Την προηγούμενη εβδομάδα το γερμανικό δίκτυο Der Spiegel, με ένα εκτενές αποκαλυπτικό ρεπορτάζ, επανήλθε στο θέμα των παράνομων επαναπροωθήσεων προσφύγων. Το ρεπορτάζ υπογράφεται από δέκα δημοσιογράφους και περιλαμβάνει αποκαλυπτικά βίντεο και μαρτυρίες.
Όσον αφορά την Ελλάδα, το Spiegel αναφέρεται στην εμπειρία του Τζούνιορ Άμπα και της γυναίκας του από το Κονγκό. «Στην αρχή», λέει ο Άμπα, «κρυφτήκαμε στους λόφους από την αστυνομία. Αλλά οι δυνάμεις ασφαλείας μας έπιασαν γρήγορα και μας πήγαν πίσω στη θάλασσα, μαζί με άλλους 26 αιτούντες άσυλο. Στη λαστιχένια βάρκα χωρίς μηχανή φοβηθήκαμε για τη ζωή μας. Δεν μας είχαν δώσει ούτε σωσίβια. Λίγες ώρες αργότερα Τούρκοι συνοριοφύλακες μας διέσωσαν».
Η μαρτυρία του Άμπα και των συνανθρώπων του αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση επαναπροώθησης, από τις πολλές που έχουν καταγραφεί το τελευταίο διάστημα. Η ηγεσία του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου αρνείται συστηματικά να παράσχει περισσότερες πληροφορίες, δηλώνοντας ότι τα σχετικά δημοσιεύματα και αποτελέσματα της δημοσιογραφικής έρευνας είναι «ψευδή» κι ότι αποτελούν προϊόν «προπαγάνδας».
Η κυβέρνηση εκθέτει την Ελλάδα διεθνώς
Η Ελένη Τάκου, αναπληρώτρια διευθύντρια του HumanRights360, που δραστηριοποιείται ενεργά σε ζητήματα που άπτονται του προσφυγικού και μεταναστευτικού, δήλωσε στο rosa.gr ότι «η μόνιμη επωδός της κυβέρνησης ότι ‘η Ελλάδα δεν προβαίνει σε επαναπροωθήσεις’ εκθέτει τη χώρα διεθνώς». Η κα Τάκου υπογράμμισε ότι το HumanRights360, όπως και πολλές άλλες οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στα σύνορα, έχει δημοσιεύσει αναλυτικές εκθέσεις με μαρτυρίες και αναφορές περιστατικών που δίνουν μία λεπτομερή εικόνα της συστηματικότητας των επαναπροωθήσεων.
«Οι επαναπροωθήσεις συνίστανται σε παράνομες επιστροφές χωρίς σεβασμό στις επίσημες διαδικασίες, μη καταχώριση των συλληφθέντων, άρνηση πρόσβασης σε διαδικασίες ασύλου καθώς και αυθαίρετη απαγωγή, κράτηση και ομαδική απέλαση όσων επιχειρούν να εισέλθουν στη χώρα», σημειώνει η κα Τάκου, προσθέτοντας ότι αυτές οι επιχειρήσεις «ενίοτε εντοπίζονται και σε ελέγχους στην ενδοχώρα, ενώ συχνά καταγγέλλονται αφαιρέσεις προσωπικών αντικειμένων, καθώς και ψυχολογική και σωματική βία».
Υπάρχει τρόπος να σταματήσουν οι επαναπροωθήσεις;
Σε ερωτήσεις του rosa.gr κι άλλων ΜΜΕ προς την Κομισιόν σχετικά με τις επαναπροωθήσεις, αξιωματούχοι σημειώνουν ότι η Κομισιόν αντιτίθεται σθεναρά σε οποιαδήποτε πρακτική επαναπροωθήσεων, προσθέτοντας ότι τέτοιες πρακτικές είναι «παράνομες» με τις εθνικές αρχές να φέρουν την ευθύνη για τη διερεύνηση τέτοιων καταγγελιών. Ουσιαστικά η Κομισιόν γνωρίζει ότι γίνονται συστηματικά επαναπροωθήσεις, «πετώντας το μπαλάκι» στα κράτη-μέλη για για τον τρόπο αντιμετώπισής τους.
«Στην τελευταία αναφορά μας για την κατάσταση στα σύνορα του Έβρου, υπογραμμίσαμε περαιτέρω ότι η έκδοση και εφαρμογή της ΚΥΑ για την Τουρκία ως ασφαλή τρίτη χώρα, επί της ουσίας, φαίνεται να λειτουργεί επικοινωνιακά για την πολιτική ηγεσία των αρμόδιων υπουργείων, ως νομιμοποιητικό επιχείρημα για τις συστηματικές επαναπροωθήσεις στα θαλάσσια και χερσαία σύνορα της χώρας», δήλωσε η κα Τάκου, προσθέτοντας ότι «η HumanRights360 έχει καταγράψει και βρίσκεται σε διαδικασία εκ νέου νομικών ενεργειών ενώπιον εγχώριων και διεθνών οργάνων για περιστατικά επαναπροωθήσης».
Αναφορικά με την πίεση που δέχεται η Ελλάδα γεωγραφικά ως πύλη εισόδου μεταναστών και προσφύγων, την οποία επικαλούνται συστηματικά ως δικαιολογία κυβερνητικά στελέχη όταν πιέζονται από ερωτήσεις δημοσιογράφων και σχετικά δημοσιεύματα, η κα Τάκου υπογραμμίζει ότι «η ομολογουμένως δυσανάλογη πίεση που δέχεται η Ελλάδα από μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές δεν μπορεί να λειτουργεί ως πρόσχημα για καταπάτηση δικαιωμάτων και παραβίαση του εθνικού και ενωσιακού δικαίου», διαχωρίζοντας το σεβασμό στο διεθνές και προσφυγικό δίκαιο από την αναζήτηση περαιτέρω στήριξης από τη ΕΕ και καλύτερης συνεργασίας μεταξύ των κρατών-μελών.
