Ο Παναγώτης Παπανικολάου, νευροχειρουργός στο Γενικό Κρατικό Νίκαιας, γενικός γραμματέας της Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών (ΟΕΝΓΕ), μιλάει στον Δημήτρη Ραπίδη και το rosa.gr για την κατάσταση στο χώρο της δημόσιας Υγείας, τη διαχείριση της πανδημίας από την κυβέρνηση, το νέο lockdown, αλλά και την εικόνα για τις κλίνες ΜΕΘ.
«Η κυβέρνηση προσπαθεί με διάφορες αλχημείες να κουκουλώσει όπως-όπως κάποιες ‘τρύπες’, μετακινώντας αναγκαστικά προσωπικό από τμήμα σε τμήμα και από νοσοκομείο σε νοσοκομείο», σημειώνει ο κ. Παπανικολάου, με τη συζήτηση για την αναποτελεσματικότητα των μέτρων της κυβέρνησης να κορυφώνεται.
«Από τις 50 νέες κλίνες ΜΕΘ στο νοσοκομείο ‘Σωτηρία΄, που ήταν δωρεά του ιδρύματος της Βουλής, τις οποίες εγκαινίασε ο Πρωθυπουργός πριν από τρεις εβδομάδες μετά βαΐων και κλάδων, λειτουργούν μέχρι σήμερα μόνο οι 14 λόγω έλλειψης προσωπικού. Στο συνολικό νούμερο κλινών που δίνει η κυβέρνηση δεν συμπεριλαμβάνονται μόνο οι λειτουργούσες, διαθέσιμες κλίνες ΜΕΘ, αλλά και πολλές κλίνες ΜΕΘ που όμως δεν λειτουργούν διότι δεν υπάρχει προσωπικό για να τις στελεχώσει», προσθέτει ο κ. Παπανικολάου.
Ο γενικός γραμματέας της ΟΕΝΓΕ φέρνει ως επιτυχημένο το παράδειγμα στη διαχείριση της πανδημίας της Σιγκαπούρης, ενώ στην Ευρώπη εκείνο της Σλοβακίας, που εφάρμοσε ένα μοντέλο ιχνηλάτησης και πρόληψης εντελώς διαφορετικό από το αποτυχημένο μοντέλο που συνεχίζουν να εφαρμόζουν ΕΕ και ΗΠΑ.
Ο Πρωθυπουργός κ. Μητσοτάκης έχει δηλώσει πως έχουν γίνει προσλήψεις στη δημόσια Υγεία. Ποια είναι η κατάσταση;
Σύμφωνα με όσα λέει η κυβέρνηση, οι συνολικές προσλήψεις επικουρικού υγειονομικού προσωπικού που έχουν γίνει από τον Μάρτιο του 2020 και μετά είναι περίπου 6.500 συνολικά. Στον αριθμό αυτό που αναφέρει η κυβέρνηση υπάρχουν και εξειδικευμένοι ιατροί στις ΜΕΘ, όπως επίσης υπάρχουν και ειδικευόμενοι νοσηλευτές.
Όμως από αυτό τον αριθμό ήδη αρκετοί έχουν παραιτηθεί για τις τρεις βασικούς λόγους:
Πρώτον, ο Πρωθυπουργός έχει αθετήσει πανηγυρικά την ειλημμένη από μέσα Μάρτιου δημόσια δέσμευσή του ότι το προσωπικό αυτό θα έμενε μόνιμα στο δημόσιο, εφόσον ήρθε να βοηθήσει στη μάχη ενάντια στην πανδημία.
Δεύτερον, οι συνθήκες εργασίας δεν είναι καθόλου καλές.
Τρίτον, υπάρχουν μεγάλα προβλήματα στην πληρωμή αυτού του επικουρικού προσωπικού επειδή η μισθοδοσία είχε εξαρχής ενταχθεί σε πρόγραμμα ΕΣΠΑ και σε πολλά νοσοκομεία ανά χρονικές περιόδους δεν υπήρχε η χρηματοδότηση ώστε να πληρώνονται οι εφημερίες, αλλά ακόμα και η τακτική μισθοδοσία.
Αυτά όμως είναι μια σταγόνα στον ωκεανό, όπως καταλαβαίνετε.
Δηλαδή, ποιες είναι πραγματικές ανάγκες που έχει το σύστημα δημόσιας Υγείας;
Σύμφωνα με τα επίσημα οργανογράμματα, αυτά που ισχύουν από το 2012 και δεν είχαν αναθεωρηθεί με ευθύνη όλων των κυβερνήσεων που είχαμε από τότε, τα κενά σε μόνιμους ειδικευμένους γιατρούς είναι περίπου πάνω από 6.000 και τα οργανικά κενά σε νοσηλευτές, βοηθητικό και λοιπό προσωπικό είναι πάνω από 25.000.
Ως Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών (ΟΕΝΓΕ) λέμε ότι αυτοί οι αριθμοί και πριν την επιδημία ήταν πίσω από τις ανάγκες γιατί οι πραγματικές ανάγκες – πριν την επιδημία, το τονίζω – ήταν 8.500 ειδικευμένοι γιατροί για τα κέντρα υγείας, τα νοσοκομεία και το ΕΚΑΒ, και πάνω από 30.000 νοσηλευτές και βοηθητικό υγειονομικό προσωπικό.
Το σύνολο του υπηρετούντος προσωπικού σήμερα, το συνολικό άθροισμα δηλαδή μόνιμων, επικουρικών και συμβασιούχων, είναι μικρότερο από το συνολικό προσωπικό το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2019 κατά περίπου 5.000, το οποίο οφείλεται στις πολλές συνταξιοδοτήσεις και αποχωρήσεις που είχαμε στο διάστημα αυτό.
Η κυβέρνηση προσπαθεί με διάφορες αλχημείες να κουκουλώσει όπως-όπως κάποιες «τρύπες», μετακινώντας αναγκαστικά προσωπικό από τμήμα σε τμήμα και από νοσοκομείο σε νοσοκομείο.
Στο «Σωτηρία» λειτουργούν οι 50 ΜΕΘ στις οποίες αναφέρθηκε στη συνέντευξη Τύπου ο Πρωθυπουργός;
Από τις 50 νέες κλίνες ΜΕΘ στο νοσοκομείο «Σωτηρία», που ήταν δωρεά του ιδρύματος της Βουλής, τις οποίες εγκαινίασε ο Πρωθυπουργός πριν από τρεις εβδομάδες μετά βαΐων και κλάδων, λειτουργούν σήμερα μόνο οι 14 λόγω έλλειψης προσωπικού. Αλλά και αυτές οι 14 κλίνες που λειτουργούν, έγινε προσπάθεια από την κυβέρνηση να στελεχωθούν με δανεικό προσωπικό, με μετακίνηση γιατρών από άλλα νοσοκομεία της Αθήνας προς τις ΜΕΘ του «Σωτηρία».
Μάλιστα κάποιοι από το προσωπικό δεν είχαν και καθόλου εμπειρία στην εντατική θεραπεία. Εδώ και μέρες προσπαθούν να κατευθύνουν προς τα εκεί γιατρούς, σε μόνιμες θέσεις ΜΕΘ, με μια διαδικασία που είχε ξεκινήσει τον Φεβρουάριο του 2020, με καθυστέρηση δηλαδή οκτώ μηνών και ακόμα δεν έχουν βγει τα ΦΕΚ διορισμού.
Με το που θα βγουν τα ΦΕΚ διορισμού, δεν θα πάνε σε νοσοκομεία που είναι οι θέσεις τους, αλλά θα πάνε στο «Σωτηρία» για να στελεχωθούν εκεί κάποιες κλίνες ΜΕΘ.
Ποια είναι η συνολική εικόνα με τις ΜΕΘ;
Στο συνολικό νούμερο κλινών που δίνει η κυβέρνηση δεν συμπεριλαμβάνονται μόνο οι λειτουργούσες, διαθέσιμες κλίνες ΜΕΘ, αλλά και πολλές κλίνες ΜΕΘ για τις οποίες υπάρχει η κτιριακή και υλικοτεχνική υποδομή, κυρίως με βάση τις δωρεές που έχουν γίνει αυτό το διάστημα, όμως δεν λειτουργούν διότι δεν υπάρχει προσωπικό για να τις στελεχώσει.
Αυτό που λέμε για άλλη μια φορά είναι το εξής: Θα πρέπει με ΠΝΠ (Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου) κατά παρέκκλιση ισχυουσών διατάξεων λόγω της επιδημίας να γίνουν προσλήψεις από όλους τους γιατρούς εντατικολόγους που έχουν υποβάλει αίτηση για θέσεις επιμελητών ΜΕΘ, χωρίς γραφειοκρατία, με έλεγχο των προσόντων τους, ώστε να προσληφθούν για να στελεχώσουν αυτές τις κλίνες ΜΕΘ που δεν λειτουργούν ακόμα. Με την ίδια διαδικασία να προσληφθούν και νοσηλευτές.
Αρκεί να υπενθυμίσουμε ότι με αυτό τον τρόπο, με ΠΝΠ, έχουν νομοθετηθεί αυτούς τους μήνες τα πιο απίθανα πράγματα. Με τέτοια διαδικασία έχει γυρίσει το εργατικό δίκαιο της χώρας στο 19ο αιώνα και με αυτή τη διαδικασία επίσης εγκρίθηκε ακόμα και ο περίφημος «Μεγάλος Περίπατος» του Δήμου Αθηναίων, που μέχρι και το ΣτΕ είπε ότι δεν είχε καμία σχέση με την πανδημία και ήταν προσχηματική επίκληση. Παρόλα αυτά, δεν έχουν νομοθετηθεί αυτά που θα έπρεπε να έχουν νομοθετηθεί και τα οποία ο ΟΕΝΓΕ τα ζητάει από τις 24 Μαρτίου 2020, από τότε δηλαδή πιο έγινε η μια και μοναδική συνάντηση που είχε η Ομοσπονδία με τον Υπουργό Υγείας, η οποία ουδέποτε επαναλήφθηκε παρά τις εκκλήσεις μας.
Ο Πρωθυπουργός δήλωσε ότι σε αλλά κράτη, με ισχυρότερο σύστημα Υγείας, τα αποτελέσματα δεν είναι καλύτερα σχετικά με τον κορονοϊό. Τι λέτε για αυτό;
Έχουμε πει από την περασμένη άνοιξη ότι δεν ισχύει. Όντως υπάρχει μια συνολική αποτυχία πολλών χωρών της ΕΕ και των ΗΠΑ απέναντι στη διαχείριση της πανδημίας, γιατί βολοδέρνουν από τα οριζόντια συλλήβδην lockdown στο «ανοίξαμε και σας περιμένουμε» και ανάποδα, περιμένοντας παθητικά ένα μαγικό εμβόλιο να πέσει από τον ουρανό.
Όχι μόνο εμείς, αλλά παρά πολλοί επιστήμονες της διεθνούς κοινότητας, οι οποίοι κατά τον κ. Κυρανάκη είναι άχρηστοι, τεμπέληδες που δεν κατασκεύασαν το εμβόλιο μέσα σε λίγους μήνες, είχαμε προειδοποιήσει ότι δεν θα πέσει γρήγορα ένα αξιόπιστο και αποτελεσματικό εμβόλιο από τον ουρανό. Για αυτό κιόλας πολλές χώρες από την άνοιξη ήδη είχαν επιλέξει άλλο μοντέλο, σχεδιάζοντας μια καθολική ιχνηλάτηση διαρκείας με παρά πολλά τεστ σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού και προσωρινά μέτρα περιορισμού, στοχοποιημένα, «εντός κοινότητας» που λέμε στην ιατρική, όχι οριζόντια, τυφλά και συλλήβδην.
Οι χώρες που έχουν κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνση έχουν μέχρι τώρα τα καλύτερα αποτελέσματα.
Ποιες είναι αυτές οι χώρες;
Μιλάμε για τις χώρες της νοτιοανατολικής Ασίας, από τις οποίες τα καλύτερα μακράν αποτελέσματα παρουσιάζει η Σιγκαπούρη, μια χώρα με 6,5 εκατ. πληθυσμό, η οποία ανακοινώνει μέχρι τώρα πάνω από 65.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα και λιγότερους από 30 θανάτους. Η Σιγκαπούρη είχε κάνει από τον Μάιο πάνω από 50.000 τεστ ανά εκατομμύριο του πληθυσμού της.
Αυτό το μοντέλο ακολούθησε και η Κίνα και η Νότια Κορέα και η Ταϊβάν, και στη συνέχεια το αντέγραψε με πολύ καλά αποτελέσματα και η Νέα Ζηλανδία, το υιοθέτησε και η Αυστραλία, η οποία εγκατέλειψε το μοντέλο των ΕΕ και ΗΠΑ που είχε ακολουθήσει αρχικά. Για αυτό τώρα με το δεύτερο κύμα του κορονοϊού παρουσιάζει εξαιρετικά αποτελέσματα που δεν τα είχε στο πρώτο κύμα.
Στο αεροδρόμιο Jewel Changi Airport στη Σιγκαπούρη / Φωτογραφία: Roslan Rahman, AFP/Getty.
Αρκετές ευρωπαϊκές χώρες αρχίζουν σιγά-σιγά και καταλαβαίνουν και «λοξοκοιτάνε» προς αυτή την κατεύθυνση, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Σλοβακία.
Η κυβέρνηση της χώρας κάλεσε όλο τον πληθυσμό της να συμμετάσχει εθελοντικά και να υποβληθεί σε τεστ, έβγαλε έξω 50.000 συνεργεία στελεχωμένα από γιατρούς, νοσηλευτές, εθελοντές, κρατικούς λειτουργούς και στρατιωτικούς για να βοηθήσουν. Προσήλθε ο μίσος πληθυσμός της χώρας, δηλαδή σχεδόν 3 εκατ. άνθρωποι, οι οποίοι υποβλήθηκαν σε τεστ μέσα σε ένα τριήμερο, γιατί είχε εξαγγελθεί ότι αυτοί οι οποίοι θα βγουν θετικοί και αυτοί που δεν θα προσέλθουν, θα παραμείνουν μετά υποχρεωτικά στο σπίτι σε 14ημερη καραντίνα.
Μαζικά τεστ κορονοϊού σε δρόμο της Μπρατισλάβα στη Σλοβακία / Credit: Emerging Europe.
Γιατί η ΕΕ δεν υιοθετηθεί κεντρικά αυτό το μοντέλο;
Είναι άξιο λόγου γιατί η ΕΕ δεν υιοθέτησε αυτά τα μοντέλα όταν έπρεπε να τα υιοθετήσει. Προφανώς οι λόγοι έχουν να κάνουν καθαρά με την οικονομία και όχι με το υγειονομικό κριτήριο. Η ΕΕ δεν ήθελε μια ορθολογική υγειονομική πολιτική πρόληψης, γιατί σε αυτή την επιδημία ήταν γνωστό από την αρχή ότι ο ακρογωνιαίος λίθος πρόληψης είναι τα πολλά τεστ και η καθολική ιχνηλάτηση διαρκείας. Η ΕΕ δεν ήθελε να περιορίσει κάποιες συγκεκριμένες οικονομικά προσοδοφόρες παραγωγικές της δραστηριότητες.
Όλα τα αλλά που ακούγονται είναι, κατά την ταπεινή μου γνώμη, επιστημονικοφανείς δικαιολογίες. Όπως ακριβώς συνέβη και στη χώρα μας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το περίφημο άνοιγμα του τουρισμού, ο τρόπος δηλαδή που έγινε. Όλοι θέλουμε τον τουρισμό, αλλά θέλαμε τουρισμό ασφαλή και για τους κατοίκους και για τους επισκέπτες.
Σας υπενθυμίζω ότι στις 8 Σεπτεμβρίου 2020 υπάρχει δημόσια δήλωση της κας Ντόρας Μπακογιάννη, η οποία ομολόγησε ότι ο αρχικός σχεδιασμός ιχνηλάτησης στις πύλες εισόδου της χώρας ανατράπηκε και δεν εφαρμόστηκε κατόπιν πιέσεων από ξένες κυβερνήσεις και από μεγάλα τουριστικά πρακτορεία.
Αντίστοιχα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες που δεν έχουν σαν πρώτο μέλημά τους τον τουρισμό, έχουν άλλες οικονομικές δραστηριότητες, που δεν ήθελαν να τις περιορίσουν και να τις βάλουν μέσα σε κάποια υγειονομικά πλαίσια. Αυτή είναι δυστυχώς η πικρή αλήθεια.
Πως αξιολογείτε την απόφαση για το δεύτερο lockdown;
Αποτελεί πλήρη ομολογία αποτυχίας της κυβέρνησης. Μέχρι και την προηγούμενη ημέρα της απόφασης για το lockdown η κυβέρνηση δήλωνε σε όλους τους τόνους ότι δεν θα κάνει lockdown.
Το προηγούμενο διάγγελμα σε δραματικούς τόνους από τον Πρωθυπουργό ήταν το περασμένο Σάββατο, στο οποίο παραδέχθηκε ότι έχει φτάσει το δημόσιο σύστημα περίθαλψης στα όριά του, ενώ τότε διασωληνωμένοι ήταν μόνο 128 άνθρωποι.
Δεν ληφθήκαν τα μέτρα ενίσχυσης στο δημόσιο σύστημα περίθαλψης που θα έπρεπε να είχαν ληφθεί από την άνοιξη και μετά. Δεν δικαιολογείται αιφνιδιασμός τώρα με το δεύτερο κύμα, όπως με το πρώτο. Όλοι περίμεναν ότι το φθινόπωρο θα υπάρξει δεύτερο κύμα, δεν υπήρξε κανείς που να μην το περίμενε και επίσης είναι μια ομολογία ότι δεν υπάρχει σοβαρός προληπτικός μηχανισμός σχεδιασμού και επιτήρησης, που να μπορεί να ελέγχει και να επιτηρεί.
Τέτοια μέτρα δεν υπακούνε σε υγειονομικά κριτήρια, αλλά σε οικονομικές και επικοινωνιακές σκοπιμότητες. Για παράδειγμα, τι σχέση είχε το κλείσιμο των περιπτέρων με την προληπτική πολιτική; Με τη δικαιολογία ότι τα περίπτερα μετά τις 12 το βράδυ πουλάνε μπύρες; Ότι κάποιοι απείθαρχοι νεολαία πάνε και παίρνουνε μπύρες και μετά λυσσάνε στις πλατείες;
Ένα άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό που ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός ότι θα κλείσουμε τα γυμνάσια και τα λύκεια. Να υπενθυμίσουμε ότι η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην υφήλιο που αύξησε νομοθετικά εν μέσω πανδημίας το όριο μαθητών ανά σχολική αίθουσα και επίσης να θυμηθούμε ότι όταν οι μαθητές διατύπωναν αιτήματα για περισσότερους καθηγητές και περισσότερες αίθουσες, τους εξύβριζαν και τους χλεύαζαν, ότι στα γυμνάσια και τα λύκεια «δεν κολλάει».
Τώρα στα γυμνάσια και τα λύκεια κολλάει. Θα κλείσουν τα γυμνάσια και τα λύκεια, και τα δημοτικά και τα σχολεία ειδικής αγωγής θα μείνουν ανοιχτά. Ο μοναδικός λόγος για αυτό το μέτρο είναι ότι δεν θέλουν να έρχονται οι γονείς, οι εργαζόμενοι, και να ζητούν άδειες ειδικού σκοπού. Δεν υπάρχει άλλη λογική με το κλείνω τα γυμνάσια και τα λύκεια και δεν κλείνω τα δημοτικά, τα νηπιαγωγεία και τα σχολεία ειδικής αγωγής.
Όλα τα υπόλοιπα είναι επιστημονικοφανείς αρλούμπες.
