Η δίκη της Χρυσής Αυγής, η μεγαλύτερη δίκη ναζιστών στην Ευρώπη μετά το 1946, πλησιάζει στο τέλος της. Η Ελληνική Δημοκρατία δε βρέθηκε τυχαία στην, καθόλου τιμητική, θέση να στεγάζει στο Κοινοβούλιο της, όχι απλά ένα ακόμα ακροδεξιό, ρατσιστικό κόμμα όπως δυστυχώς και τόσες άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά μια οργάνωση με -για χρόνια ανοιχτά- αντισημιτική, ναζιστική ιδεολογία και ταυτόχρονα μία συμμορία μαχαιροβγαλτών, συνδεδεμένη με δολοφονίες και άλλες επιθέσεις κατά μεταναστών, Ρομά και πολιτικών αντιπάλων.
Το ελληνικό «έδαφος» ήταν, και δυστυχώς παραμένει, γόνιμο για ένα τέτοιο σχεδόν μοναδικό πολιτικό «πείραμα» (συγκρίσιμο, ως προς κάποια μόνο χαρακτηριστικά, μόνο με την περίπτωση Jobbikστην Ουγγαρία) για μια ποικιλία λόγων που, κατά τη γνώμη μου, ξεφεύγουν κατά πολύ από την, ύποπτα εύκολη, εξήγηση της σύνδεσης της εκλογικής τους ανόδου με την κρίση. Ένας από αυτούς πάει πίσω στο παρελθόν και είναι η πλήρης ατιμωρησία των Ελλήνων Ναζιστών και όσων συνεργάστηκαν στο Ολοκαύτωμα των Ελλήνων Εβραίων, μετά την Απελευθέρωση, μια εικόνα που γίνεται πληρέστερη αν αναλογιστεί κανείς πόσοι από αυτούς αντίθετα ωφελήθηκαν υπέρμετρα από αυτό. Ένας άλλος είναι το ευρύτερο κλίμα ατιμωρησίας που υπάρχει στην Ελλάδα, τόσο όσον αφορά τη ρατσιστική βία αλλά και τη ρητορική μίσους.
Στη χώρα όπου θεωρείται κανονικό να αθωώνεται από τον Άρειο Πάγο ο ναζιστής Κ. Πλεύρης, όπου κυκλοφορούν μαζικά τα, απαγορευμένα σε όλη την Ευρώπη, «Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών», όπου εισαγγελείς αρχειοθετούν «τέρατα» ρητορικής μίσους, όπου υπήρξε μαζική ανακλαστική φιλο-ρατσιστική αντίδραση «διανοούμενων» και πολιτικών (από όλο το πολιτικό φάσμα) ενάντια στην ψήφιση του τότε νέου αντιρατσιστικού νόμου, τη στιγμή που αυτός μάλιστα (με την εξαίρεση της προσθήκης της άρνησης του Ολοκαυτώματος όπως και του εμπλουτισμού των μειονοτικών ομάδων στις οποίες αναφέρεται) μείωνε, στην πραγματικότητα, συνολικά τις πιθανότητες καταδίκης των θυτών… Στη χώρα όπου η πλειοψηφία των εισαγγελέων δεν βλέπει το ρατσιστικό κίνητρο ακόμα και στα πλέον ξεκάθαρα ρατσιστικά βίαια εγκλήματα… Στη χώρα όπου ο εθνικισμός είναι η κοινή γλώσσα του μεγαλύτερου μέρους της δεξιάς αλλά και του κέντρου και της αριστεράς, όπου κανείς δεν τολμάει να καταργήσει τις σχολικές παρελάσεις ή να αποκόψει την ιστορική διδασκαλία από τον ακραίο σωβινισμό, όπου σε κάθε αντιπαράθεση με γειτονικές χώρες έχουμε μόνο «δίκια» και η δουλειά των media είναι να τα παπαγαλίζουν μέχρι τελικής πτώσεως, η Χρυσή Αυγή δεν προσγειώθηκε προφανώς σαν κομήτης. Αντίθετα με την ανάγνωση του ναζισμού ως ενός «εξωτερικού» στοιχείου που η κρίση γιγάντωσε, θα μπορούσε κανείς και να πει πως το σεβαστό κομμάτι του «ελληνικού λαού» που ανέθεσε στους ναζιστές το «έργο» του να εξωβελίσει και να απανθρωπίσει ακόμα περισσότερο τις μειονότητες ως γαλανόλευκος «τιμωρός», τους φέρθηκε -στο τέλος- μάλλον «άδικα» γυρνώντας τους την πλάτη.
Πως υπήρξε καταρχήν νόμιμη η Χρυσή Αυγή; Στη χώρα που τα Πρωτοδικεία σύσσωμα δεν αναγνωρίζουν σωματεία εθνικών μειονοτήτων και πετάνε στα σκουπίδια την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι μόλις αντικρύσουν τη λέξη «Τουρκικό» ή «Μακεδονικό» σαν εθνοτικό προσδιορισμό, οι δικαστές μας θεώρησαν ότι δεν κρύβει τίποτα επικίνδυνο το καταστατικό μιας ανοιχτά ναζιστικής οργάνωσης με ηγέτη έναν καταδικασμένο βομβιστή. Ήδη το 2013, ο τότε Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης Nils Muižnieks είχε καλέσει να τεθεί η Χρυσή Αυγή εκτός νόμου διαψεύδοντας όσους παρουσίαζαν ένα τέτοιο ενδεχόμενο ως «αντιδημοκρατικό», αλλά η έκκλησή του βρήκε μηδενική ανταπόκριση στην τότε και στις επόμενες ελληνικές κυβερνήσεις.
Η αρχή του τέλους ήρθε, όπως είναι γνωστό, αλλιώς, με τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Είχε φυσικά προηγηθεί η δολοφονία του Σαχζάτ Λουκμάν και τόσες άλλες βίαιες επιθέσεις, περιλαμβανομένων ανεξιχνίαστων δολοφονιών μεταναστών, αλλά μόνο όταν ο νεκρός ήταν Έλληνας η πίεση της «κοινής γνώμης» υπήρξε καθοριστική για την τότε κυβέρνηση ώστε να σταματήσει την περίοδο της ατιμωρησίας και της ανοιχτής συνεργασίας της ΕΛ.ΑΣ. στη συγκάλυψη των ρατσιστικών εγκλημάτων.
Η μεγάλη δίκη αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 7 Οκτωβρίου 2020, με την αναγγελία της απόφασης του δικαστηρίου. Τα στοιχεία που αποδεικνύουν την ηθική αυτουργία και τον έλεγχο της ηγεσίας και στην παραμικρή εγκληματική ως δολοφονική κίνηση των μελών, είναι συντριπτικά. Το ελληνικό κράτος έχει, μέσω της δικαστικής εξουσίας για την ώρα, μία μοναδική ευκαιρία να δώσει το μήνυμα πως έχει την ικανότητα να τιμωρήσει τα στοιχεία που πολεμούν το κράτος δικαίου και επιθυμούν την πλήρη κατάλυση της δημοκρατίας. Όσο και αν δεν ξεχνάμε τη συνεργία του ελληνικού κράτους αλλά και μεγάλου μέρους της ελληνικής κοινωνίας στη ναζιστική και ρατσιστική εγκληματικότητα (όπως και τους τρόπους που αυτή συνεχίζεται με παρόμοιους ή διαφορετικούς τρόπους, μεταξύ τόσων άλλων, στα νησιά του Αιγαίου που ζουν τους δικούς τους «Άγιους Παντελεήμονες» και στον Έβρο) η καταδίκη και μία πιθανή και εξίσου σημαντική επακόλουθη απαγόρευση λειτουργίας του ναζιστικού κόμματος θα είναι το μόνο σοβαρό μήνυμα που θα μπορούσε να στείλει μια δημοκρατία που δεν επιθυμεί η ίδια το τέλος της.
*Ο Βασίλης Τσάρνας είναι συνδιαχειριστής του Παρατηρητηρίου Ρατσιστικών Εγκλημάτων του Ελληνικού Παρατηρητηρίου των Συμφωνιών του Ελσίνκι.
