Ποιες χώρες σταμάτησαν να εξοπλίζουν το Ισραήλ και ποιες εξακολουθούν;

Η πρόσφατη αναστολή της αποστολής βομβών βαρέως τύπου προς το Ισραήλ, οι οποίες κρίνονται κατάλληλες ώστε να καταστρέφουν καταφύγια, καθώς και οι ισχυρισμοί εκ μέρους του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν, ότι στην περίπτωση εισβολής των δυνάμεων του Ισραήλ στη Ράφα, θα προβεί σε παύση των προμηθειών όπλων, δεν στάθηκαν αρκετά για να εκθρονίσουν τις ΗΠΑ από την κορυφή των μεγαλύτερων προμηθευτών οπλικών συστημάτων στον στενότερο σύμμαχό τους στη Μέση Ανατολή, με αμέσως επόμενη τη Γερμανία.

Στον αντίποδα, σύμφωνα με την ΕΡΤ και το Reuters, κράτη όπως ο Καναδάς και η Ολλανδία έχουν δώσει τέλος στις αποστολές πολεμικού υλικού στο Ισραήλ, λόγω ανησυχίας ότι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθεί κατά τρόπο που παραβιάζει το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, ενώ τις προηγούμενες ημέρες προστέθηκε στη λίστα και η Ιταλία.

Ποιοί σταμάτησαν;

Καναδάς

Έως ότου η Οττάβα επιβεβαιώσει πως το πολεμικό υλικό χρησιμοποιείται με γνώμονα τους νόμους της χώρας, ο Καναδάς – με αφετηρία τον περασμένο Ιανουάριο- έχει σταματήσει να προμηθεύει με όπλα το Ισραήλ. Μέχρι την εν λόγω παύση, είχε δώσει το πράσινο φως σε εξαγωγές στρατιωτικοπύ εξοπλισμού, του οποίου η αξία ανερχόταν στα $21 εκατ.

Το νομοθετικό πλαίσιο του Καναδά δεν επιτρέπει την εξαγωγή όπλων αν αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για «σοβαρή παραβίαση του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου» ή σε «σοβαρές πράξεις βίας κατά γυναικών και παιδιών», ενώ προβλέπει ότι τα εξαγόμενα οπλικά συστήματα που «συμβάλουν στην ειρήνη και την ασφάλεια ή την υπονομεύουν» θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο.

Ολλανδία

Σε ίδια πλαίσια κινείται και η διακιοσύνη της Ολλανδίας, αναφορικά με την οποία απαγορεύεται στην κυβέρνηση η συνέχιση των εξαγωγών στρατιωτικού εξοπλισμού στο Ισραήλ -και ειδικότερα ανταλλακτικά για τα μαχητικά F-3 – σύμφωνα με τους προβληματισμούς που περιστρέφονται γύρω από το ότι η ύπαρξη των αεροσκαφών αυτών εξυπηρετεί παραβάσεις του διεθνούς δικαίου.

Μία εκ των σημαντικότερων περιφερειακών αποθηκών ανταλλακτικών F-35 στεγάζεται στην Ολλανδία. Τα ανταλλακτικά διανέμονται σε κράτη που τα ζητούν, στα οποία συγκαταλέγεται και το Ισραήλ.

Ιταλία

Η διακοπή των εγκρίσεων νέων εξαγωγών όπλων στο Ισραήλ από την Ιταλία, εξακριβώθηκε την περασμένη εβδομάδα το υπουργείο Εξωτερικών της χώρας. Επιπλέον υποστήριξε πως οι τελευταίες παραδόσεις όπλων πργματοποιήθηκαν το Νοέμβριο.

Βάσει των πληροφοριών του Reuters, σύμφωνα με καταγγελίες διεθνών οργανισμών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στους περισσότερους από επτά μήνες που μαίνεται ο πόλεμος στη Λωρίδα της Γάζας, περισσότεροι από 35.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί, με την πλειοψηφία των νεκρών να είναι άμαχοι. Το Ισραήλ από την πλευρά του αρνείται ότι στοχεύει αμάχους, κατηγορώντας τους μαχητές της Χαμάς ότι κρύβονται ανάμεσά τους.

Ποιοί εξακολουθούν;

ΗΠΑ

Η Αμερική συνεχίζει να τηρεί το 10ετές Μνημόνιο Κατανόησης που υπεγράφη ανάμεσα σε Ουάσιγκτον και Τελ Αβίβ για την περίοδο 2018-2028 και προβλέπει 38 δισεκατομμύρια δολάρια σε στρατιωτική βοήθεια, 33 δισεκατομμύρια δολάρια σε επιχορηγήσεις για αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού και 5 δισεκατομμύρια δολάρια για συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας.

Το Ισραήλ έλαβε το 69% αυτής της στρατιωτικής βοήθειας την περίοδο 2019-2023, σύμφωνα με ενημερωτικό δελτίο που εκδόθηκε τον Μάρτιο από το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη (SIPRI), με έδρα τη Στοκχόλμη.

Έχοντας προμηθευτεί με 36 από τα 75 αεροσκάφη της παραγγελίας που έγινε πέρυσι, με αντάλλαγμα τη βοήθεια των ΗΠΑ, το Ισραήλ διαθέτει το μεγαλύτερο στόλο F-35 εκτός ΗΠΑ. Το F-35 θεωρείται το πιο προηγμένο τεχνολογικά μαχητικό αεροσκάφος που κατασκευάστηκε ποτέ.

Στην ανάπτυξη του «Iron Dome» (Σιδηρούς Θόλος) βοήθησαν επίσης οι ΗΠΑ. Πρόκειται για το αμυντικό σύστημα έναντι πυραύλων μικρού βεληνεκούς, το οποίο αναπτύχθηκε μετά τον πόλεμο του 2006 ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χεζμπολάχ. Ακόμα μια ένδειξη βοήθειας αποτελεί η παροχή εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων για την αναπλήρωση των πυραύλων αναχαίτισης του συστήματος.

Κατ’ επέκταση, η Ουάσιγκτον βοήθησε μέσω χρηματοδότησης και στην ανάπτυξη του αντιπυραυλικού συστήματος «David’s Sling» (Σφεντόνα του Δαυίδ), σχεδιασμένου να αναχαιτίζει ρουκέτες που εκτοξεύονται από μέσες αποστάσεις 40-300 χλμ.

Γερμανία

Η αξία των εξαγωγών οπλικών συστημάτων στο Ισραήλ εκ μέρους της Γερμανίας, δεκαπλασιάστηκε περίπου στα 326,5 εκατομμύρια ευρώ το 2023 συγκριτικά με το 2022, καθώς το Βερολίνο έθεσε σε προτεραιότητα τα ισραηλινά αιτήματα για προμήθεια όπλων ως μετά την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου.

Σύμφωνα με στοιχεία του SIPRI, η Γερμανία παρείχε περίπου το 30% της στρατιωτικής βοήθειας που έλαβε το Ισραήλ την περίοδο 2019-23, η οποία περιλάμβανε κυρίως με εξαρτήματα για συστήματα αεράμυνας και εξοπλισμό επικοινωνιών, όπως δημοσίευσε το γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων dpa.

Ηνωμένο Βασίλειο

Η Βρετανία δεν συγκαταλέγεται στη λίστα των μεγάλων προμηθευτών πολεμικού υλικού του Ισραήλ. Δεν αποστέλλει όπλα κατευθείαν με προορισμό το Ισραήλ, ωστόσο δίνει το πράσινο φως στις εταιρείες να προχωρήσουν σε πώληση κυρίως εξαρτημάτων σε αλυσίδες εφοδιασμού των ΗΠΑ για εξοπλιστικά προγράμματα.

Η αξία των αδειών εξαγωγής αμυντικού εξοπλισμού στο Ισραήλ, που ενέκρινε η Βρετανία, ανήλθε τουλάχιστον στα $52,5 εκατ. Επρόκειτο κυρίως για πυρομαχικά, μη επανδρωμένα αεροσκάφη, εξαρτήματα για αεροσκάφη, ελικόπτερα και τυφέκια.

O πρωθυπουργός της χώρας, Ρίσι Σούνακ  κατά την πρόσφατη παρέμβασή του στο κοινοβούλιο, δήλωσε πως η Βρετανία διαθέτει ένα από τα πιο αυστηρά καθεστώτα ελέγχου των αδειοδοτήσεων για εξοπλισμούς παγκοσμίως, το οποίο περιοδικά επανεξετάζεται βάσει αναφορών και αξιολογήσεων.