Τα πορτρέτα της Myriam Boulos εξερευνούν τη φαντασίωση και τον έρωτα μέσα στον πόλεμο
Μέσα στην κρίση, τον πόλεμο και τη φτώχεια, που κρύβεται ο έρωτας; Τα σκληρά πορτρέτα της φωτογράφου Myriam Boulos εξερευνούν τις σεξουαλικές φαντασιώσεις των γυναικών του Λιβάνου με φόντο μια κοινωνία που καταρρέει.
Οι φωτογραφίες της Λιβανέζας φωτογράφου έρχονται σε έντονη αντίθεση με την απεικόνιση των αραβικών σωμάτων στα δελτία ειδήσεων: άνθρωποι να κλαίνε, θλιμμένα πρόσωπα, ακρωτηριασμένα από τον πόλεμο σώματα. Η Myriam Boulos, αντίθετα, τα παρουσιάζει σε καταστάσεις ευχαρίστησης και πάθους, αποκαλύπτοντας κρυμμένους εσωτερικούς κόσμους μέσα σε «πηγάδια» ανεκτίμητης δύναμης.
Σε ένα από αυτά, μια γυναίκα φοράει ένα strap-on και έναν λεπτεπίλεπτο λευκό κορσέ. Κοιτάζοντας αδιαμαρτύρητα το φακό της κάμερας, η φαντασίωσή της είναι να δέσει με χειροπέδες τον σύντροφό της και να τον απολαύσει δημόσια, να τον κάνει ανίσχυρο. Η Boulos μελετά τον ρόλο των φαντασιώσεων σε περιόδους κοινωνικής και πολιτικής αναταραχής. «Σε ένα ανασφαλές περιβάλλον, πρέπει να δημιουργήσεις έναν κόσμο που μπορείς να ελέγξεις. Οι φαντασιώσεις βρίσκονται στο κεφάλι μας. Κανείς δεν μπορεί να τις αγγίξει».
Αναζητώντας την ικανοποίηση μέσα στην ανασφάλεια και την καταπίεση
Η Λιβανέζα φωτογράφος διερευνά τρόπους αξιοποίησης αυτού του ανέγγιχτου κόσμου ως εργαλείου αντίστασης. Οι εικόνες της έρχονται σε έντονη αντίθεση με την απεικόνιση των αραβικών σωμάτων στα κύρια δελτία ειδήσεων, με την ίδια να δείχνει αντίθετα καταστάσεις ευχαρίστησης και πάθους. Μας δείχνει απλούς, καθημερινούς ανθρώπους των οποίων οι ζωές έχουν διακοπεί αλλά, με αληθινό κι ανθρώπινο τρόπο, συνεχίζουν να επιθυμούν, να διεκδικούν την απόλαυση.
Η πιο γνωστή φωτογραφική σειρά της Boulos είναι το «What’s Ours?», ένα ντοκουμέντο της επανάστασης της 17ης Οκτωβρίου, του λιβανέζικου κινήματος διαμαρτυρίας του 2019 ενάντια σε μια διεφθαρμένη, σεχταριστική άρχουσα τάξη. Οι εικόνες είναι έντονες, άκρως ερωτικές. Παρουσιάζουν μειονότητες και υποκουλτούρες, αποκαλύπτοντας πλευρές της επανάστασης που παραμελήθηκαν από τα αδιάφορα μέσα ενημέρωσης. Μαζί με τα δακρυγόνα, τις βόμβες και τις κατεστραμμένες περιουσίες, η φωτογράφος απεικονίζει το χαμούρεμα, τη γύμνια και τις ανατρεπτικές εκφράσεις πάθους που προσφέρουν την ελπίδα ενός διαφορετικού «συστήματος».
Ο Λίβανος έχει έκτοτε μπει ακόμη πιο βαθιά σε κρίση: Covid, υπερπληθωρισμός και το τραύμα της έκρηξης στο λιμάνι της Βηρυτού το 2020 που άφησε εκατοντάδες χιλιάδες άστεγους. Το έργο της Boulos είναι ακόμα πιο ζωτικό. Καθώς η σκόνη κατακάθεται πάνω από έναν οικονομικά και κοινωνικά ταλαιπωρημένο Λίβανο, εξηγεί πώς μπορεί να συμβεί η καταστολή σε ένα τέτοιο κλίμα. «Μερικές φορές, οι μικρές πράξεις γίνονται πολιτικές πράξεις. Για να βγω στον Λίβανο χωρίς σουτιέν, χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια. Μπορεί να περιοριστείς σε μια δήλωση. Το βρίσκω κουραστικό να μετατρέπω συνεχώς το σώμα μου σε πολιτική πράξη». Η φωτογραφία έχει γίνει για εκείνη ο τέλειος τρόπος αντίστασης.«Η φωτογραφία ήταν για μένα ένας τρόπος να καταλαμβάνω χώρο και να είμαι παρούσα με έμμεσο τρόπο. Είμαι παρούσα για μια σύντομη έντονη στιγμή και στη συνέχεια παίρνω όλο το χρόνο του κόσμου για να την επεξεργαστώ στο σπίτι».
Για τη σειρά «Sexual Fantasies», οι συνεργάτες της Myriam έρχονται σε αυτήν μέσω μιας συνεχιζόμενης ανοιχτής πρόσκλησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Συλλέγει τις μαρτυρίες των γυναικών και στη συνέχεια φωτογραφίζει. Οι φωτογραφίες δεν είναι πάντα πορτρέτα. Μια εικόνα δείχνει τη λέξη كس, το αιδοίο στα αραβικά, γραμμένη στο βρώμικο παράθυρο ενός χτυπημένου αυτοκινήτου. Ήταν σύμπτωση ότι η Myriam βρήκε αυτό το αυτοκίνητο παρκαρισμένο έξω από το διαμέρισμα αυτής της γυναίκας. Η ανακάλυψη έγινε αφού είχε πει στη Myriam για την κακοποίηση που δέχτηκε ως έφηβη στους δρόμους της Βηρυτού, για τη λιποθυμία της στο μάθημα της βιολογίας στο άκουσμα της λέξης, και για το ταξίδι της να ξαναβρεί το كس της ως ενήλικας. Αυτές οι εικόνες και οι μαρτυρίες που τις συνοδεύουν θα εμφανιστούν στο Photo Week, στο Βερολίνο, αυτό το Σεπτέμβριο.
Οι εικόνες της φωτογράφου περιγράφουν μια αραβική ταυτότητα που συνδέεται με τη σεξουαλικότητα και τον ερωτισμό κι αμφισβητούν μια σοβινιστική θυματολογία που αρνείται τη δράση των γυναικών. «Οι σεξουαλικές φαντασιώσεις συνδέονται πάντα με την πατριαρχία, με όλα όσα πολεμάμε. Οι φαντασιώσεις των γυναικών του Λιβάνου είναι μια απάντηση όχι μόνο στην πολιτική ή την οικονομία, αλλά σε ολόκληρη την κοινωνική κατάσταση στο Λίβανο».
Οι σεξουαλικές φαντασιώσεις δεν είναι μόνο αντανακλάσεις των κοινωνιών, αλλά και εργαλεία για να τις αναδιαμορφώσουν. Η Myriam μας υπενθυμίζει ότι το να είσαι κρυμμένος ή να έχεις ορμές κι ανάγκες που η κοινωνία θέλει να καταπιέσει, δεν σημαίνει ότι είσαι χωρίς δύναμη. Όπως είχε γράψει η Αμερικανίδα φεμινίστρια Audre Lorde, «Ο φόβος των επιθυμιών μας τις διατηρεί αδιάκριτα ισχυρές, γιατί το να καταπιέζεις οποιαδήποτε αλήθεια είναι σαν να της δίνεις δύναμη πέρα από κάθε αντοχή».
