Χελώνες Καρέττα: Πρόωρη ωοτοκία των χελώνων εξαιτίας της Κλιματικής Αλλαγής
Προ εκπλήξεως βρέθηκαν οι ερευνητές που εντόπισαν πιο νωρίς από ποτέ την πρώτη φωλιά θαλάσσιας χελώνας Καρέττα.
Πρωτοφανής ο πρόωρος εντοπισμός της πρώτης φωλιάς θαλάσσιας χελώνας Καρέττα στον Κόλπο Λαγανά Ζακύθου. Στην ιστορία 40 χρόνων καταγραφών από το ΑΡΧΕΛΩΝ, για πρώτη φορά η φωλιά εντοπίστηκε στις 10 Μαΐου. Η σχετική ανακοίνωση της περιβαλλοντικής Οργάνωσης αναφέρει ότι η παγκόσμια μεταβολή του κλίματος κατέχει τον ευθύνοντα ρόλο για το γεγονός. Έτσι, επαληθεύονται οι επιστημονικές προβλέψεις περί μετακίνησης της περιόδου ωοτοκίας νωρίτερα την άνοιξη, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.
Αναλυτικά, όπως επισημαίνει ο ΑΡΧΕΛΩΝ, η αποστολή εθελοντών και ερευνητών άρχισε και φέτος, όπως κάθε Μάιο σταθερά από το 1984, στις περιοχές της Ζακύνθου, της Πελοποννήσου και της Κρήτης. Θα παραμείνουν στις σημαντικότερες παραλίες ωοτοκίας, μέχρι τον Οκτώβριο, φέρνοντας εις πέρας την καταγραφή της αναπαραγωγικής δραστηριότητας της θαλάσσιας χελώνας Καρέττα. Η εκπαίδευση των νεοεισαχθέντων εθελοντών ξεκινάει ταυτόχρονα με τις προετοιμασίες για την εγκατάσταση των Ερευνητικών και Ενημερωτικών Σταθμών. Ωστόσο, σύμφωνα με την ΕΡΤ, κατά την πρώτη τους επίσκεψη στις παραλίες ωοτοκίας στις 11 Μαΐου, τρία μέλη του Προγράμματος Ζακύνθου βρέθηκαν μπροστά σε μία έκπληξη: η πρώτη φωλιά της σεζόν είχε ήδη γίνει το προηγούμενο βράδυ στα Σεκάνια, την Περιοχή Απόλυτης Προστασίας της Φύσης του Εθνικού Θαλάσσιου Πάρκου Ζακύνθου.
«Η αναδρομή σε χρονοσειρές δεδομένων από τα προηγούμενα έτη επιβεβαίωσε ότι για πρώτη φορά βρέθηκε φωλιά τόσο νωρίς το Μάιο στον κόλπο του Λαγανά», λέει η Αλίκη Παναγοπούλου PhD, Υπεύθυνη Ερευνητικών Θεμάτων του ΑΡΧΕΛΩΝ. Εν τω μεταξύ, το πρωί της 15ης Μαΐου καταγράφηκαν οι πρώτες φωλιές Καρέττα και στην Περιοχή Προστασίας της Φύσης του Κυπαρισσιακού Κόλπου και στη βόρεια Κρήτη, στο Ρέθυμνο, κι αυτές νωρίτερα από ότι συνήθως.
Τι είναι αυτό που προκαλεί την πρόωρη ωοτοκία τους;
Οι προβλέψεις των επιστημόνων για την μετακίνηση της περιόδου ωοτοκίας νωρίτερα μέσασ τον χρόνο, ως απότοκο της κλιματικής αλλαγής, υπάρχουν από το 2016. Αυτό οφείλεται στην ευαισθησία που παρουσιάζουν οι θαλάσσιες χελώνες στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και στην ξηρά και στην θάλασσα. Η θερμοκρασία ειδικότερα κατέχει τον μείζονα ρόλο καθ’ όλο τον κύκλο ζωής των χελωνών, ασκώντας σημαντική επίδραση και στην αναπαραγωγή τους. Το ξεκίνημα της ωοτοκίας νωρίτερα μέσα στο έτος ίσως να λειτουργεί ως μηχανισμός προσαρμογής των χελωνών ώστε να αποφύγουν τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες του καλοκαιριού (Patel et al., 2016).
Όπως σημειώνει η ΑΠΕ-ΜΠΕ, η πρόσφατη έκθεση για την Κατάσταση του Κλίματος στην Ευρώπη το 2023 που δημοσιεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια όλου του έτους 2023, η μέση θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας σε όλες τις θάλασσες της Ευρώπης ήταν η θερμότερη που έχει ποτέ καταγραφεί. Τμήματα της Μεσογείου και του Ατλαντικού σημείωσαν τις υψηλότερες μέσες τιμές θερμοκρασίας της επιφάνειας της θάλασσας που έχουν καταγραφεί εκεί. Στη Μεσόγειο, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο καταγράφηκαν θαλάσσιοι καύσωνες με τη θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας να φθάνει 5,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από το μέσο όρο σε ορισμένες περιοχές. Οι ωκεανοί συνιστούν μια μείζουσα αποθήκη θερμότητας για το κλιματικό σύστημα της Γης, αφού ουσιαστικά τα 2/3 της επιφάνειάς της καλύπτονται από αυτούς και έχουν απορροφήσει το 90% της παραπάνω θερμότητας που έχει προκληθεί από τις ανθρωπογενείς εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου. Οι αλλαγές στη θερμοκρασία των ωκεανών πιθανώς καταλήγουν σε μεταβολές στους βιοτόπους και μαζικούς θανάτους θαλάσσιων ειδών.
«Ακόμα όμως κι αν η μετακίνηση της ωοτοκίας σε πιο δροσερές ημέρες μπορεί να προσφέρει μια ανακούφιση στις χελώνες, η κλιματική αλλαγή μπορεί να τις επηρεάσει αρνητικά με άλλους τρόπους. Για παράδειγμα η αύξηση των θερμοκρασιών που επικρατούν μέσα στη φωλιά κατά τη διάρκεια της επώασης μπορεί να επηρεάσει το φύλο των εκκολαπτόμενων χελωνών. Υψηλές θερμοκρασίες οδηγούν στη γέννηση περισσότερων θηλυκών απ’ ότι αρσενικών χελωνών, πράγμα που μπορεί να επηρεάσει τους πληθυσμούς και την επιβίωσή τους», προειδοποιεί η Αλίκη Παναγοπούλου.
