Θεσσαλονίκη: Φοιτητές του ΑΠΘ προτείνουν λύση για ένα πρόβλημα που σκοτώνει δελφίνια και θαλάσσιες χελώνες

Οι περισσότεροι από τους έξι ήταν εντελώς άγνωστοι μεταξύ τους. Δεν είχαν συνεργαστεί ξανά ως ομάδα, σπούδαζαν διαφορετικές επιστήμες, αλλά βρέθηκαν στον ίδιο χώρο και μπροστά σε μια μεγάλη κοινή πρόκληση: μέσα σε μόλις 48 ώρες, έπρεπε να προτείνουν μια λύση για ένα σημαντικότατο πρόβλημα, που κάθε χρόνο στερεί τη ζωή σε εκατοντάδες χιλιάδες δελφίνια και μικρές φάλαινες, θαλάσσιες χελώνες, φώκιες και σαλάχια παγκοσμίως.

Θαλάσσια είδη, κάποια εξ αυτών προστατευόμενα, που γίνονται «παράπλευρα αλιεύματα», καθώς συχνά πιάνονται τυχαία στα δίχτυα των ψαράδων. Οι μέχρι πρότινος άγνωστοι νεαροί κατόρθωσαν να λειτουργήσουν σαν «δεμένη» ομάδα και εμπνεύστηκαν μια καινοτόμο συσκευή, που απωθεί -με φωτοηχητικά κύματα- τα προστατευόμενα θαλάσσια είδη, χωρίς να ενοχλούνται τα ψάρια που ο αλιείς θέλουν όντως να πιάσουν στα δίχτυα τους.

Ο λόγος για έξι φοιτητές και φοιτήτριες του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), που σχημάτισαν την ομάδα «SeaCare», προκειμένου να συμμετάσχουν στον διαγωνισμό «Invent For The Planet 2024» του αμερικανικού πανεπιστημίου Texas A&M (TAMU), στον οποίο συμμετείχαν 618 συνάδελφοί τους από 19 πανεπιστήμια παγκοσμίως. Πρόκειται για τους Χαράλαμπο Χριστοφιλόπουλο, Σπυρίδωνα Τσιώμο, Φίλιππο Γερμανόπουλο (Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών), Αθηνά Γκαλάπη (Τμήμα Γεωπονίας), Μαρία Νίττη (Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών) και Θεανώ Σκλαβενίτη (Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης).

Η ιδέα των φοιτητών 

Η ιδέα των έξι επιλέχθηκε από την επιτροπή του TAMU μέσα στις πέντε καλύτερες παγκοσμίως και πλέον καλούνται να συμμετάσχουν στον τελικό του διαγωνισμού, στο Aix-en-Provence της Γαλλίας, στις 16-18 Απριλίου. Εκεί θα διεκδικήσουν την πρωτιά από τους υπόλοιπους φιναλίστ (το Instituto Federal do Espírito Santo της Βραζιλίας, την École Nationale Arts et Métiers της Γαλλίας, το Universidad Politécnica de Yucatán του Μεξικού, το Habib University του Πακιστάν και το Universidad Politécnica de Madrid της Ισπανίας).

Είναι η τρίτη φορά στην ιστορία του διαγωνισμού, που το ΑΠΘ προκρίνεται στην τελική φάση, όμως μέχρι τώρα δεν έχει κατακτήσει κάποια από τις πρώτες θέσεις. «Αυτό ευελπιστούμε να αλλάξει με τη “SeaCare”» ομοφωνούν οι φοιτητές και φοιτήτριες της ομάδας, που αυτές τις ημέρες βρίσκονται υπ’ ατμόν προκειμένου να πετύχουν τις τελικές βελτιώσεις και αναβαθμίσεις στην πρότασή τους.

Για να φτάσουν να διεκδικούν την πρώτη θέση στον τελικό της Γαλλίας, τα μέλη της ομάδας συμμετείχαν στον διαγωνισμό «ΑΠίΘανοι φοιτητές καινοτομούν», που αφορούσε στην επίλυση, μέσα σε 48 ώρες, ενός από πέντε θέματα που επιλέχθηκαν από τους Στόχους για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη των Ηνωμένων Εθνών.

Οι προκλήσεις που τέθηκαν αντλούσαν έμπνευση από τις εξής θεματικές: «Γεφύρωση της κρίσης του αγροτικού νερού σε χώρες μεσαίου έως χαμηλού εισοδήματος», «Καινοτόμες λύσεις στέγασης για αυξανόμενους πληθυσμούς», «Μια βιώσιμη προσέγγιση για το καθαρό νερό στην Παπούα Νέα Γουινέα», «Καινοτομία για τη μείωση των παράπλευρων αλιευμάτων και την προστασία της θαλάσσιας ζωής» και «Ενδυνάμωση των Κοινοτήτων με Βιώσιμες Ενεργειακές Λύσεις».

Ο διαγωνισμός φιλοξενήθηκε στο Walk|AUTh Innovation Accelerator, το νέο Κέντρο Επιχειρηματικότητας και Καινοτομίας του ΑΠΘ. «Η συσκευή μας» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Χαράλαμπος Χριστοφιλόπουλος, «περιλαμβάνει μια σειρά από καινοτομίες, σε σχέση με αντίστοιχες της αγοράς. Συνδυάζει ηχητικά κύματα και φως, έχει πολύ μικρό μέγεθος, περίπου δέκα επί τεσσάρων εκατοστών, είναι ελαφριά, με βάρος γύρω στα 200 γραμμάρια, τοποθετείται πάνω στο δίχτυ και όχι στη βάρκα των ψαράδων, έχει αυξημένη αποδοτικότητα και και η τιμή της είναι πολύ ανταγωνιστική, αφού οι αντίστοιχες στην αγορά πωλούνται δέκα μέχρι και εκατό φορές ακριβότερα».

Η Αθηνά Γκαλάπη συμπληρώνει: «οι συσκευές του είδους τοποθετούνται συνήθως πάνω στο σκάφος, το οποίο όμως μπορεί να απέχει πολύ από το δίχτυ -και η ισχύς του σήματος, όσο αυτό ταξιδεύει στο νερό, μειώνεται. Εμείς καταφέραμε να τοποθετήσουμε τη συσκευή απευθείας πάνω στο δίχτυ, με αποτέλεσμα το σήμα της να είναι ισχυρό». Οι φοιτητές εργάζονται τώρα πάνω στο να συγκεκριμενοποιήσουν ο καθένας τον ρόλο του μέσα την ομάδα, να βελτιώσουν τη μακέτα τους, ν’ αυξήσουν την αποδοτικότητα της συσκευής τους, να δουν πώς μπορούν να την κάνουν ακόμα πιο οικολογική (π.χ., με χρήση βιοδιασπώμενων υλικών) και χρήσιμη για τη θαλάσσια ζωή, αλλά και για τους ψαράδες και να επινοήσουν τρόπους ώστε να μπορεί να ανακτηθεί εύκολα, σε περίπτωση που για κάποιον λόγο το δίχτυ κοπεί.

Πώς είναι να γίνεσαι ομάδα με αγνώστους;

Μπήκαν στην αίθουσα άγνωστοι και έφυγαν ομάδα. Πώς είναι αυτή η εμπειρία; «Φανταστική!» λέει η τελειόφοιτη Αθηνά, που η επιθυμία της να ασχοληθεί όχι μόνο με την επιστήμη της (τη γεωπονία), αλλά και με την επιχειρηματικότητα, την ώθησε να πάει στον διαγωνισμό έστω και χωρίς παρέα, μόνη της, και γρήγορα έγινε μέλος μιας δυνατής ομάδας, που επινόησε διάφορες ιδέες, τις εξέτασε, έψαξε και κατέληξε σε μια κοινή πρόταση.

«Είμαστε άνθρωποι προερχόμενοι από τέσσερις διαφορετικές σχολές. Το γεγονός ότι έπρεπε ο καθένας μας να προσαρμόσει τη γνώση του για να γίνει κατανοητή και χρήσιμη στους άλλους, αλλά και το πνεύμα αγωνιστικότητας και συνεργασίας που αναπτύχθηκε μεταξύ μας, ήταν πάρα πολύ ωραίο!» περιγράφει η Αθηνά Γκαλάπη, η οποία καλεί κάθε φοιτητή και φοιτήτρια να «κυνηγάει» τέτοιες εμπειρίες. «Υπάρχουν μέσα στο πανεπιστήμιο πολλές αντίστοιχες ευκαιρίες, οι οποίες πέραν της πολύτιμης εμπειρίας της συνεργασίας με μια ομάδα, προσφέρουν και χρήσιμες επαφές, το λεγόμενο networking. Δεν χρειάζεται να φτάσει κάποιος στο τελευταίο έτος για να τις ανακαλύψει και να τις αξιοποιήσει» υπογραμμίζει.

Για τον Χαράλαμπο, που σπουδάζει στο δεύτερο έτος του Τμήματος Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών, τόσο η διεπιστημονική συνεργασία, όσο και η πολυφωνία, δημιούργησαν μια πολύ χρήσιμη εμπειρία: «Όταν ερευνάς ένα πρόβλημα, προκύπτουν πολλές διαφορετικές ιδέες για λύσεις. Ήταν για εμένα πολύ ωραία εμπειρία ότι υπήρξαν στην ομάδα έξι διαφορετικές φωνές, από άγνωστους μεταξύ τους ανθρώπους, προερχόμενους από διαφορετικές σχολές -κάποιος που σπουδάζει άλλη επιστήμη θα σκεφτεί πιθανώς μια ιδέα που δεν θα την έχω εγώ και το αντίστροφο. Νομίζω ότι κατανοήσαμε στην πράξη πόσο σημαντική είναι η συνεργασία ανθρώπων από διαφορετικούς επιστημονικούς τομείς» λέει.

Οι ομάδες, που έλαβαν τεχνολογική και επιχειρηματική καθοδήγηση από καθηγήτριες/καθηγητές του ΑΠΘ και στελέχη της αγοράς εργασίας, δημιούργησαν φυσικά και ψηφιακά πρωτότυπα της λύσης τους στα εργαστήρια του ΑΠΘ και στο τέλος παρουσίασαν τις προτάσεις τους προς αξιολόγηση σε επιτροπή κριτών. Η όλη διαδικασία «έτρεξε» υπό την κεντρική εποπτεία του Πανεπιστημίου του Texas A&M των ΗΠΑ.