλαπλών μεταλλάξεων. Δεν γίνεται στο “άψε – σβήσε”».
Όπως όλοι οι ιοί, έτσι και ο νέος κορωνοϊός αλλάζει μορφές. Κάποιες γενετικές αλλαγές είναι ασήμαντες, άλλες όμως μπορεί να τον ενισχύσουν.
Οι επιστήμονες φοβούνται κυρίως για τη δεύτερη περίπτωση. Ο εμβολιασμός εκατομμυρίων ανθρώπων ίσως ωθήσει τον ιό σε νέες προσαρμογές, δηλαδή μεταλλάξεις που να τον βοηθούν να αποφεύγει ή να αντιστέκεται στην ανοσολογική απόκριση.
«Αυτό το πράγμα μεταδίδεται, ενισχύεται, προσαρμόζεται συνεχώς», αναφέρει ο Δρ. Ραβίντρα Γκούπτα, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. «Αλλά ο κόσμος δεν θέλει να ακούσει αυτό που λέμε, ότι δηλαδή αυτός ο ιός θα μεταλλαχθεί».
