Ναυάγιο Πύλου: Οργανώσεις καταγγέλλουν την Ελλάδα για παραλείψεις και κωλυσιεργία στις έρευνες

Τη δυσαρέσκειά τους εκφράζουν δύο μεγάλες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων για την έλλειψη προόδου στην έρευνα των ελληνικών Αρχών, όσον αφορά τις συνθήκες υπό τις οποίες έγινε το τραγικό ναυάγιο ανοιχτά της Πύλου, οδηγώντας στον θάνατο τουλάχιστον 500 ανθρώπους.

Ειδικότερα, όπως σημειώνει ο «Guardian», το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW) και η Διεθνής Αμνηστία υποστηρίζουν ότι υπάρχουν αξιόπιστες καταγγελίες ότι οι «ενέργειες και παραλείψεις» του Ελληνικού Λιμενικού Σώματος συνέβαλαν στο ναυάγιο της 14ης Ιουνίου.

«Ανησυχίες για τις προοπτικές λογοδοσίας»

Έξι μήνες μετά, με τις έρευνες να απέχουν πολύ από το τέλος τους και τους επιζώντες να απαιτούν δικαιοσύνη, οι ακτιβιστές δήλωσαν ότι υπάρχουν ανησυχίες «για τις προοπτικές απόδοσης ευθυνών», λόγω του τρόπου διεξαγωγής της έρευνας.

«Το ναυάγιο της Πύλου φαίνεται να είναι άλλο ένα τραγικό παράδειγμα της παραίτησης των ελληνικών αρχών από την ευθύνη για τη διάσωση ζωών στη θάλασσα», δήλωσε η Τζούντιθ Σάντερλαντ, συνεργαζόμενη διευθύντρια Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας στο HRW.

«Η πλήρης καταγραφή του τι συνέβη είναι υψίστης σημασίας για τη διασφάλιση της αλήθειας και της δικαιοσύνης για τους επιζώντες και τις οικογένειες των θυμάτων και για την αποφυγή μελλοντικών θανάτων», πρόσθεσε.

Η αλιευτική τράτα, την οποία οδηγούσαν διακινητές ανθρώπων από τη Λιβύη με προορισμό την Ιταλία, βυθίστηκε περίπου 80 χιλιόμετρα (50 μίλια) ανοικτά της πόλης Πύλου στη νότια Ελλάδα τις πρώτες πρωινές ώρες της 14ης Ιουνίου, πέντε ημέρες μετά τον πρώτο απόπλου της και 15 ώρες μετά την ειδοποίηση των ελληνικών αρχών ότι το σκάφος βρισκόταν στην περιοχή έρευνας και διάσωσης. Γεμάτο με περίπου 750 άνδρες, γυναίκες και παιδιά βυθίστηκε μέσα σε λίγα λεπτά.

Σε μια επακόλουθη επιχείρηση διάσωσης που περιγράφεται ως χαοτική, 104 άνδρες επιζώντες – από τη Συρία, την Αίγυπτο και το Πακιστάν – μεταφέρθηκαν στην ξηρά. Το αλιευτικό βυθίστηκε σε μια από τις βαθύτερες περιοχές της Μεσογείου, δεν έχει ακόμη βρεθεί αν και τις ημέρες που ακολούθησαν ανακαλύφθηκαν 82 πτώματα.

Οι αντικρουόμενες αναφορές για το ναυάγιο

Από την αρχή, οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων εξέφρασαν ανησυχίες για τις αντικρουόμενες αναφορές των γεγονότων που οδήγησαν στην καταστροφή. Ενώ οι επιζήσαντες περιέγραψαν ότι το σκάφος ανατράπηκε αφού αξιωματικοί της ακτοφυλακής προσπάθησαν να το ρυμουλκήσουν, Έλληνες αξιωματούχοι λένε ότι δεν έγινε καμία τέτοια προσπάθεια. Αντίθετα, επιμένουν, το σκάφος βυθίστηκε σε διεθνή ύδατα όταν η ακτοφυλακή ήταν περίπου 70 μέτρα μακριά. Δεν υπήρξε άμεση αντίδραση των ελληνικών αρχών στην έκθεση, σημειώνεται στο άρθρο του Guardian

Οι οργανώσεις για τα δικαιώματα υποστήριξαν ότι παρά το γεγονός ότι οι αξιωματούχοι είχαν ειδοποιηθεί για την παρουσία παιδιών στο πλοίο και είχαν ενημερωθεί ότι αρκετοί επιβάτες ήταν «πολύ άρρωστοι», οι μαρτυρίες των επιζώντων ανέφεραν ότι το ελληνικό περιπολικό δεν έκανε τίποτα μέχρι να ήταν πολύ αργά.

Ωστόσο, με βάση συνεντεύξεις με 21 επιζώντες, πέντε συγγενείς ανθρώπων που εξακολουθούν να αγνοούνται, εκπροσώπους της ελληνικής ακτοφυλακής και της αστυνομίας, των διεθνών οργανώσεων βοήθειας και των Ηνωμένων Εθνών, η Διεθνής Αμνηστία και το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ισχυρίστηκαν ότι οι ελληνικές αρχές όχι μόνο απέτυχαν να κινητοποιήσουν «κατάλληλους πόρους για διάσωση», αλλά είχαν «αγνοήσει ή ανακατευθύνει» αιτήματα για βοήθεια από τη Frontex.

Προτρέποντας τις ελληνικές αρχές να ασκήσουν δίωξη κατά των αξιωματούχων σε περίπτωση που υπάρξουν επαρκείς αποδείξεις για αδικήματα, ισχυρίστηκαν: «Οι επιζώντες είπαν ότι ένα περιπολικό σκάφος του λιμενικού προσάρμοσε ένα σχοινί στην Adriana (σ.σ το αλιευτικό) και τράβηξε, προκαλώντας την ανατροπή του σκάφους. Ισχυρίστηκαν επίσης ότι, μετά την ανατροπή του σκάφους, η ακτοφυλακή άργησε να ενεργοποιήσει τις επιχειρήσεις διάσωσης, απέτυχε να μεγιστοποιήσει τον αριθμό των ανθρώπων που διασώθηκαν και επιδόθηκε σε επικίνδυνους ελιγμούς».

Έκτοτε, οι οργανώσεις ανέφεραν ότι ο χειρισμός του περιστατικού από τις αρχές ήταν ενδεικτικός ενός «pushback» – με στόχο τη βίαια απώθηση αιτούντων άσυλο σε γειτονικές χώρες ή, σε αυτή την περίπτωση, σε ύδατα που ελέγχονται από την Ιταλία.

Η στάση του Πρωθυπουργού και της Κυβέρνησης

Όπως αναφέρει το βρετανικό δημοσίευμα, η ελληνική κυβέρνηση έχει επανειλημμένα αρνηθεί ότι χρησιμοποιεί την τακτική των pushbacks για να κρατήσει μακριά τους μετανάστες και τους πρόσφυγες, αλλά παραδέχεται ότι εφαρμόζει «σκληρές αλλά δίκαιες» πολιτικές διαχείρισης της μετανάστευσης.

Σε συνέντευξή του στο BBC τον περασμένο μήνα, ο έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επέμεινε ότι ήταν δικαίωμα της χώρας της πρώτης γραμμής να αναχαιτίζει βάρκες λέγοντας: «Ερευνούμε αυτό το συγκεκριμένο περιστατικό. Ταυτόχρονα, ήμουν πολύ ανοιχτός και ειλικρινής ότι θεωρούμε ότι έχουμε το δικαίωμα να αποτρέπουμε παράνομες εισόδους στη θάλασσα και ταυτόχρονα να ενθαρρύνουμε αυτά τα σκάφη να επιστρέψουν στις ακτές από όπου απέπλευσαν».

Το πλήρωμα του πλοίου είχε επανειλημμένα απορρίψει προσφορές βοήθειας, πρόσθεσε. «Ρωτήσαμε τους επιβαίνοντες στο πλοίο αν ήθελαν βοήθεια. Αρνήθηκαν οποιαδήποτε βοήθεια, ήθελαν να φτάσουν στην Ιταλία. Και, στο τέλος της ημέρας, οι διακινητές πρέπει να βρίσκονται υπόλογοι, όχι το Λιμενικό Σώμα που προσπαθεί να κάνει τη δουλειά του», είπε.

Δικαιοσύνη 

Περισσότεροι από τους μισούς νεκρούς επιβάτες που ανασύρθηκαν στα ελληνικά ύδατα έχουν έκτοτε ταυτοποιηθεί μέσω εξετάσεων DNA.

Περισσότεροι από τους μισούς από τους 40 επιζώντες που έχουν κινηθεί νομικά κατά του ελληνικού κράτους –κατηγορώντας την κυβέρνηση Μητσοτάκη ότι ακολουθεί αποτρεπτική πολιτική που βασίζεται στην ποινικοποίηση των μεταναστών– δεν έχουν ακόμη καταθέσει.

Εννέα Αιγύπτιοι ύποπτοι που κατηγορούνται για επίβλεψη της επιχείρησης λαθρεμπορίας και κρατούνται από τη σύλληψή τους στην Καλαμάτα δεν έχουν ακόμη δικαστεί.

Η Ελληνική Ακτοφυλακή αρνήθηκε να απαντήσει στους ισχυρισμούς των οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων που επικαλούνται δικαστικές και εξωδικαστικές έρευνες.

Για τον Λευτέρη Παπαγιαννάκη, διευθυντή του Ελληνικού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες, το οποίο εκπροσωπεί τους περισσότερους από τους επιζώντες που απαιτούν τώρα έρευνα για την τραγωδία, ο χρόνος είναι ουσιαστικός.

«Κάποιος πρέπει να λογοδοτήσει, αφού όλο το ναυάγιο συνέβη στην Ελλάδα», δήλωσε στον Guardian. «Οι επιζώντες, οι οικογένειες των θυμάτων, όλοι θέλουν δικαιοσύνη. Τόσοι άνθρωποι χάθηκαν. Είναι όλοι ξαπλωμένοι στον βυθό της θάλασσας και το σπαρακτικό είναι ότι δεν θα μάθουμε ποτέ ποιοι ήταν ή πόσοι είναι», συμπλήρωσε.